علیرضا مقدم نیا
دانشیار گروه کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
[ 1 ] - بررسی شاخص خشکسالی PCI و روند تغییرات آن در ایران طی نیم قرن اخیر
بررسی پدیده بارندگی به عنوان یکی از مهمترین عوامل هواشناسی که به صورت مستقیم منابع آب را تحت تاثیر قرار میدهد، از اهمیت ویژهای برخوردار است. بنابراین، در این تحقیق، توسط شاخص پراکندگی بارش (PCI) در مقیاس سالانه به بررسی تغییرات الگوی بارندگی در سطح ایران پرداخته شد. بدین منظور آمار بارندگی ماهانه 25 ایستگاه سینوپتیک کشور ایران در یک دوره 50 ساله (2010-1961) در دو بازه 25 ساله ارزیابی شد و سپس...
[ 2 ] - پیشبینی خشکسالی با بکارگیری از مدلهای شبکه عصبی مصنوعی و سیستم استنتاج عصبی- فازی تطبیقی در حوزة مُند استان فارس
امروزه خشکسالی یک معضل جدّی و گریبانگیر دربسیاری از کشورهای جهان است؛بنابراین پیشبینیِ آن از اهمیت بهسزایی برخوردار میباشد. در این تحقیق، کارایی شبکة عصبی مصنوعی و سیستم استنتاج عصبی- فازیتطبیقی به عنوان روشهایی مؤثر برای پیشبینی شدت خشکسالی حوزة "مُند" استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از دادههای بارندگی ماهانة ایستگاه بارانسنجی تنگاب استان فارس با دورة آماری 32 ساله اس...
[ 3 ] - پیشبینی متغیرهای اقلیمی توسط مدل چندگانه خطی SDSM در دوره آینده برپایه سناریو A2
در چند دهة گذشته افزایش دمای زمین موجب بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده و تغییرات اقلیمی گستردهای در بیشتر سطح کرة زمین ایجاد شده است که از آن به عنوان تغییر اقلیم یاد میشود. هدف از این پژوهش، پیشبینی تغییرات اقلیمی توسط مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM در دوره آینده برپایة سناریو A2 میباشد. دادههای روزانه بارش، دمای کمینه و دمای بیشینه ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه، برای دو دورة 2015-2040 ...
[ 4 ] - طراحی مدل اکولوژیک کشاورزی و مرتعداری سرزمین با رویکرد Fuzzy AHP (مطالعه موردی: شهرستان اشتهارد)
کاهش بیش از حد توان منابع طبیعی یکی از چالشهای بسیار مهمی است که بشر در قرن اخیر با آن روبرو است. بهرهبرداری مناسب از اراضی و مدیریت اصولی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیکی آن، نقش مهمی در راستای نیل به توسعه پایدار دارد. از این رو جهت دستیابی به توسعه پایدار و بهمنظور استفاده مناسب از اراضی، باید گرایشها به سمت برنامهریزی و بهرهبرداری اصولی از منابع و بر اساس توان آنها باشد. بنابراین ...
[ 5 ] - بررسی نقش عوامل ساختاری در فراوانی منابع آب منطقه کارستی مهارلو با استفاده از سنجش از دور و GIS
در مناطق خشک و کم باران مانند ایران، که منابع سطحی آب شیرین محدود بوده و از طرف دیگر این آبها با خطر آلودگی مواجه هستند، یافتن و نگهداری منابع آب زیرزمینی بهترین راه تأمین نیازهای آبی است. همچنین در بعضی از مناطق ایران، اقلیم و ساختار تکتونیکی شرایط خوبی را برای تشکیل سفرههای کارستی فراهم کرده است. ایران بعد از کشورهای آمریکا، چین و ترکیه، بالاترین درصد کارست را دارد و بیش از ۱۱ درصد سطح کشور ...
