حمیدرضا آیت‌اللهی
استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی
[ 1 ] - مقایسة شک در اندیشة دکارت و بوریدان
ژان بوریدان و رنه دکارت، هریک به نحوی با موضوع شک‌گرایی مواجه شده‌اند. دکارت، با شک روشی خود، در برابر شکاکیت امثال مونتی، یقین مطلق و گذر از شکاکیت را می‌جوید؛ وی در هر آن‌چه قابلیت شک در آن وجود دارد شک میکند تا نهایتاً به معرفتی دست یابد که هیچ‌گونه شکی در آن راه نداشته باشد. در سوی دیگر، بوریدان در رویارویی با شک‌گرایی قرن چهاردهم میلادی، کوشش میکند تا جهت حفظ اعتبار علوم و معرفت مورد نیاز...
[ 2 ] - طبی‌سازی به مثابة تکنولوژی تبیین و نقد با توجه به آرای هایدگر، برگمان، و فینبرگ در باب فلسفۀ تکنولوژی
طبی‌سازی فرایندی است که در آن پزشکی به قلمروهایی مانند زایمان و تولد، اعتیاد، چاقی، زیبایی، جوان‌شدن، تنهایی و انزوا، که اساساً پزشکی نیستند، وارد می‌شود و تدابیری پزشکی برای اصلاح یا درمان آن‌ها ارائه میکند. دو تبیین اصلی برای طبی‌سازی ارائه شده است که می‌توان آن‌ها را به اختصار تبیین مارکسیستی و تبیین کنترل اجتماعی نامید. این مقاله تلاش میکند تا طبی‌سازی را از منظری جدید مورد مداقه قرار دهد...
[ 3 ] - بررسی انتقادی دیدگاههای سلبی جان دیویی از ایده‌آل‌های اخلاقی
رویکرد دیویی در اخلاق «ابزارانگاری» نامیده می شود. از نظر دیویی ملاک‌ها و اصول اخلاقی «قوانین» نیستند بلکه ایده های کلی هستند که حاصل تجربه‌اند. این ایده‌ها، ابزارها یا روش هایی برای سر و کار داشتن با موقعیتهای جدید است. به اعتقاد دیویی تفکر ابزاری برای گذشتن از یک موقعیت مفروض آکنده از ابهام و ناهماهنگی به یک موقعیت جدید و بهتر است. لازمه این رویکرد پراگماتیستی این است که شرایط تضمین اح...
[ 4 ] - بررسی مفهوم زمان نااصیل (مبتذل) در هستی‌شناسی بنیادین هایدگر و ناکامی وی در فراروی از فهم مابعدالطبیعی
هایدگر در هستی و زمان با تحلیل هستیشناختی- اگزیستانسیال زمانمندی دازاین در پی طرح معنای هستی است. وی در بخش نخست کتاب، پروا را به عنوان معنای هستی دازاین طرح میکند و ساختار سه وجهی، متکثر و بندبند آنرا نشان میدهد و در بخش دوم با طرح مسألۀ زمانمندی به عنوان معنای پروا سعی میکند تا زمانمندی را به عنوان بنیاد وحدت این ساختار متکثر و معنای هستی دازاین نشان دهد. خاستگاه تحلیل هایدگر تقسیم هس...
[ 5 ] - امکان‌پذیری وجود خدا در برهان‌های وجودی مدرن
در بیش‌تر برهان‌های وجودی مدرن، مقدمه‌ای هست که آن را مقدمة «امکان‌پذیری» می‌خوانند و محتوای آن این است که «وجود هستندة کامل امکان‌پذیر است» یا به عبارتی «چنین نیست که وجود هستندة کامل محال باشد». در این مقاله، نخست به اختصار خوانش‌های نورمن ملکم، چارلز هارتسهورن، و آلوین پلانتینگا که از خوانش‌های مدرن برهان وجودی در اثبات وجود خدا محسوب می‌شوند عرضه می‌شود و سپس مقدمة امکان‌پذیری که مهم‌ترین م...
[ 6 ] - بررسی و نقد رابطة خدا و جهان آفرینش در آرای مقدم ویتگنشتاین
پرسش‌گری از خدا و جهان آفرینش توسط لودیگ ویتگنشتاین یکی از پر رمز و رازترین و در عین حال کم‌دامنه‌ترین کنش‌های فلسفی اوست که واکاوی حدود و ثغور آن می‌تواند در روشن‌شدن بسیاری از زوایای فکری این فیلسوف مؤثر باشد. خدای ویتگنشتاین، در دیدگاه اولیة او، آشکارگی در عالم ندارد. او در بررسی دقیقی به بی‌نسبت‌بودن زبان و تعابیر متافیزیک، اخلاق و مواردی از این سنخ، با جهان پیرامون می‌رسد و وجود هرگونه سخن...
Co-Authors