مسلم محمدی

استادیار دانشگاه تهران پردیس فارابی

[ 1 ] - ارزیابی فلسفۀ اخلاق سکولار و روش‌شناسی مواجهۀ آن با اخلاق دینی

اخلاق سکولار که به تعبیر‌های مختلفی مانند اخلاق دین‌زدایی‌شده، انسانی یا عرفی از آن یاد می‌شود، در مقابل اخلاقی دینی و الهی قرار دارد و پدیده‌ای برآمده از تفکر سکولاریسم است که خود را بر مدار نیاز و حرکت جامعۀ بشری تطبیق می‌دهد. با این نگاه در اخلاق سکولار، قبض و بسط شناور و نسبی خواهد آمد و نمی‌توان آن را از جهان‌بینی الهی منبعث دانست. سؤال اصلی پژوهش آن است که اخلاق غیرمبتنی بر دین بر چه مست...

[ 2 ] - کارکردها، روش‌ها و موانع الگوگیری از اخلاق اجتماعی نبوی

از مؤثرترین نیروهای فطری آدمی که می‌تواند او را در صعود به کمال انسانی کمک کند، میل به «الگوپذیری» است. تحقیق حاضر، این اصل تأثیرگذار بشری را بنا بر زندگی اجتماعی شخص پیامبر اسلام (ص) تبیین و استدلال کرده است. از آنجا که اضلاع سه‌گانة الگوسازی عبارت‌اند از کارکردها، روش‌ها و موانع، تحقیق پیش‌رو به صورت موردپژوهانه و بدون فروکاستن یکی به دیگری، این سه اصل مهم و بنیادین را تحقیق و تحلیل کرده است....

[ 3 ] - ترابط کمال‌جویی عقل و اخلاق با محوریت روایات کتاب غررالحکم

این مقاله با تبیین هویت مفهومی عقل و تمایز آن از معنای علم، به مسئلۀ کمال اخلاقی به‌عنوان هدف اصلی در سیر تکاملی انسان می‌پردازد. هدف آن، تبیین ارتباط تکاملی عقل و اخلاق نسبت به یکدیگر و برایند تأثیرات این دو بر تکامل انسان از منظر دین، با تأکید بر روایات کتاب غررالحکم است. در این پژوهش بنا بر گفته‌های امام علی (ع) به این رهیافت مهم خواهیم رسید که بین عقل و اخلاق تلازم وجود دارد و اخلاق منهای ع...

[ 4 ] - تمایز و وابستگی راهکاری منطقی در گفت‌وگوی فقه و اخلاق

دربارۀ اینکه در بستر تعامل متشابک علوم اسلامی، چه ترابطی میان دو دانش فقه و اخلاق برقرار است، گاه نظریات متباین و ناهمگونی به‌چشم می‌خورد که مجموعۀ آنها را در اضلاعی متکثر در چهار دستۀ اتحاد و یگانگی، تعارض و ناسازگاری، تداخل فقه بر اخلاق و تمایز و وابستگی می‌توان تقسیم کرد و به ترازوی نقد سنجید. این پژوهش با روش تحلیلی – مقایسه‌ای و با نگاه عدم فروکاهی یکی به سود دیگری، پس از بررسی رویکردهای ...

[ 5 ] - بازخوانی انتقادی رویکرد استشراقی به مفهوم‌شناسی «اهل‌بیت» (نقد مقاله «اهل‌بیت» در دائرهالمعارف قرآن لایدن)

در برخی از آیات قرآن و نیز در بیان پیامبر اسلام، از گروهی با عنوان «اهل‌بیت» یاد شده که از هرگونه پلیدی پاک هستند و فضیلت‌ها و موقعیت‌های ویژه‌ای در اسلام دارند. همین امر، موجب توجه خاص خاورشناسان به این واژه قرآنی و نگارش آثار متعددی در این زمینه شده است. مقاله «اهل‌بیت» اثر موشه شارون در دایرهالمعارف قرآن لایدن، ازجمله این آثار است که پژوهش حاضر، به معرفی و نقد آن می‌پردازد. مقاله یادشده دارا...

[ 6 ] - رویکرد انتقادی به حصر اخلاق در تعریف فضیلت گرایانه

نگرش غالب اخلاق پژوهان اسلامی در هویت معرفتی اخلاق ، همواره فروکاستن آن به صفات و هیئت های راسخ نفسانی انسان بوده است. ایده اصلی این پژوهش آن است که در عین التزام به اهمیت  صفات درونی، اما با توجه به مستندات متعدد از جمله رویکردهای جدید در حوزه اخلاق اجتماعی بخصوص جنبه های کاربردی و حرفه ای آن، رفتارهای بیرونی جایگاه ویژه تری در مفهوم یابی اخلاق بدست خواهند آورد. البته با رویکرد انصاف نگرانه، ع...

[ 9 ] - Ethics of Companionship in Mahdavi Government with a Focus on Ethical Education and Justice Promotion

Contemporary human who has been confused because of the appeared breaks and gaps in epistemological fields, pursues the meaning of life in social interactions. Ethics of companionship is one of the dimensions of applied ethics which obtains its meaning in the context of responsibility towards the others and is indicative of social duties of human towards his fellowmen. Based on the stipulated t...

[ 10 ] - A semantic study of the Makarem al-Akhlaq hadith, focusing on its structure and literature

The Holy Prophet (PBUH) considers the purpose of his revelation to be the completion of moral virtues. This monopoly has caused doubt and brought sometimes to mind of conflict with the other goals of the Prophet (PBUH). Some, using the meaning of the hadith, have considered the only duty of the Holy Prophet (PBUH) as moral virtue and spirituality, and have thus concluded the separation of moral...