[ 6 ] - مقایسه دو مدل بارش- رواناب برای شبیه سازی جریان (مطالعه موردی: حوزه آبریز رودخانه دویرج در استان ایلام)
بیهسازی رواناب در یک حوزه آبخیز، درک و فهم فرآیندهای مؤثر بر تولید رواناب و ویژگیهای جریان رودخانه مانند تغییرپذیری مکانی و زمانی آن را فراهم میکند. این بینش به مدیران و برنامهریزان در تصمیمگیریهای آگاهانه در مدیریت و برنامهریزی منابع آب کمک مینماید. هدف از این پژوهش مقایسه کار آیی مدل پیچیده SWAT و مدل ساده IHACRES در شبیهسازی رواناب حوزه آبریز رودخانه دویرج در استان ایلام است. برای ا...
[ 7 ] - ارزیابی شدت بیابانزایی با استفاده از مدل IMDPA (مطالعة موردی: دشت شهر بابک، استان کرمان)
برای ارزیابی و تهیة نقشة بیابانزایی تا کنون تحقیقات بسیار زیادی در داخل و خارج از کشور صورت گرفته و این تحقیقات به ارائة مدلهای منطقهای فراوانی منجر شده است. به منظور ارائة یک مدل منطقهای و ارزیابی کمّی وضعیت فعلی بیابانزایی، دشت شهر بابک با وسعت 4112 کیلومتر مربع در شمال غرب استان کرمان انتخاب شد. در این تحقیق برای ارزیابی شدت بیابانزایی با استفاده از سیزده شاخصـ پنج شاخص مبتنی بر آب زی...
[ 8 ] - ارزیابی تأثیر پیشپردازش متغیرهای ورودی به مدل ماشین بردار پشتیبان به روش آزمون گاما بهمنظور پیشبینی حجم رسوب معلق
هدف از این مطالعه بررسی تأثیر پیش پردازش متغیرهای ورودی به روش آزمون گاما بر عملکرد مدل ماشین بردار پشتیبان جهت پیشبینی حجم رسوبات معلق رودخانه دویرج، واقع در استان ایلام، برای دورة ۱۹۹۴ـ ۲۰۰۵ است. دبی جریان و بارندگی ورودی مدل و دبی رسوب معلقْ خروجی مدل درنظر گرفته شد. همچنین، طول دورة آموزش مدل با استفاده از آزمون گاما (Gamma Test (GT)) مشخص شد. سپس، به منظور بررسی تأثیر پیش پردازش متغیره...
[ 9 ] - Modeling of streamflow- suspended sediment load relationship by adaptive neuro-fuzzy and artificial neural network approaches (Case study: Dalaki River, Iran)
Modeling of stream flow–suspended sediment relationship is one of the most studied topics in hydrology due to itsessential application to water resources management. Recently, artificial intelligence has gained much popularity owing toits application in calibrating the nonlinear relationships inherent in the stream flow–suspended sediment relationship. Thisstudy made us of adaptive neuro-fuzzy ...
[ 10 ] - بررسی عوامل محیطی ناپایداری سرزمین و پتانسیل بیابانزایی
Introduction: More than 168 countries face the phenomenon of land degradation and desertification. Land use changing and more exploitation of nature's potential in arid and semiarid ecosystems over the past three decades have increased the trend of desertification phenomena in these ecosystems. Deserts are dynamic ecosystems that are constantly evolving. Deserts are dynamic ecosystems that are ...
[ 11 ] - ارزیابی اثر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از شاخص SPI (مطالعۀ موردی: دشت شهربابک، استان کرمان)
Investigation of changes in groundwater resources is of great importance in planning and sustainable management of water resources. Knowledge on the relationship between groundwater and drought is prerequisite for water resources management. In this study, climatic variables including evaporation, temperature, precipitation as well as hydrological variables i.e. discharge and groundwater depth ...
[ 12 ] - ارائه یک مدل شبکه عصبی مصنوعی برای تخمین نفوذ آب در خاک بر اساس پارامترهای مدلهای SCS و کوستیاکوف
Infiltration of water into the soil accounts as a phenomenon in which most of researchers and scientists are interested so it acts a prominent role in the water cycling. Owing to temporal and spatial variation of infiltration, measuring of it in a direct way requires a long time and high cost. Thus, using a method for measuring the soil infiltration in an indirect way instead of direct way for ...
