همایون مافی
دانشیار دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری
[ 1 ] - جایگاه منطق در تفسیر قرارداد در داوری تجاری بین‌المللی
یکی از مواردی که در مطالعات داوری تجاری بین‌المللی کمتر مورد توجه قرار گرفته، مسائل ماهوی رسیدگی، ازجمله تفسیر قرارداد است. موضوعی که در تفسیر قرارداد میتواند حائز اهمیت باشد، تطابق نتیجه حاصل از تفسیر با منطق است؛ بدین معنا که اگر نتیجهای که از تفسیر قرارداد به دست می‌آید منطقی نباشد آیا به لحاظ حقوقی دارای اعتبار است؟ در این نوشتار، ضمن بیان مصادیقی از تفسیر که دارای نتایج غیر‌منطقی است به ...
[ 2 ] - مقایسۀ اعتبارات اسنادی تجاری و تضمینی در حقوق تجارت بین‌الملل
اعتبارات اسنادی به‌عنوان روش تسهیل پرداخت‌های بین‌المللی، تضمین و تعهد مشروط پرداخت بانک خریدار (بانک گشایندۀ اعتبار) به فروشنده (متقاضی اعتبار) است. از این حیث، اعتبارات اسنادی را می‌توان متداول‌ترین شیوۀ پرداخت قیمت کالاها در تجارت بین‌الملل تلقی کرد. شکل سنتی اعتبارات اسنادی، تجاری است که تعهد مالی ناشی از آن ریشه در اسنادی دارد که بیان‌کنندۀ انجام معامله به‌وسیلۀ ذی‌نفع است و به‌عنوان مکانی...
[ 3 ] - چگونگی تعیین قانون حاکم بر مسئولیت غیرقراردادی در مقررۀ رم دو
اختلاف میان قوانین کشورهای عضو اتحادیۀ اروپا در خصوص تعیین قانون حاکم بر تعهدات غیرقراردادی سبب شد این اتحادیه در سال 2007 مقرره‌ای موسوم به مقررۀ رم دو را به تصویب برساند. این مقرره از میان دیدگاه‌های موجود از جمله قانون مقر دادگاه، قانون محل وقوع فعل زیانبار، نظریۀ تحلیل منافع دولت و قانون مناسب، مجموعه‌ای از قواعد حل تعارض را پیش‌بینی کرد که در رأس آنها «قانون محل خسارت» قرار دارد. بدین...
[ 4 ] - بررسی فرآیند حمایت حقوقی از اطلاعات بالینی و آزمایشگاهی داروها در حقوق ایران، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا
One of the most important new evidence of intellectual property that had always plenty of differences behind it regarding the protection or non-protection is the new medicine laboratory information that is presented to the competent state authority for consideration and registry. The original purpose of intellectual property is to protect all property that derives from human intellectual leakin...
[ 5 ] - دخالت دادگاهها در رسیدگیهای داوری در حقوق ایران
In case of existing a reliable agreement the courts do not have jurisdiction to consider the settlement of the case. So, the effect of arbitration agreement is to exclude the jurisdiction of state courts. The exclusion of court jurisdiction is not meant the absolute non-intervention in arbitration proceedings. Arbitration may not exist without a degree of court intervention. But, this interve...
[ 6 ] - تأثیر تحریم‌ها به مثابه فورس ماژور بر ضمانت‌نامه‌های بانکی
ضمانت‌نامه‌های بانکی مستقل از قرارداد پایه میان طرفین می‌باشد و بانک صادرکننده ضمانتنامه در صورتی وجه ضمانتنامه را به ذی‌نفع پرداخت می‌نماید که اسناد مطابق با مفاد ضمانتنامه از سوی ذی‌نفع به بانک ارائه گردد. بانک پس از صدور ضمانتنامه به صورت غیر قابل برگشت در برابر ارائه اسناد مطابق، متعهد به پذیرش پرداخت می‌شود، اما این تعهد غیرقابل برگشت بانک که اطمینان کافی را برای خریدار و فروشنده ا...
[ 7 ] - ماهیت حقوقی داوری
نهاد داوری اساساً یک توافق در ایجاد عدالت خصوصی از طریق یک مرجع غیردولتی است. باید دید نهاد داوری از چه ماهیتی برخوردار است. در رابطه با ماهیت نهاد داوری اتفاق‌نظر وجود ندارد و ماهیت این نهاد حقوقی مدت‌ها موضوع مناظره و چالش و اظهارنظرهایی بوده است که له و علیه آن صورت گرفته است. در این مورد چهار نظریه ماهیت قراردادی، ماهیت صلاحیتی، ماهیت مختلط و ماهیت مستقل یا خود آیین وجود دارد. پذیرش هرکدام ا...
