عبدالحسین خسروپناه
دانشیار مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
[ 1 ] - مقسم تصور و تصدیق از منظر معرفتشناسی نوصدرایی
تفکیک «تصور» و «تصدیق» از تمایزهای اصلی است که متقدمین در منطق و متأخرین در معرفتشناسی از آن بهره بردهاند، هر دو گروه مقسم این دو را «علم حصولی» می‌دانند، این تقسیم در «معرفتشناسی نوصدرایی» برای اقسام معرفت به کار رفته است، اما نمیتوان «تصدیق» را در اصطلاح معرفتشناسی بنا بر تعریف فلسفۀ اسلامی «علمحصولی» دانست. این تحقیق با مرور ادبیات فیلسوفان مسلمان به ویژه نوصدراییان، مدعی است که تفکیک ...
[ 2 ] - تبیین مفهوم محیط و جامعه در پرستاری بر مبنای منابع اسلامی
مقدمه: برای ارائه خدمات مؤثر به جامعه باید مفاهیم حرفه‌ای را در دامنه اعتقادی و فرهنگی همان جامعه تعریف کرد. از آنجا که محیط و جامعه از مفاهیم مهم در پرستاری به شمار میروند که مفهوم یابی آنان در راستای ارتقاء سلامت جامعه بسیار مهم است. لذا در این مطالعه مفهوم محیط و جامعه بر مبنای متون اسلامی تعریف می‌گردد. مواد و روش ها: این مطالعه با شیوه اقتباس مفه...
[ 3 ] - بررسی نقش ابزاری موسیقی در کسب معرفت عرفانی از منظر عرفان اسلامی
Mystical music, is the output of the mixture of mystical literature and the music world. Since mystical music is a reflection of pure mystical emotions and imagination so it's result can lead to mystical feelings. Amongst Sufis and many of musicians, this kind of music is known to be a facility to grow the spirits (anagogy) and mystical journey and behavior (Seyr va Solook). This usage of ...
[ 4 ] - بررسی مسئله ازخودبیگانگی از دیدگاه ملاصدرا
این مقاله درصدد است به مسئله ازخودبیگانگی از دیدگاه ملاصدرا بپردازد. هرچند ملاصدرا از اصطلاح «ازخودبیگانگی» به‌صراحت نام نبرده، اما اصطلاحات معادلی مانند خودفراموشی، ناخودشناسی و غفلت از خویشتن در آثار وی یافت می‌شود. با تحلیل سخنان ملاصدرا در مباحث قوس نزول و صعود، بازگشت به اصل، غفلت از خود عقلی، مراتب قوای انسانی و تناسخ ملکوتی می‌توان ازخودبیگانگی را استنباط کرد. ملاصدرا در حکمت متع...
[ 5 ] - از رئالیسم انتقادی تا علم دینی بررسی و نقد آرای عماد افروغ در باب علم دینی
خود مقدمتاً رویکرد رئالیسم انتقادی را رویکرد هماهنگ‌تری می‌یابد و متعاقباً می‌کوشد با ترکیب حکمت صدرایی با رئالیسم انتقادی و اتخاذ رویکرد معرفت طولی و هماهنگ و افزودن منابع معرفت وحی و شهود به منابع رئالیسم انتقادی، راهی به سوی علم دینی بیابد. کاری که خود وی هم اقرار دارد که هم‌چنان پروژه‌ای ناتمام است. وی با تأیید رویکرد جامعه‌شناختی درون‌گرایانه و پذیرش تأثیر جامعه در محتوای علم، در عین اصرا...
[ 6 ] - ترابط عقل و دین و تأثیر آن بر فرهنگ اسلامی
بحث عقل و دین یکی از مهم‌ترین مباحث بشری است که قرن‌ها، ذهن آدمیان را به‌خود مشغول کرده است. عقل در این مقال به‌معنای عقلانیت ابزاری و برنامه‌ریز، عقل استدلال‌گر و معقولات و دستاوردهای عقلی است. دین به‌معنای مجموعه آموزه‌هایی است که ترابط دنیا و آخرت یا ملک و ملکوت انسان‌ها را جهت رسیدن به هدایت و سعادت تأمین می‌کند. دیدگاه‌های مختلف در ترابط عقل و دین بر فرهنگ اسلامی تأثیرگذار است. فرهنگ به‌مع...