[ 13 ] - تحلیل تغییرات ناگهانی و ناهمگنی متغیرهای هیدرو- اقلیمی (مطالعه موردی : حوزه آبخیز آجی چای)
تحلیل روند و تغییرات ناگهانی و ناهمگنی متغیرهای هیدروـ اقلیمی اهمیت زیادی در مدیریت و برنامهریزی منابع آب دارد. بدینمنظور برای تحلیل روند و ناهمگنی بیشترین و کمترین دما از 2 ایستگاه بارانسنجی، برای بارش از 7 ایستگاه بارانسنجی و برای دبی از 7 ایستگاه آبسنجی با طول دورۀ آماری 40 سال (1351 تا 1390) استفاده شد. در تحلیل روند بیشترین و کمترین دمای سالانۀ نتایج نشان داد هر دو ایستگاه روند افز...
[ 14 ] - جداسازی اثرات تغییرپذیری اقلیمی و فعالیتهای انسانی بر رواناب حوضۀ آبخیز بختگان
اکوسیستمهای مناطق خشک و نیمهخشک حساسیت بسیار زیادی در برابر تغییرات دارند. نوسانات در متغیرهای اقلیمی و افزایش فعالیتهای انسانی دگرگونی در فرایندهای هیدرولوژیکی این اکوسیستمها و به تبع آن تخریب ساختار آنها را بهدنبال دارد. در این پژوهش بهمنظور ارزیابی کمّی تأثیرات تغییرپذیری اقلیمی و فعالیتهای انسانی بر فرایندهای هیدرولوژیکی حوضۀ آبخیز بختگان، دادههای هیدروـ اقلیمی این حوضه در دورۀ آم...
[ 15 ] - بررسی کارایی مدلهای ریزمقیاسنمایی آماری LARS-WG و SDSM در شبیهسازی دما و بارش
در این تحقیق، نتایج دو روش ریزمقیاس نمایی SDSM و LARS-WG با در نظر گرفتن معیارهای خطا، ازلحاظ بارش روزانه، دماهای حداقل و حداکثر روزانه در دو ایستگاه سینوپتیک روانسر و کرمانشاه مقایسه میشود. در هر دو مدل دوره زمانی 1988-1961 و 1989-2001 به ترتیب برای انجام واسنجی و صحت سنجی در نظر گرفته شدند. نتایج کلی نشان داد که مدل SDSM در دو ایستگاه موردبررسی، در هر دو مرحله واسنجی و صحت سنجی، برای دماهای ...
[ 17 ] - ارایه تکنیک پیش بینی غیر- نظارت شونده در برآورد تبخیر-تعرق گیاه مرجع
تبخیر-تعرق از اجزاء اصلی چرخه هیدرولوژی است و در تعیین نیاز آبی گیاه، مطالعات بیلان آبی و مدیریت منابع آب نقش مهمی دارد. تاکنون روشهای مستقیم و غیر مستقیم متعددی برای برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع ارائه شده است، اما هر یک از این روشها دارای محدودیتهایی هستند. به عنوان مثال، از محدودیتهای روشهای اندازهگیری مستقیم میتوان به عدم دقت وسایل اندازهگیری و مسائل مربوط به مقیاس اشاره کرد، در حالی...
[ 18 ] - بررسی حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش با استفاده از ویژگی های کانی شناسی
لازمه حفاظت از منابع خاک، مدیریت و ارائه راهکارهای مناسبی میباشد که با شناخت ماهیت واحدهای سنگی و اطلاع از اهمیت نسبی منابع اصلی رسوب حاصل میشود. هدف از مطالعه حاضر تعیین سهم هرکدام از واحدهای سنگی در تولید رسوب و تشخیص وضعیت فرسایشی آنها میباشد. بدین منظور پس از نمونهبرداری از منابع رسوب و رسوبات موجود در بستر آبراهههای حوزه آبخیز خیاوچای، اقدام به عملیات دانهبندی ذرات به روش خشک شد. س...