[ 8 ] - پرداخت بی‌قیدوشرط ضمانتنامه بانکی از منظر اصل استقلال از قرارداد پایه
یکی از اصول حاکم بر قراردادهای ضمانتنامه بانکی، اصل استقلال از قرارداد پایه است. نتیجه منطقی و مهم اصل مذکور آن است که ایرادات مربوط به رابطه پایه میان متقاضی ضمانتنامه و ذی‌نفع، قابل استناد نبوده و بانک با توجه به تعهد مستقل خود در برابر ذی‌نفع، موظف به پرداخت بی‌قیدوشرط ضمانتنامه است. این پژوهش در پی آن است که ضمن بررسی دیدگاه دکترین و رویه‌قضایی راجع به مفهوم استقلال و قلمرو آن، به بررسی ...
[ 9 ] - قانون قابل اعمال بر تعهدات قراردادی در حقوق اتحادیه اروپا و آمریکا
در حقوق اتحادیهی اروپا و آمریکا اصل حاکمیت اراده به رسمیت شناخته شده است. در مقررهی رم یک اتحادیه اروپا با هدف یکسانسازی قواعد حل تعارض قوانین طرفین میتوانند قانونی را که هیچ ارتباطی با قرارداد ندارد برگزینند، در حالی که در حقوق آمریکا اصولا قانون منتخب طرفین میبایست با قرارداد منعقده رابطهی اساسی یا ارتباط معقول داشته باشد. براساس مقررهی رم یک قانون منتخب طرفین نباید با مقررات امری برتر...
[ 10 ] - تعسر اجرای تعهدات قراردادی در کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980
در جریان اجرای قرارداد ممکن است حوادثی رخ دهد که مانع اجرای تعهدات یک یا هر دو طرف قرارداد شود بدون آن که طرف قرارداد در وقوع آن مانع نقشی داشته باشد. تعذر اجرای قرارداد به عنوان عامل معافیت از مسئولیت ناشی از خسارات نقض قرارداد، مسئلهای است که در مادۀ 79 کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا مصوب 1980 به آن اشاره شده است. در مواردی، شرایطی که به هنگام انعقاد قرارداد اساس توازن قرارداد بوده است در اث...
[ 11 ] - تحلیلی بر مطالبه من غیرحق و امکان جلوگیری از آن در ضمانتنامه عندالمطالبه
چکیده یکی از پرکاربردترین تعهدات مستقل بانکی در حقوق تجارت بین‌الملل ضمانتنامه بانکی عندالمطالبه است. این ابزار به دلیل عندالمطالبه بودن، همیشه در معرض خطر مطالبه منغیرحق ذی‌نفع قرار دارد. به این معنا که ذی‌نفع وجه ضمانتنامه را علیرغم اجرای کامل قرارداد پایه توسط اصیل، مطالبه و دریافت کند. درواقع، خصیصه اسنادی و اصل استقلال این امکان را برای ذی‌نفع فراهم می‌کند که با مطالبه بدون استحقاق خویش ...
[ 12 ] - مبانی فقهی مستثنیات دین
یکی از تسهیلات و حمایتهایی که قانونگذار برای محکومعلیه در نظر گرفته است تا مدیونی که حقیقاً در تنگنا قرار دارد به عسر و حرج شدید نیفتد و از یک حداقل زندگی نیز محروم نگردد تأسیس عنوان مستثنیات دین است. یعنی برخی از حداقل اموالی که برای ادامه حیات ضروری است از دسترس محکومله به دور باشد. این تأسیس قبل از این که وارد متون قانونی شود در فقه اسلامی توسط فقهای بزرگ بیان شده است. در این مقاله بر آن ه...
