علی محمد پشتدار
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
[ 1 ] - گوهر دریای راز (تحلیل ساختار روایی و بلاغی نعتی از مخزن الاسرار نظامی)
نظامی در نعت اول مخزن الاسرار، ضمن به کارگیری قابلیت‌های ذاتی زبان در تأثیرگذاری بر مخاطب، واقعه‌ای تاریخی را به شیوۀ آشنایی زدایی، بازآفرینی کرده است. چینش کلمات به نظامی در نعت اول مخزن‌الاسرار، ضمن به‌کارگیری قابلیت‌های ذاتی زبان در تأثیرگذاری بر مخاطب، واقعه‌ای تاریخی را به شیوه آشنایی‌زدایی، بازآفرینی کرده است. چینش کلمات به گونهای است که واژه‌به‌واژه ابیات در محور افقی و عمودی، با یکدی...
[ 2 ] - تحلیل و بررسی نسخة خطی تفسیر فارسی محمد بن عبدالرزاق دُنبُلی
نسخه‌های خطی افزون‌بر اهمیت، نقش مهمی در تاریخ علم دارند؛ به همین سبب باید از جنبه‌های مختلفی بررسی و تحلیل شوند. گام نخست در این راه، معرفی و تصحیح این آثار برای استفادة همة مردم است. محمد بن عبدالرزاق دنبلی از ادیبان و علما و مفسران قرن سیزدهم هجری است. وی تألیفات متعددی دارد که یکی از آنها تفسیر قرآن کریم به زبان فارسی است. نسخه‌های خطی آثار او در کتابخانه‌های مختلف کشور موجود است؛ البته ای...
[ 3 ] - معرفی نسخه خطی «شرح تحفه الاحرار» ملتانی
«هدیه‌‌الاخیار» یا «شرح تحفه‌‌الاحرار» اثر «محمد رضا ملتانی» فرزند « محمد اکرم ملتانی»، از فارسی نویسان شبه قاره در قرن یازدهم، اگرچه از آثار دست دوم ادب فارسی محسوب می‌شود، قطعا به دلیل دانش و اطلاعات سرشار و دقت فراوان شارح در فحص و بحث و بیان ظرایف لغت، دستور، معانی و بیان راهگشای محققان و دانشجویان در شرح دشواری های «تحفه‌‌الاحرار جامی» خواهد بود. ملتانی از خادمین شیعه مذهب شهنشاه اورنگ‌ز...
[ 4 ] - نقد و تحلیل نسخه خطی منشآت محمد شاه بهمنی
منشاتنویسی یا نامه‌نگاری که در قدیم به آن ترسّل نیز می‌گفته‌اند از لوازم مهم در امور دیوانی(دولتی) حاکمان و فرمانروایان بزرگ و محلّی به شمار میرفته و به عنوان یکی از فنون نویسندگی در گستره‌ی فرهنگ و ادب فارسی، جایگاه ویژه‌ای داشته و سابقه‌ی دیرینه‌ای دارد. با نفوذ زبان و ادبیّات فارسی در شبه قاره و حمایت بیدریغ پادشاهان هند از نویسندگان وشاعران فارسیزبان، آثار فراوانی به زب...
[ 5 ] - بررسی کنایه درمقدمه شاهنامه
کنایه یکی از شاخه‌های مهم علم بیان و از برجسته‌ترین ترفندهای زیباآفرینی در کلام است.در این جستار به تحلیل کارکردهای کنایه درمقدمة شاهنامه پرداخته‌ایم . زیرا دراین بخش ،ساختار کنایی، نسبت به دیگر شگردهای بلاغی، بیشترین بسامد را دارد.کنایه‌های استخراج شده ، به ترتیب از نوع کنایۀ فعلی، کنایه از صفت و موصوف‌اند که بالاترین بسامد، مربوط به کنایه فعلی و از گونۀ ایماست.بسیاری از کنایه‌های به کار رفته ...
[ 6 ] - عملیات روانی(= جنگ نرم) در شاهنامه فردوسی با تأکید بر داستان رستم و اسفندیار
در این مقاله به بررسی شیوه های عملیات روانی در شاهنامه با تکیه بر داستان رستم و اسفندیار پرداخته شده است. عملیات روانی همان جنگ کلمه و عقیده است و زاییدة دنیای مدرن نیست بلکه ریشه در اعماق تاریخ دارد. اولین کتاب در این زمینه 500 قبل از میلاد توسط ”سون تزو“ با نام هنر جنگ نوشته شده است. به علت زیر ساخت های فکری و عقیدتی در جنگ رستم و اسفندیار این داستان برای تطبیق با عملیات روانی انتخاب شده است....
[ 7 ] - بررسی تطبیقی اسطورۀ ایرج و قصه یوسف (ع)
در خوانِشهای دوباره و نوین از روایتهای تاریخی و اساطیری، گاه با شباهتهای بنیادین و انکارناپذیری روبرو میشویم که میتواند همسانی برخی از کهن الگوها را در شکلدهی به ساختارِ اندیشههای انسانی، گوشزد کند؛ از جمله این داستانها، روایتِ ایرانی زندگی ایرج و روایت عبری یوسف (ع) است؛ اگرچه در روایات کهن، داستان ایرج نیز به عنوان متنی مذهبی و مقدّس قابل اعتنا بوده است؛ امروزه، از آن بیشتر به عنوان متنی...
[ 8 ] - رابطه کارکرد زبانی با تیپ¬های شخصیّتی داستان « فارسی شکر است»
زبان با مؤلّفههای گوناگونی چون، دین، مذهب، جنسیت، سن، شغل، محیط جغرافیایی، شرایط اجتماعی و تحصیلات گویندگان در پیوند است و ارتباط این عوامل غیرزبانی با زبان، در ایجاد تیپهای شخصیّتی مؤثر است. هدف پژوهش حاضر بررسی کارکرد زبان در تیپهای شخصیّتی داستان «فارسی شکر است»، از مجموعة «یکی بود یکی نبود» سیّدمحمّد علی جمالزاده است. در این راستا ابتدا ویژگیهای خَلقی و خُلقی هر یک از تیپها مشخص گردید...
[ 9 ] - صور خیال در معلقة امرؤالقیس
بزرگترین هنر شاعران آمیختن سخن به خیال و احساس است و تصویر، مهم‌ترین ابزار در این هنر است. این مقاله بر آن است تا به روش تحلیل محتوا به این سؤال اصلی پاسخ گوید که شگردهای تصویری در ذهن و زبان این شاعر کدام است؟ و به طور خاص او کدام نوع از صور خیال را به کار گرفته است؟ امرؤالقیس به عنوان اولین شاعر صاحب معلقه مطرح است؛ و صور خیال در شعر وی از ویژگیهای منحصر به فردی بر خوردار است. طیف خیال در ا...
Co-Authors