[ 19 ] - پیشبینی بلندمدت بارش با استفاده از مدل ریزمقیاس نمایی آماری
یکی از مهمترین مشکلات در مدیریت و برنامهریزی منابع آب، پیشبینی بلندمدت بارش، بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک هست. تغییر اقلیم از طریق تغییر در الگوی بارش بر رژیم هیدرولوژیکی نواحی مختلف تأثیرگذار است. در این مطالعه، اثر تغییر اقلیم بر میزان بارش ایستگاههای چترود و سعادتآباد سیرجان، با استفاده از خروجیهای مدلHadCM3 ، تحت سناریوهای A2 و B2 و از طریق مدل ریزمقیاس کننده SDSM برای سه دوره (20...
[ 20 ] - تعیین مناطق همگن هیدرولوژیکی در غرب حوضه هامون-جازموریان.
خصوصیات گسترده هیدرولوژیکی در دسترس (داده های بارش، دما، جریان و مشخصات فیزیوگرافی حوضه ها) می توانند برای استخراج حوضه های مشابه هیدرولوژیکی مورد استفاده قرار گیرند. در این تحقیق از یک الگوریتم خوشه بندی در روش تحلیل خوشه ای به عنوان یک روش جدید و کارامد، برای گروه بندی حوضه های آبخیز به چندین گروه یا خوشه استفاده شد. به منظور درک تشابه هیدرولوژیکی از 28 ویژگی (توصیفگر) موقعیت جغرافیایی، فیزی...
[ 21 ] - بررسی مقایسهای روشهای تحلیل فراوانی و هیدرو اقلیمی برای برآورد دبی حداکثر سیل (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بختیاری)
روشهای زیادی برای تخمین دبی حداکثر سیل اعم از روشهای تحلیل فراوانی وجود دارد و مطالعۀ خطر سازههای آبی مبتنی بر تحلیل فراوانی سیل، غالباً نسبت به مشاهدات و توزیع آماری منتخب حساسیت دارد که باعث بروز خطا در طراحی میشود. از آنجاییکه بارشهای سنگین عامل اصلی سیلها هستند و دادههای بارش نسبت به دادههای جریان دارای طول دوره آماری بیشتری هستند، از این رو در این تحقیق از آمار درازمدت بارش در ایست...
[ 22 ] - تحلیل فراوانی خشکسالی هیدرولوژیک حوضه کرخه با استفاده از تحلیل آماری دو متغیره
In recent years, the joint distribution properties of drought including severity and duration have been widely evaluated using copula. Few studies, however, have worked on drought modeling based on stream flow, especially in semi-arid regions such as the southern regions of Iran. This study followed two purposes. The first purpose was to find the appropriate marginal distribution function for h...
[ 23 ] - ارزیابی اثر پوشش جنگلی بر پارامترهای کمی و کیفی رواناب در حوزۀ آبخیز پارک جنگلی چیتگر تهران
در چشم انداز شهری، بسیاری از چالشهای محیط زیستی نظیر رواناب ناشی از آب رگبار و ریسک سیلاب، آلودگی شیمیایی و ذرات معلق هوا، خاک و آب شهری، جزیره گرمایی شهری و امواج حرارتی تابستانه تشدید میشوند. روانابهای ناشی از بارشهای شدید در بسیاری از مناطق جهان منجر به سیل، فرسایش، رسوب و حمل عناصر میشوند که پوشش گیاهی جنگلی یکی از مهمترین عوامل تعدیل سیلاب و کنترل فرسایش و رسوب است. دراین پژوهش وضعیت...
