احمد ذاکری

[ 1 ] - تمثیل طوطی هندوستان از ابوالفتوح رازی تا خواجوی کرمانی

ادبیات تمثیلی، هنری است از مقوله‌ی زبان مجازی (بیان) در خدمت اصلاح رفتارهای فردی؛ لذا از آغاز، مورد توجه اهل ادب و هنر بوده است. در ادبیات فارسی ـ چه در نثر و چه در نظم ـ به آثاری برجسته بر می‌خوریم که تمثیل را ابزاری برای روشنگری و مستندسازی برخی مطالب که فهم آن‌ها به توضیح نیاز داشته، قرار داده‌اند. یکی از این تمثیل‌ها، داستان طوطی هندوستان است. این تمثیل که در سده‌ی ششم هجری، میان اهل فضل شن...

[ 2 ] - جلوه های تمثیلی عشق تراژیک در شاهنامه

بیان تمثیلی از مفهوم عشق گویای آن است که انسان برای رسیدن به معشوق علاوه بر اراده خود با موانع بیرونی مواجه است که اجازه تصمیمگیری بر اساس خواستهها و امیال خود را نمیدهد. به همین دلیل است که نتیجه داستان عاشقانه هرچه باشد، باز احساس ترحم و ترس که نماد اصلی تراژدی هستند را در مخاطب ایجاد میکند. در ادبیات فارسی، شاهنامه فردوسی به عنوان مهمترین بیان تمثیلی از عشق تراژیک، در همه داستانهای عاشق...

[ 3 ] - تحلیل تطبیقی فراقیه در اشعار عربی و فارسی

با تطبیق فراقیه‌های فارسی و عربی می‌توان به وجوه مشترک آن‌ها، از لحاظ لفظ و مضمون، پی برد. شاعران فارسی‌زبان برخی مضامین شعری خود را از اشعار عربی قبل و بعد از اسلام، از جمله معلقات سبعه، قصاید متنبی و ... گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا دو قصیده عربی، یکی معلقه امرؤالقیس، مربوط به قبل از اسلام و دیگری قصیده برده بوصیری، از اشعار دوره بعد از اسلام، تحلیل شده است؛ سپس با...

[ 4 ] - تحلیل و بررسی آرایه ی «تقابل فعل» در سروده های سعدی و حافظ

یکی از آرایه‌های هنری در ادبیات فارسی «تقابل یا تنافی فعل» است که در ساحت زبان رخ می‌نماید و صنعتی بدیعی به شمار می‌آید. آرایه‌ی تقابل فعل اگر هنرمندانه و به صورت پیوسته همراه با آرایه‌هایی همچون لفّ و نشر و جناس، شکل بگیرد بر بلاغت و زیبایی سخن می‌افزاید. این آرایه از نظر بسامد و فراوانی که بتواند ویژگی سبکی محسوب شود یعنی از فراوانی برخوردار باشد فقط در شعر و نثر جناب سعدی و حضرت حافظ، دیده می...

[ 5 ] - پژوهشی در باب سطوح زبانی

در فایل اصل مقاله موجود است

[ 6 ] - خواب و خوابگزاری در شاهنامه

در فایل اصل مقاله موجود است

[ 7 ] - زن از دیدگاه جمالزاده

در فایل اصل مقاله موجود است.

[ 8 ] - حیوانات در آثار سعدی

در فایل اصل مقاله موجود است.

[ 9 ] - بنارس در آیینه ی ادب فارسی

در فایل اصل مقاله موجود است.

[ 10 ] - مقیاس های شاعرانه در شعر معاصر

در فایل اصل مقاله موجود است.

[ 11 ] - بررسی استعارۀ تهکّمیّه در غزلیات حافظ

در ادب فارسی، هر سراینده یا نویسندۀ توانمندی که از قرآن مایه گرفته‌است، جایگاه برتری به خود اختصاص داده‌است. شمس‌الدین محمد حافظ، به مدد بهره‌جویی از کلام خداوندی و البته دیگر هنرهای ادبی، جزو قله‌های غزل فارسی است. یکی از آرایه‌های بلاغی قرآن که حافظ از آن بهره برده، تهکم یا نزاهه است که در این مقاله به تفصیل بررسی شده‌است. نزاهه یا تهکم از مقولۀ طنز است و در ادب فارسی، جسته گریخته در دیوان شا...