[ 7 ] - آسیب‌شناسی فلسفه
پرسش اصلی این پژوهش این است: فلسفه در محیط‌های دانشگاهی و حوزوی از چه آسیب‌هایی برخوردار است؟ مهم‌ترین آسیب فلسفه غرب، رویکرد تقلیدی و ترجمه‌ای آن در محیط‌های علمی است. آسیب فلسفه اسلامی، ناکارآمدی آن در عرصه‌های اجتماعی و تأثیرگذاری بر علوم انسانی است. سؤال این است که چگونه می‌توان فلسفه اسلامی را کاربردی کرد تا از عرش نظر به فرش عمل تنزل یابد. پاسخ این پرسش در قالب چهار پیشنهاد مطرح می‌گردد. ...
[ 8 ] - بازخوانی نظریه قبض و بسط تئوریک شریعت و نقد آن
نظریه قبض و بسط تئوریک شریعت نظریه‌ای در معرفتشناسی دینی است که براساس آن، معرفت دینی به‌عنوان یک معرفت بشری، همنوا با سایر معارف بشری و در اثر تحول آنها متحول و دچار قبض و بسط می‌گردد. اگرچه نظریه‌پرداز در تقریر نظریه خود مدعیات قابل نقد متعددی دارد، ما در این مقاله ارکان اصلی این نظریه را مورد تحلیل و نقد قرار داده‌ایم. در نهایت به نظر ما، شواهد و ادله نظریه‌پرداز برای اثبات بالجمله و کلی ای...
[ 9 ] - تحلیل و بررسی پلورالیسم دینی و گوهر و صدف دین
کثرت‌گرایی دینی از مسائل پراهمیت کلام جدید به‌حساب می‌آید که مبانی و لوازم خاص به خود را دارد. یکی از مبانی پلورالیسم دینی، تقسیم دین به دو عنصر گوهر و صدف می‌باشد. نظریه گوهر و صدف دین، می‌تواند منتج به مسئله پلورالیسم دینی گردد. مدعای مقاله حاضر این است که علاوه‌بر اینکه پلورالیسم دینی خود، دارای آسیب‌ها و مشکلات درونی است، مبنای آن ـ گوهر و صدف ـ نیز توانایی تبیین رابطه میان گزاره‌ها و آمو...
[ 10 ] - نقد روش‌شناسی نظریه علمای ابراربا تأکید برکتاب مکتب در فرآیند تکامل
پژوهش حاضر، از طریق بررسی روش‌شناسی نظریه علمای ابرار در کتاب مکتب در فرآیند تکامل، به نقد آن پرداخته است. ابتدا با بررسی دقیق مباحث این کتاب و شیوه ارجاع و استدلالی که مؤلف در اثبات نظر خود به‌کار برده است، تبیینی از روش پژوهش ایشان ارائه و سپس اشکالات روش ایشان بررسی می‌شود. مؤلف این کتاب در روش تحقیق خود دچار برخی اشکالات کلّی است که مختص به علم خاصی نیست؛ ازجمله: عدم ذکر مستند در برخی مباحث ...
[ 11 ] - Religious right or irreligious right
This article has no abstract.
[ 12 ] - Religious pluralism or pluralism within religion
This article has no abstract.
[ 13 ] - Religious and Ethics in Relation to secular Ethics from Allameh Tabatabai's Viewpoint
In an innovative categorization, Allameh Tabatabai has divided ethical schools into four major including those of: predecessor prophets, Quran, Greek philosophers, and relativism (the followers of evolution theory). The two former schools are known as elements of religious ethics and the latter ones as secular by Allameh Tabatabai. According to his division and evaluation of the ethical schools...
[ 14 ] - A Study on Instrumental Role of Music in Attributing Moral Virtues to the Soul
According to the moral and educational ancient history of music, its influence on human morality is inevitable. Receiving the music, the viewpoint of non religious morality has taken its advantage as an instrument for training the soul and acquiring good human characteristics. However, it should be mentioned that in this viewpoint there is no place for immoderate music and the music opposed-to-...
Co-Authors