[ 24 ] - ارزیابی تغییرات زمانی-مکانی شاخصهای فصلی منحنی تداوم جریان (FDCSI) طی چهار دهه در حوزه دریاچه نمک
جریان کمینه، مؤلفهای مهم بمنظور بررسی میزان آب دردسترس بویژه در مناطق خشک است که جهت مدیریت خشکسالی و کاهش آن مورد استفاده قرار میگیرد. مطالعه حاضر به بررسی تغییرات زمانی-مکانی پدیده خشکسالی هیدرولوژیکی در سطح حوزه دریاچه نمک بر پایهی شاخصهای فصلی منحنی تداوم جریان (FDCSI) شامل Q70، Q80، Q90، Q95 و Q99 میپردازد. برای این منظور، 18 ایستگاه با حداکثر آمار بلندمدت (43 سال) انتخاب و مقادیر FDC...
[ 25 ] - ارزیابی آسیبپذیری زمینلغزشهای کم عمق با استفاده از مدل تلفیقی SIM و AHP در حوزۀ آبخیز خیاوچای
برای درک ویژگیهای اساسی دامنههایی که مستعد زمینلغزشاند، ارزیابی آسیبپذیری زمینلغزش ابزار اصلی میباشد. در این مطالعه، ارزیابی آسیبپذیری زمینلغزش با انطباق روشهای شاخص آماری و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. 10 عامل ایجاد زمینلغزش در نظر گرفته شد که عبارتند از: ارتفاع، شیب، جهت، سنگشناسی، کاربری اراضی، تراکم زهکشی، انحنای سطح، بارندگی، رخسارههای ژئومرفولوژی و حساسیت واحدهای سنگ...
[ 26 ] - مدلسازی بارش-رواناب مبتنی بر رویکرد پویایی سیستم، مطالعه موردی: حوضه کارده مشهد
مدلسازی بارش-رواناب یکی از روشهای تخمین رواناب و ابزاری مناسب برای مطالعه فرایندهای هیدرولوژیکی، ارزیابی منابع آبی و مدیریت حوزه آبخیز میباشد. اما پیچیدگی و ماهیت غیر خطی فرایند بارش-رواناب و ناشناخته بودن تاثیر عوامل روی یکدیگر و نهایتا روی دبی خروجی حوضه مدلسازی را مشکلتر میکند. لذا، استفاده از روشهایی که علاوه بر پویایی، قابلیت توسعه، ساختار مفهومی و کاربرپسند داشته باشد، ضروری میبا...
[ 27 ] - ارزیابی توان اکولوژیک کاربری جنگلکاری با استفاده از روش جنگل تصادفی (حوزه آبخیز کن، تهران)
حوزه آبخیز کن در استان تهران، برای ارزیابی توان اکولوژیک کاربری جنگلکاری مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس با توجه به شرایط منطقه و اهداف جنگلکاری، گونههای مناسب انتخاب شدند. سپس سرشت و خواهشهای اکولوژیکی گونههای منتخب بررسی و شاخصهای تأثیرگذار در روند ارزیابی مشخص شدند. بعد از پردازش، طبقهبندی و ادغام لایههای مکانی در GIS با استفاده از نتایج روش سیستمی، الگوریتم جنگل تصادفی آموزش داده شد...
[ 28 ] - تحلیل احتمال وقوع تغییر کاربری اراضی در دامنههای جنوبی البرز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کن در استان تهران)
حوزههای آبخیز مشرف به شمال شهر تهران که در دامنههای جنوبی البرز مرکزی قرار دارند، در دهههای اخیر در معرض تغییر کاربری و استفادههای غیراصولی بودهاند، بنابراین آگاهی از تغییر و تحولات کاربریها و تهیه نقشههای احتمال تغییرات مکانی کاربری اراضی بهمنظور چارهاندیشی برای مقابله با این پدیده، ضروری بهنظر میرسد. در پژوهش پیشرو با استفاده از تصاویر ماهواره لندست، نقشههای کاربری ...