[ 13 ] - صلح و حقوق بشر در برنامه درسی با تأکید بر اسناد بین‌المللی
یکی از مشخصه‌های هزاره سوم، رویکرد جهانی شدن می‌باشد که به طور قطع بسیاری از مؤلفه‌های امنیتی، کنترل اجتماعی، روابط فرهنگی، سیاسی، بومی و بین‌المللی را تغییر داده است. با این وجود جامعه جهانی همچنان با چالش‌هایی جدی در زمینه دستیابی به صلح و امنیت بین‌المللی روبه‌رو است. موارد متعدد نقض حقوق بشر موجب شده است که دولت‌های جهان به فکر یافتن راه‌حلی به منظور جلوگیری از وقوع چنین پیشامدهایی باشند. ب...
[ 14 ] - بررسی تطبیقی وصف تجریدی در اسناد تجاری با اصل استقلال در اعتبارات اسنادی
اسناد تجاری برخلاف اسناد مدنی که اعتبارشان منوط به صحت روابط حقوقی است بالاصاله از حیاتی مستقل از معاملات و روابط ابتدایی برخوردار بوده و متکی و قائم به خود هستند. بر این اساس، اعتبار و ارزش اسنادی تجاری مجرد از روابط مبنایی است که علت وقوع آنها را تشکیل می‌دهد. وصف تجریدی اسناد تجاری ناظر بر تفکیک و جدایی رابطه حقوقی منشأ صدور سند از روابط حقوقی ناشی از صدور سند است. از آثار وصف تجریدی اسناد ...
[ 15 ] - حقوق بانک گشاینده اعتبارسنجی در فرض تقلب ذی‌نفع
اعتبارات اسنادی یکی از رایج ترین روش‌های پرداخت قراردادهای بین المللی است . زیرا بیشترین تضمین را برای طرفین معامله ایجاد می کند و ریسک فراوان معاملات بین المللی، به واسطه وجود وصف تجریدی اعتبارات اسنادی در این روش پرداخت به نحو چشمگیری کاهش می یابد. به موجب این وصف گشایندگان اعتبار بایستی تعهد خود را مبنی بر پرداخت وجه اعتبار اسنادی انجام دهند و ایرادات مربوط به قرارداد حقوقی پایه یعنی قر...
[ 16 ] - بررسی اختیار ظاهری نماینده در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی
براساس اختیار ظاهری نماینده، چنانچه به‌رغم نبود نمایندگی، رفتار و گفتار اصیل سبب شود که ثالثی به نحو معقول و البته با حسن نیت به نتیجه برسد که وی به نماینده اعطای اختیار کرده است، اصیل در مقابل ثالث حق استناد به نبود رابطة نمایندگی را نخواهد داشت. این نوع از اختیار در اسناد بین‌المللی و حقوق کشورهای مختلف به رسمیت شناخته شده است. در این تحقیق بررسی شده است که آیا در حقوق ایران نیز قانون گذاران...
[ 17 ] - بررسی نقش دادگاه‌های داخلی کشور رواندا در محاکمه جنایت‌کاران نسل‌کشی 1994
در سال 1994 و درجریان های درونی کشور رواندا، قوم توتسی هدف کشتار توسط هوتوهای افراطی قرار گرفتند. سرمنشأ این درگیری‌ها، سقوط هواپیمای رییس جمهور این کشور بود. پس از فرونشاندن این مخاصمات، چندین محکمه کار پیگرد، محاکمه و مجازات مجرمان را آغاز نمودند. در کنار رسیدگیهای دادگاه‌های خارجی و دادگاه بین‌المللی کیفری رواندا، حکوت رواندا از آنجا که خود نیز به دنبال مشارکت در روند محاکمات و افزایش شتاب...
[ 18 ] - بازسازی حقوق بین الملل کیفری؛ بررسی ساختار قضایی دادگاه اختصاصی سیرالئون به منظور دستیابی به ویژگی های دادگاهایی با سیستم حقوقی نوین
پس از رویداد جنایات جنگی گسترده در یوگوسلاوی سابق و رواندا چندین محکمه کار رسیدگی به جنایت جانیان را آغاز نمودند، برای یوگوسلاوی سابق، دادگاه بین المللی کیفری این کشور و برای رواندا دادگاه‌های ملی و گاکاکا، دادگاه‌های ملی خارجی و دادگاه بین المللی کیفری به محاکمه مجرمان پرداختند. این شکل از رسیدگی به جنایات باعث گردید که حقوق بین الملل کیفری کاملا متمایز از حقوق داخلی در این کشورها نقش آفرینی ...
