حسین رفیع

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران

[ 1 ] - بررسی ماهیت و فراز و فرود دولت در اندیشه ابن خلدون

ابن خلدون را می‌توان از جمله نخستین متفکرین اسلامی‌ای دانست که در قرن هشتم هجری قمری با روشی علمی به مطالعه و بررسی پدیده‌های اجتماعی و سیاسی پرداخت و سعی کرد تا علل، اسباب و قوانین حاکم بر آنها را کشف کند. او در پی علایق تاریخی‌اش، علم نوبنیادی تحت عنوان «علم عمران» را بنا نهاد که هدفش بحث و گفتگو درباره اجتماع انسان و تمدن بشری بود. اما نکته مهم در اینجا این است که ابن خلدون به‌طور کلی هیچ‌گا...

[ 2 ] - تعامل اخلاق و سیاست در اندیشة امام خمینی (س)

برقراری پیوند مناسب میان اخلاق و سیاست همواره از مهم‌ترین مباحث اندیشة سیاسی است. با توجه به اینکه باید‌ها و نباید‌ها در حوزة اخلاق مطرح می‌شود، لحاظ کردن پایه‌های اخلاقیات و نظام‌های اخلاقی نیز از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. اهمیت این دو مقوله بیش از هر چیز به این است که هم اخلاق و هم سیاست با حیات فردی و جمعی انسان‌ها در ارتباطند و هیچ انسانی تحت هیچ شرایطی گریزی از این دو مقوله ندارد.  ...

[ 3 ] - چالش‌های صلح در افغانستان

  پایان ماموریت ‌‌نیروهای بین المللی در افغانستان و واگذاری تامین امنیت به نیروهای نظامی افغان پیامدی جز ناکامی آمریکا در نابودی تروریسم و پیشبرد صلح پایدار نداشت. اتخاذ استراتژی جدید از سوی آمریکا تنها به بروز تنش با حکومت افغانستان انجامید. دخالت قدرت‌های همسایه رقیب با هدف نفوذ، افغانستان را میدان حفظ منافع رقبا بدون توجه به حاکمیت ملی آن قرار داده است. انعکاس تنوع قومی...

[ 4 ] - موانع همگرایی ایران و ترکیه در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز

از مهم‌ترین تحولات ژئوپلیتیکی در دهه‌های آخر قرن گذشته فروپاشی اتحاد شوروی بود که از پیامدهای آن دگرگونی روابط قدرت و موازنه نیروها در سطوح منطقه‌ای و فعال‌شدن قدرت‌های فرامنطقه‌ای و به‌خصوص منطقه‌ای جهت حضور و نفوذ در حوزه جنوبی اتحاد شوروی است که پیش از این به‌علت حضور اتحاد شوروی قادر به ایفای نقش اساسی نبودند. در این بازی بزرگ رقابت اصلی بین ایران و ترکیه دو قدرت منطقه‌ای هم جوار با آسیای م...

[ 5 ] - علت‌های تداوم مناقشه چچن

نزدیک به سه قرن است که مناقشه چچن با روسیه استمرار یافته است. چچن‌ها از همان زمان که در نتیجه جنگ‌های استعماری، سرزمین‌شان به اشغال درآمد تا به امروز، سودای استقلال طلبی در سر دارند و برای رسیدن به این هدف، لحظه‌ای از مبارزه دست نکشیدند و حتی به اقدام‌های خشونت آمیز نیز متوسل شدند که البته از سوی روس‌ها بی پاسخ گذاشته نشد و سرکوب شد. اما عاملی که چچن‌ها را در بین قوم‌های مختلف روسیه متمایز کرده...

[ 6 ] - آسیای مرکزی: منطقه‌ای پویا برای فعالان امنیتی

آسیای مرکزی که بخش جنوبی قلمرو هارتلند را در نظریه مکیندر تشکیل می‌داد، در دوره جنگ سرد جزو قلمرو سیاسی- ژئوپلیتیک اتحاد شوروی بود. با فروپاشی نظام دوقطبی، این منطقه با داشتن دولت‌هایی مستقل، هویت مستقل جغرافیایی- سیاسی پیدا کرده و در شکل فضاهای بدون قدرت، به صورت عرصه رقابت‌های چندسطحی پدیدار شد، این قدرت‌ها برنامه‌‌های رقابتی زیادی را در قالب اهداف و استراتژی‌های مختلف مطرح کرده‌اند. ایالات م...

[ 10 ] - دانشواژه ژئوپولیتیک و ژئو استراتژی در دنیای اطلاعات (با تاکید بر مورد ایران)

مفهوم ژئوپولیتیک که در زبان فارسی از آن به عنوان سیاست جغرافیایی یاد می شود به عنوان دانشی که از بطن علوم جغرافیایی و سیاست برخاسته، مسیری طولانی داشته است . در این نوشتار تلاش شده است تا از گذشته تاکنون این دانش را درسه مقطع تاریخی مورد مطالعه قرارداده و سپس از دل آن ژئو استراتژی های گوناگون استخراج گردد . این سه دوره را ژئوپولیتیک کلاسیک، نوین و فضایی نامیده ایم. در دوره کلاسیک مفاهیم بنیادی...

[ 11 ] - سیاست خاورمیانه ای روسیه و مدیریت تعارض رابطه تهران – ریاض

با قدرت گرفتن ملی­ گرایان روسی و اوراسیاگرایان، خاورمیانه از اهمیت راهبردی در محاسبات منطقه­ ای و جهانی روسیه برخوردار شده است. در همین چارچوب توسعه مناسبات با کنشگران اصلی زیرسیستم خاورمیانه نظیر جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی از اولویت­ های سیاست خارجی روسیه بوده است. اما تهران و ریاض منافع متعارضی را در منطقه پیگیری می­ کنند که این موضوع چالشی برای دستگاه دیپلماسی روسیه محسوب می­ گردد. ...