[ 29 ] - ارزیابی آسیبپذیری و پهنه بندی ریسک آبهای زیرزمینی در دشت اردبیل
تعیین آسیب پذیری و ریسک آب های زیرزمینی، رویکرد مناسبی برای مدیریت آب های زیرزمینی می باشد. در تحقیق حاضر، این ارزیابی بر اساس شاخص جدیدی با سه عامل تراکم منابع نقطه ای آلاینده، آسیب پذیری ذاتی و محدوده گیرش آلودگی چاه ها، برای سفره آب زیرزمینی دشت اردبیل ارائه شده است. در ابتدا یک نسخه اصلاح شده از روش دراستیک برای پهنه بندی آسیب پذیری ذاتی آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه به مساحت 886 کیلومتر مر...
[ 30 ] - ارزیابی شاخصهای پایداری خاک در مناطق بیابانی (مطالعۀ موردی: عرصههای مرتعی و کشاورزی شهرستان سمنان)
پایداری خاک به ویژه در اکوسیستمهای شکننده یک شاخص ضروری برای مدیریت پایدار اراضی است و به ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بستگی دارد. با این وجود پایداری خاک به طور مستقیم قابل اندازهگیری نبوده و باید از شاخصهای کیفیت و پایداری خاک استنتاج شود. به منظور بررسی پایداری خاک در منطقۀ بیابانی سمنان، مزارع، باغات و مراتع واقع در یک مزرعۀ آموزشی با مدیریتهای مختلف آبیاری انتخاب و از شاخص...
[ 31 ] - ارزیابی کارایی مدل SWMMبه منظور شبیهسازی هیدروگراف رواناب شهری (مطالعۀ موردی: بخشی از منطقۀ 22 تهران)
در طی چند دهۀ گذشته با توجه به رشد جمعیت و توسعۀ شهری، رواناب شهری افزایش یافته و منجر به مشکلات مختلفی از جمله آبگرفتگی معابر سطح شهر، انتشار آلودگیهای زیست محیطی و خطرات ناشی از گسترش سیلاب شده است. به منظور مدیریت رواناب شهری لازم است میزان رواناب به درستی برآورد گردد. از جمله مدلهای پرکاربرد برای برآورد رواناب شهری مدل SWMMاست. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کارایی مدل SWMM در شبیهسازی دبی جری...
[ 32 ] - Network Analysis of Local Stakeholders in the village of Gezir for Water Resources Co-management
Co-management of water resources is one of the most important managerial approaches in water resources; its achievement requires the strengthening of social capital; also, the role of water resources Local Stakeholders in increasing the amount of this capital is undeniable. The social network analysis approach is one of the strategies that will examine the pattern of relationships between Local...
[ 33 ] - Suitable Site Selection for Rainwater Harvesting for Drinking and Agricultural Purposes using Hub Coating Problem (PR Algorithm)
Surface water resulted from rainfall-runoff responses in a basin is a potential water source that if it is managed properly can be useful to demand secure. In this study, hub coating algorithm (PR) and geographic information system (GIS) were used to identify areas with potential in Birjand plain for rainwater harvesting. The weight of 18 decision-making indices was calculated and prioritized u...
[ 34 ] - Investigation of the Impact of Bridge Structures on the River Route on the Hydraulic Behavior of the Flow (Case study: Velian River)
Introduction: As the main source of water and life for humans and other creatures, rivers may sometimes bring about destruction and irreparable damage. Therefore, it is necessary to study the hydraulic properties of the flow and the riverbed’s area to set a safe zone for human activities around it. On the other hand, constructions built along the river’s route such as bridges, weirs, superstruc...
[ 35 ] - Comparative Study of HEC-HMS Rainfall-Runoff Model with Different Experimental Methods of Flood Estimation
The most important problem in estimating floods is the lack of sufficient statistics and consequently the lack of evaluation of the appropriate amount of flow. One of the flood estimation methods in these basins is the use of hydrological modeling. In this study, Shahbahram river flood modeling was performed with Nazmkan hydrometric station located in Kohkiluyeh Boyer-Ahmad province with HEC-HM...
Co-Authors
زهرا شیخ 1