محمد رضا امام

دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران؛

[ 1 ] - حق الطاعة و پاسخ برخی از نقدهای آن

یکی از مباحثی که در اصول فقه مورد بررسی قرار می‌گیرد عبارت است از چیستی حکم عقل در موارد شک در وجود تکلیف الزام‌آور از ناحیه خداوند. برخلاف نظر رایج میان اصولیان که در این باره به برائت عقلی قائل شده‌اند، دو تن از اصولیان معاصر یعنی شهید آیت الله صدر و آیت الله محقق داماد (ره) حکم عقل را در این باره لزوم احتیاط دانسته‌اند، که دیدگاه شهید صدر تحت عنوان نظریه حق‌الطاعة مورد توجه و نیز نقد دانشمند...

[ 2 ] - بررسی اعتبار مثبتات ادلّه با رویکردی به نظر امام خمینی (ره)

یکی از مباحث بنیادی و کاربردی در علم فقه و اصول فقه، اعتبار مثبَتات ادله می‌باشد. امارات و اصول عملیه همانطور که می‌توانند دارای آثار شرعی مستقیم باشند، می‌توانند دارای آثار شرعی غیرمستقیم نیز باشند. اعتبار این لوازم و آثار غیرمستقیم تحت عنوان مثبتات ادله بررسی می‌شود. برخی از اصولی‌ها با طرح جعل علمیت برای امارات، مثبتات اماره را معتبر می‌دانند ولیکن، مثبتات اصول را به علت عدم جعل کاشفیت، فاقد ...

[ 3 ] - بررسی دیدگاه امام خمینی(س) پیرامون منشأ حجّیّت قطع

ذاتی دانستن حجّیّت قطع از گزاره‌هایی است که امروزه در میان اصولیان رواج یافته و نزد بسیاری از ایشان مسلم تلقی گشته و منشأ حجّیّت قطع قلمداد می‌شود. امام خمینی از معدود اصولیان معاصر است که باب نقد را در این باره گشود، به طوری که می‌توان این امر را از ابتکارات اصولی ایشان به شمار آورد. در این مقاله بعد از بررسی و تبیین مفاهیم و نگاهی به سیر پیدایش این مسأله در اصول فقه، دیدگاه امام خمینی در این ...