ناصر محسنی نیا
دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران
[ 1 ] - تبیین نظریۀ ادبی انوری ابیوردی
انوری استاد قصیدهسرایی و به گفتۀ آذربیگدلی یکی از سه پیامبر شعر فارسی است. پژوهش حاضر براساس تحلیل اصطلاحات شعر و شاعری در دیوان وی با توجه به کتابهای بلاغی موجود و مطابق الگویی است که شاعر در دیوان خویش ترسیم کرده است. بنابراین، هدف از شعر و شاعری، تلقّی از شعر، لفظ و معنی، زبان، پسند، موارد اقتدار در سخنوری، موسیقی، لوازم شاعری از نگاه انوری بررسی و نظریات او در باب شعر و شاعری تبیین شده اس...
[ 2 ] - نسبت تألیفات بلاغی شرفالدین رامی با اشعار سبک عراقی
وقتی از بلاغت در سدۀ هشتم هجری و همزمان با دورة رواج سبک عراقی در شعر پارسی سخن بهمیان میآید توجه به شرفالدین رامی و تألیفات بلاغی وی ناگزیر است. از رامی سه اثر در بلاغت بر جای مانده است: تحفةالفقیر یا بدایعالصنایع، حقایقالحدایق، و انیسالعشاق. مشخصة کلّی این آثار، مانند دیگر آثار بلاغی سدههای هفتم تا نهم هجری، عمدتاً، تقلیدها و تحریرهایی است از کتابهای بلاغی پیشین، یعنی آثار را...
[ 3 ] - تأملی در علل رواج داستانهای پیامبران در قصاید پارسی
با تعمّق در آثار ادبی میتوان تأثیر دین را در اندیشه و اعتقاد مردم ریشهیابی کرد و آن را آینهای از باورهای جامعه دانست که آنها را در رسیدن به اهداف عالی، پیروزی بر ظلم و یافتن راه حقیقت راهبری میکند. هنگامی که شعر فارسی رونق گرفت، شاعران از طریق قرآن و دیگر کتابهای دینی با داستانهای پیامبران آشنا شده بودند. در این زمان، فرهنگ اسلامی و داستان پیامبران نیز رفته رفته در اذهان بسیاری از مردم رسو...
[ 4 ] - صورتگرایی و آشنایی زدایی در شعر ابوالقاسم شابی
چکیده گرچه پیدایش صورتگرایی، ریشه در آثار متفکران قدیمی دارد اما این نوع نقد، به عنوان یک مکتب مستقل، در عرصه پژوهش ادبی روسی و در دهه دوم قرن بیستم ظهور کرد. « ویکتور شکلوفسکی» با انتشار کتاب «رستاخیز واژه » در سال 1914م، نخستین گام را در این زمینه برداشت. این مکتب علیه رمانتیسم ظهور پیدا کرد و کشف راز «ادبیت» یک اثر از بارزترین ویژگیهای آن است. صورتگرایان توجه خود را در درجه اوّل به خود مت...
[ 5 ] - بررسی جایگاه و خدمات میرزا یوسف خان اعتصام الملک (اعتصامی) به دو ادب فارسی و عربی
میرزا یوسف خان اعتصامی مشهور به اعتصام الملک از نویسندگان و مترجمان نامور ایرانی عهد قاجار است. وی تمامی حیات ادبی خود را وقف ترجمه و توسعۀ دانشهای ادبی نموده است. ترجمه های اعتصامی از ادبیات مغرب و ادبیات عربی باعث آشنایی ایرانیان با بخشی از ادبیات اروپا و عرب معاصر شد. «قلائد الأدب فی شرح أطواق الذهب» در شرح «أطواق الذهب» جارالله زمخشری که بارها در مصر تجدید چاپ شده و مورد توجه ادیبان و فاضل...
[ 6 ] - نمود وحدت وجود و وحدت شهود در لمعات فخرالدین عراقی
وحدت وجود و وحدت شهود از مفاهیم معروف در عرفاناند که بحثهای گوناگونی دربارة آنها صورت گرفته است و دانشمندان و عارفان مختلف، نظرات و تعاریف گوناگونی در رابطه با آنها ارائه کردهاند. برخی وحدت وجود را مقامی عرفانی دانستهاند که از مقام وحدت شهود برتری دارد و برخی دیگر به اصالت وحدت شهود رأی دادهاند و عارفانی نیز در آثارشان این دو را یک مفهوم با تعاریفی متفاوت دانستهاند. از آنجا که فیلسوفان و ...
[ 7 ] - جمیل صدقی زهاوی و زبان و ادبیات فارسی
روابط متقابل ادبی و فرهنگی میان ملل عالم؛ بخصوص ملل هم جوار از دیرباز مرسوم ومتداول بوده است. در این میان، رابطه فرهنگی، زبانی و ادبی ملت ایران وملت عراق درطول تاریخ، بیش از هر ملت دیگری بوده است وجمیل صدقی زهاوی، شاعرمعاصر عراق، متوفای 1936 میلادی جایگاه ویژه ای دارد. نگارنده بر آن است تا درباره زندگی،آثار و افکار این شاعربزرگ معاصر عراق و جهان عرب مطالبی را قلمی نماید. از زندگی و سبک شعری و...
[ 8 ] - پژوهشی دربارة جایگاه ادبیات تعلیمی در قصاید پارسی
ادبیات تعلیمی، یکی از مهمترین انواع ادبی است که در فرهنگ و ادبیات هر کشوری یافت میشود و سعی در پرورش قوای روحی و صفات نیک اخلاقی انسانها دارد. این نوع ادبی در بسیاری از آثار شاعران ایرانی وجود دارد. آثاری که به شیوههای گوناگون به تعلیم مردم و آموزههای اخلاقی ایشان اشاره دارد. شعرا با استفاده از صنایع مختلف ادبی، کلامی پر از پند و اندرز میسرایند و با استفاده از تمثیلها...
[ 9 ] - پژوهشی دربارة جایگاه ادبیات تعلیمی در قصاید پارسی
ادبیات تعلیمی، یکی از مهمترین انواع ادبی است که در فرهنگ و ادبیات هر کشوری یافت میشود و سعی در پرورش قوای روحی و صفات نیک اخلاقی انسانها دارد. این نوع ادبی در بسیاری از آثار شاعران ایرانی وجود دارد. آثاری که به شیوههای گوناگون به تعلیم مردم و آموزههای اخلاقی ایشان اشاره دارد. شعرا با استفاده از صنایع مختلف ادبی، کلامی پر از پند و اندرز میسرایند و با استفاده از تمثیلها...
Co-Authors