[ 12 ] - تحلیل تطبیقی فراقیه در اشعار عربی و فارسی

با تطبیق فراقیه‌های فارسی و عربی می‌توان به وجوه مشترک آن‌ها، از لحاظ لفظ و مضمون، پی برد. شاعران فارسی‌زبان برخی مضامین شعری خود را از اشعار عربی قبل و بعد از اسلام، از جمله معلقات سبعه، قصاید متنبی و ... گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا دو قصیده عربی، یکی معلقه امرؤالقیس، مربوط به قبل از اسلام و دیگری قصیده برده بوصیری، از اشعار دوره بعد از اسلام، تحلیل شده است؛ سپس با...

[ 13 ] - معرّفی و بررسی نسخۀ خطّی«صحیفۀ شاهی(تقویم المکاتیب)»

نسخههای خطّی، گنجینههای گرانبهای هر ملّتی است.کشور ما به دلیل داشتن پشتوانۀ فرهنگی قوی ، در این زمینه بسیار غنی است.نسخ خطّی بسیاری به زبان فارسی کتابخانههای ایران و جهان نگهداری میشود.این نسخهها در زمینۀ علوم گوناگونی نگاشته شده است. منشآت و ترسّل یکی از گونههای رایج در تاریخ ادب فارسی و عنوان عمومی آثار و کتابهایی است که دربرگیرندۀ منشور یا فرمان، اخوانیات، جوابیات، سلطانیات، سوگندنامه...

[ 14 ] - آموزه های غربی در اشعار سیمین بهبهانی

«غرب و غرب زدگی» ادبیاتی است که غربزدگان و غرب گرایان،پس از استعمار و استثمار کشورمان ،در آثارشان به کار بردهاند .هدف آنها تنویر اذهان مردم نسبت به این پدیده قرن بیستمی بوده است. . استثمار فرهنگی ،زمانی خطرناکتر میشود که نویسندگان و شاعران خودی ، زبان گویای آنها شوند و سخن و خواسته های دشمن از حلقوم و حنجره دوستان به گوش برسد. در بررسی آثار نویسندگان و شاعران معاصر ،درمییابیم که ب...

[ 15 ] - اعتراض در مثنوی مولانا

شعر اعتراض، به عنوان یکی از زیرمجموعههای شعر متعهد، از دیرباز در ادبیات فارسی به اشکال مختلف وجود داشته است. آثار اغلب شعرا و نویسندگان برجستۀ ایرانی از گذشته تا امروز ، آیینۀ تمام نمای محیط و روزگار زندگی آنان بوده است. چنان که بسیاری از آنان در تحلیل و تبیین دشواریهای زندگی به مراتب تیز بینتر و حساستر از سایر دانشمندان اجتماعی بودهاند و نسبت به مسایل و مشکلات جامعه، احساس مسؤولیت میکرد...

[ 16 ] - Elimination of the Elements of the Sentense in Sahife-ye-Shahi Book

Language always goes forward the brevity way, which means trying to convey its intentions by using the least number of words.The consequence of this process is contingencies such as deletion of sentence components. Poets and writers sometimes omitted some of the components of the word in order to summarize the word and, of course, to observe the principles of rhetoric, punctilios and syntactic ...

[ 17 ] - تحلیل و تفسیر «وجهیت و صدای دستوری» در متون ادبی (آرش کمانگیر) و (درفش کاویان)

در تحلیل سبکشناسانۀ متن و بیان دیدگاه شاعر، واکاوی و شناخت مقوله های نحوی «وجهیت و صدای دستوری» اهمیت بسیاری دارد. هدف این مقاله کشف پیوند میان وجهیت با معنای سخن و چگونگی میزان قطعیت متن شعر و قاطعیت کلام شاعر است. برای یافتن چگونگی رابطۀ زبان شاعر با جهان بینی وی، با روش توصیفی-تحلیلی، سه متغیر نحوی وجهیت «فعل، قید و صفت» با دو صدای نحوی «فعال و منفعلِ» در بافت شعر دو منظومۀ ارزشمند ادب معا...