[ 19 ] - تلاش‌های سازمان ملل متحد در زمینۀ توسعه با تأکید بر اعلامیۀ توسعۀ هزارۀ ملل متحد (2000)
سازمان ملل متحد تلاش‌های خود در زمینۀ توسعۀ بین‌المللی را از دهۀ 1960 میلادی آغاز کرده است. اعلامیه‌ها و قطعنامه‌های متعدد مجمع عمومی سازمان ملل، ایجاد نهادهای تخصصی در زمینۀ توسعه از جمله کنفرانس ملل متحد برای تجارت و توسعه (آنکتاد) و برنامۀ ملل متحد برای توسعه، چهار دهه استراتژی توسعه از ابتدای دهۀ 1960 تا 2000 میلادی و همچنین تدوین اعلامیۀ توسعۀ هزارۀ ملل متحد (2000) از جملۀ این تلاش‌ها هستن...
[ 20 ] - جنبه های حقوقی اصول حاکم بر فضای ماورای جو
تا سال 1957، بشر سه منطقه را شناخته بود: زمین، دریا و هوا. پس از دسترسی انسان به فضای ماورای جو، تبیین نظام حقوقی آن، اجتناب ناپذیر می نمود. با توجه به بکر بودن حقوقی قلمرو فضای ماورای جو، ویژگی های بدیع آن شامل اعمال دو اصل عدم تخصیص و آزادی بهره برداری است. سازمان یافتگی آزادی های فضایی، آن ها را در چارچوب اصولیخاص تنظیم و تنسیق می کند. اصول خدشه ناپذیری چون آزادی فضای ماورای جو، استفاده از ف...
[ 21 ] - مشارکت سازمان‌های غیردولتی در فرایند شکل‌گیری هنجارهای بین‌المللی
سازمان‌های مردم‌نهاد در شکل‌گیری و نظارت بر هنجارهای بین‌المللی، مشارکتی اجتناب‌ناپذیر دارند؛ گر‌چه بهترین نتایج هنگامی به دست می‌آید که اقدامات این سازمان‌ها با همکاری جدّی دیگر فعالان حاضر در عرصه بین‌المللی انجام شود. فعالیت قانونی سازمان‌های مردم‌نهاد به «استحکام شبکه هنجارها در عرصه بین‌المللی» منجر می‌شود. این سازمان‌ها در جهت بهبود اصول و اصرار جهت سهیم شدن در تنظیم اسناد قانونی الزام‌آو...
[ 22 ] - ساختار شرکت‌های تأمین سرمایه و الزامات حقوقی حاکم بر آنها
رشد و توسعه اقتصادی هر کشور مرهون نظام تأمین مالی کارآمدی است که سبب انتقال وجوه سرمایه‌گذاران به سمت بنگاه‌های اقتصادی و پروژه‌های عمرانی می‌گردد. نظام تأمین مالی که در بستر بازارهای مالی اعم از بازار پول و بازار سرمایه شکل گرفته است، واسطه‌های مالی مناسب خود را جهت نیل به هدف مذکور می‌طلبد. شرکت‌های تأمین سرمایه از جمله واسطه‌های مالی نوظهور در بازار سرمایه کشور می‌باشند که نظام حقوقی حاکم ب...
[ 23 ] - دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی ناشی از قراردادهای الکترونیکی
ماهیت منحصر به فرد اینترنت و قراردادهای انعقاد یافته در فضای مجازی، در بسیاری از اصول و مفاهیم سنتی صلاحیت محاکم، تأثیراتی شگرف داشته است. یکی از اقسام این قراردادها، قراردادهای الکترونیکی تاجر با مصرف‌کننده (B2C) است؛ که در آنها اصولاً، مصرف‌کننده طرف ضعیف‌تر قرارداد محس...
[ 24 ] - Application of Lex Mercatoria as Applicable Law in International Commercial Arbitration
In settling disputes regarding international commercial arbitration the parties may instead of choosing the law of one country to choose lex mercatoria or the law of merchants as a applicable law to the disputes. When this choice is possible that applicable choice of law rules recognize such power for the parties. The principle of autonomy is choosing lex mercatoria has been recognized in many ...
[ 25 ] - Reflection on Foreign Arbitratral Award from the Perspective of United Nations Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards (New York 1958)
The Convention of Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral, New York 1958, is a comprehensive instrument which facilitates the enforcement of decisions of arbitration body. In accordance to Article 1, the convention can be applied on a State other than the State where the recognition and enforcement of such awards are sought, or can be applied to arbitral awards not considered as domesti...
Co-Authors