بتول مهدوی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

[ 1 ] - انواع شهرآشوب و کهن ترین شهرآشوب صنفی

شهرآشوب در لغت به معنی کسی است که به لحاظ زیبایی شهر را بیاشوبد و به عبارتی ترکیب وصفی است برای توصیف زیبارویان فتنه‌انگیز و در اصطلاح ادبی به اشعاری اطلاق می‌شود که شاعر در آن، شهر، اهل شهر یا درباریان را مدح یا ذم کرده یا به توصیف پیشه‌وران یک شهر و تعریف حرفه و صنعت آنان پرداخته باشد. این نوع شعر که به دو دسته صنفی و شهری تقسیم می‌شود، از دید جامعه‌شناختی، اشتمال بر لغات و اصطلاحات فنی حرفه‌...

[ 2 ] - خوانش شارحان گلشن راز از اعیان ثابته و تطبیق آن با آرای ابن‌عربی

اصطلاح «اعیان ثابته» از برساخته‌های ذهن وقّاد محی‌الدین‌بن‌عربی است که پس از او، پیروان وی، مانند شیخ محمود شبستری از آن استفاده کرد‌ه‌اند. اعیان ثابته صورت‌‌‌های معقول اسمای الهی و حقایق اعیان خارجی، و به تعبیری، واسطه میان خدا و جهان محسوس‌اند؛ به بیانی دیگر، وقتی مشیت الهی بر آفرینش جهان و خلقت موجودات عالم قرار گرفت، ابتدا بر اعیان ثابته تجلی نمود و سپس، کائنات و موجودات از عالم علم الهی به ...

[ 3 ] - بررسی تطبیقی وحدت وجود از دیدگاه جامی و شبستری

نوشتار حاضر به تطبیق وحدت وجود در اندیشه ابن عربی با آرای جامی و شبستری در این باره پرداخته است. ابن‌عربی، در نضج و کمال نظریه وحدت وجود بسیار تأثیرگذار بوده است. شبستری و جامی، در میان نویسندگان وشاعران ایرانی پس از سده هفتم وهشتم هجری، از جمله کسانی هستند که در انتقال اندیشه‌های  او نقش مهمی ایفا کرده‌اند. هم‌صدا با ابن عربی، بیانگر این اندیشه شدند که در هستی، جز حق چیز دیگری وجود ندارد و هر ...

[ 4 ] - قاریانِ قرآن در نگاهِ عارفان در سده های پنجم تا هشتم

بخش قابل توجهی از متون منظوم و منثور ادبیات فارسی را مضامین عارفانه تشکیل می‌دهد. در متون عرفانی نیز مانند دیگر آثار ادبی، از طبقات و پیشه­ های گوناگون مردم جامعه به بیان‌‌های مختلف سخن گفته شده و هر نویسنده و شاعر، با توجه به سبک شخصی و یا متأثر از محیط اجتماعی و سیاسی عصری که در آن زیسته، نگاه متفاوتی از اقشار مختلف جامعه ارائه کرده­ است. یکی از این اقشار، قاریان قرآن هستند. در دورۀ زمانی قرن...

[ 5 ] - رمانتیسم اتوبیوگرافیک (شرح‌ حالی) در شعر امیری فیروزکوهی

مکتب رمانتیسیسم در اواخر قرن هجدهم در اروپا و در برابر مکتب عقل‌‌گرای کلاسیسیم به‌وجود آمد. این مکتب زمینه‌‌های گوناگونی مانند ادبیات، فلسفه، علوم‌‌اجتماعی، سیاسی، هنر و... را دربرمی‌‌گیرد. اوج رمانتیسم، در اروپای قرن نوزدهم بود؛ اما بعد‌‌ها به سرتاسر جهان رسید و کشورهای دیگری را تحت‌تأثیر قرار داد. ایران نیز مانند سایر کشورها تحت‌تأثیر این مکتب قرار گرفت. محققان برآنند که رمانتیسم در ادبیات مع...