سید محمد حسن جواهری
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
[ 1 ] - تجلی متنی خدا در قرآن
به تصریح روایات، خدا در قرآن تجلی یافته است. این تجلی می‌تواند به دو صورت متنی و روحانی باشد. تجلی روحانی در ابعاد گوناگون، به مقاله‌هایی دیگر با محوریت «اعجاز تأثیری» موکول است و این مقال، تنها تجلی متنی را دنبال می‌کند. تجلی خدا در متن با نشانه‌هایی در آن همراه است که از طریق شناخت نشانه‌ها می‌توان بدان راه جست. برخی این فرایند را انتساب متن به خدا و به‌اختصار «نظریۀ انتساب» نام نهاده‌اند...
[ 2 ] - واکاوی ملاک تحدی در قرآن و نقد منطق تنزّلی
مسأله «تحدی» یکی از اصلی‌ترین مسائل حوزه اعجاز و به‌ویژه اعجاز قرآن کریم است که در تعریف معجزه نقشی بنیادی دارد. قرآن در آیات متعددی به‌صراحت همگان را بدون هیچ محدودیت زمانی و مکانی به مبارزه طلبیده است، لیکن در مراتب و دامنه تحدی و اوصاف کیفی و کمّی متن معارض، اختلاف نظرهای اساسی رخ داده و شبهاتی طرح شده که لازم است با رفع برخی ابهام‌ها و اتخاذ مبانی دقیق بر پایه مفاهیم آیات تحدی، شبهات رفع و ...
[ 3 ] - نیم نگاهی به ترجمه آیت الله یزدی از قرآن
نویسنده در آغاز برای ارزیابی ترجمه قرآن به اصول و معیارهایی چون مشخص بودن نوع ترجمه و سطح مخاطبان، اتقان ترجمه و درستی برداشت‌های تفسیری مترجم، برقراری تعادل واژگانی و ساختاری، رعایت نکات صرفی، نحوی و بلاغی، ارائه توضیحات ضروری، ویرایش فنی، یکسان سازی، خلاقیت و ابتکار اشاره می‌کند. سپس با توجه به آنها به نقد و ارزیابی ترجمه آیت الله یزدی می‌پردازد و بر این باور است که در این ترجمه اکثر این اص...
[ 4 ] - پژوهشی در انواع ترجمه قرآن کریم
این مقاله به بررسی انواع ترجمه قرآن می پردازد. نویسنده نخست دیدگاه های مختلف راجع به روش های ترجمه را مطرح کرده است. سپس به نقد آنها پرداخته و کاستی های تقسیم بندی روشها را بر شمرده است. آنگاه خود به دسته بندی جدیدی دست یازیده است که عبارت است از: ۱- ترجمه لغوی یا لفظ به لفظ ۲- ترجمه تحت اللفظی ۳- ترجمه وفادار یا امین ۴- ترجمه معنایی ۵- ترجمه آزاد ۶- ترجمه تفسیری در ادامه مقاله نویسنده به توضیح...
[ 5 ] - نقد نظریة تفسیر بر پایة ترتیب نزول
بررسی نظریة تفسیر بر پایة ترتیب نزول نیازمند بررسی اولاً اتقان روایات ترتیب نزول، ثانیاً خاستگاه و جایگاه قرینة «ترتیب نزول» در تفسیر و ثالثاً موانع نظریه یاد شده‌است. این سه با توجه به نبودِ پیشینة مناسب، نیازمند مقالات مستقلی هستند تا جوانب آنها بررسی و نقد شود، لیکن با توجه به اینکه بستر پژوهش، روایات ترتیب نزول است، نگارنده ثقل مباحث مقالة حاضر را به آن اختصاص داده‌است و به قدر ضرورت، دودیگر ...
[ 6 ] - نظریه اعجاز شبکه معارفی و تشریعی قرآن
یکی از وجوه مهم اعجاز قرآن «اعجاز تشریعی» است. قرآن‌پژوهان در طول سالیانی دراز کوشیده‌اند این وجه را تبیین و چهره‌ای معقول و بعضاً برهانی و پذیرفتنی از آن ارائه کنند؛ لیکن عدهای بر پایه برخی خلل وارد شده در مقدمات، دامنه و یا در گستره و کارکرد این استدلال‌ها و تبیین‌ها، با القای شبهاتی به رویارویی این وجه از وجوه اعجاز برخاسته‌اند. در این بین نگارنده در این مقال بر پایه این باور که می‌توان اعج...
[ 7 ] - قرینه زمان نزول و خطای راهبردی در فهم مفسر
از نظرگاه مشهور مفسران، یکی از قراین پیوستة غیر لفظی و شناخته شده علم تفسیر، قرینة زمان نزول است. بیشتر مفسران- به‌ویژه مفسران معاصر- به این قرینه توجه نشان داده و از آن در تفسیر برای نقد و بررسی روایات تفسیری، شأن نزول، تحدید و تعیین معانی واژگان، ترجیح آرای تفسیری، و... استفاده کرده و می‌کنند، لیکن برخی پژوهشگران- خودآگاه یا ناخودآگاه- با گسترش در کارکرد این قرینه، ارزشی مبنایی برای آن...
Co-Authors