هاشم حبشی
دانشیارگروه جنگلشناسی و اکولوژی جنگل دانشگاه علوم کشارزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران.
[ 1 ] - کربن آلی و ذخیره کربن آلی خاک در تودههای مدیریت شده و مدیریت نشده راش-ممرز
زمینه و هدف: این تحقیق به منظور بررسی تاثیر فعالیت جنگلشناسی گزینشی بر کربن آلی (SOC) و ذخیره کربن آلی خاک (SOCP) در تودههای آمیخته راش-ممرز در سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرامنیا استان گلستان انجام گرفت. روش بررسی: نمونه خاک سطحی (20-0 سانتیمتری) جهت اندازهگیری کربن آلی (OC) و درصد سنگ و سنگریزه و80 نمونه خاک با استفاده از سیلندر جهت تعیین وزن مخصوص ظاهری، از چهار توده یک هکتاری (عمق 20-0 س...
[ 2 ] - Dynamics and Structural characteristics of a natural unlogged oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) stand during a 5-years period in Shast Kalate Forest, Northern Iran
Investigation on structure and dynamics of natural forest ecosystems is an important issue for silvicultural decisions. The aim of this study is to analysis dynamics and structure of a beech stand during 5-year period in the Shast Kalateh forest in the Caspian region, North of Iran. Data were collected from a 16.9ha permanent research plot established in a natural unlogged stand in 2006. All li...
[ 3 ] - تأثیر تاج پوشش و ریشه دوانی گونههای 43 ساله جنگلکاری حسنآباد سنندج بر تغییر ویژگیهای خاک
بمنظور بررسی اثرات تاج پوشش و ریشه دوانی درختان بر روی تغییرات ویژگی های خاک، چهار گونه کاج سیاه، سرونقره ای، زبان گنجشک و اقاقیا در جنگلکاری 43 ساله حسن آباد سنندج انتخاب گردید. با انتخاب 22 قطعه نمونه 900 مترمربعی، اطلاعات آلومتریک درختان مورد نظرشامل قطربرابرسینه، ارتفاع درختان و قطرتاج آنها در هر قطعه اندازه گیری و با محاسبه میزان رویش قطری و ارتفاعی سالیانه، درصد تاج پوشش گونه ها تعیین گر...
[ 4 ] - اثر رقابت ریزوسفری بر تغییرات فصلی فعالیت ویژه و مطلق اورهآز در کشت خالص و آمیخته بلندمازو و پلت
ریزوسفر خاک منطقهای با حداکثر فعالیت آنزیمی است و فعالیت آنزیمی آن بهطور اصلی تحت تأثیر فعالیت ریشههای گیاهان است. فعالیت آنزیم اورهآز شاخص معدنیسازی نیتروژن آلی و تنظیم پویایی نیتروژن خاک است. هدف این تحقیق بررسی تغییرات فعالیت مطلق و ویژه اورهآز موجود در ریزوسفر کشت خالص و آمیخته بلندمازو و پلت در طی فصول مختلف است. 18 ریزوترون با قابلیت نمونهگیری از مکانهای مختلف ریزوسفر در زمانهای ...
[ 5 ] - تأثیر کیفیت (درجه پوسیدگی) خشکهدار افتاده راش بر تنوع گونهای ماکروفون در جنگل مدیریتشده
هدف از این پژوهش بررسی ارتباط بین تنوع گونهای ماکروفون با کیفیت یا درجه پوسیدگی خشکهدار راش و تعدادی از عوامل محیطی در جنگلهای شرق هیرکانی است. به این منظور 108 خشکهدار افتاده راش به روش مونهبندی انتخاب شد، بهنحویکه دارای فراوانی مناسب در چهار درجه پوسیدگی، سه طبقه قطری خشکهدار از ده تا 100 سانتیمتری و سه طبقه ارتفاع بین 250 تا 900 متر بودند. از هر خشکهدار نمونههای ماکروفون زیرپوست...
[ 6 ] - رابطه تنفس میکربی و کربن زی توده میکربی با ماده آلی خاک در تیپهای مختلف جنگل راش آمیخته
تنفس میکربی و کربن زیتوده میکربی خاک دو شاخص مهم زیستی برای ارزیابی کیفیت رویشگاه هستند که میتوان به کمک آنها سلامت اکوسیستم و سرعت چرخش کربن در تیپهای جنگلی حین فرآیند تجزیه لاشریزه را تعیین کرد. هدف از این تحقیق تعیین رابطه تنفس میکربی خاک و کربن زیتوده میکربی با ماده آلی خاک در تیپهای جنگل راش آمیخته در قطعه دائمی پارسل 32 جنگل شصت کلاته است. 90 قطعهنمونه بهصورت منظم - تصادفی انتخاب...
[ 7 ] - ارزیابی وضعیت فرسایش خاک در حوزه آبخیز چهلچای، استان گلستان با استفاده از تصاویر ماهوارهای SPOT5
سابقه و هدف: فرسایش خاک فرایندی طبیعی است که بطور مداوم بر روی سطح زمین رخ داده و یکی از مهمترین مشکلات زیست -محیطی در دنیا است. روش های متعددی جهت برآورد فرسایش ارائه شده است که شامل روابط ساده تا مدلهای پیچیده میباشند. مدل جهانی RUSLE رابطه ای تجربی است و دارای پایه فیزیکی قویتری نسبت به سایر روشهای تجربی میباشد. این رابطه که اصلاح شده رابطه USLE میباشد، شامل اشکال مختلف فرسایش و برخی پ...
[ 8 ] - تاثیر اجرای شیوه جنگلشناسی تک گزینی بر زادآوری در راشستان آمیخته (مطالعه موردی: طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا)
برنامه ریزی به منظور استقرار زادآوری در جنگل در قالب شیوههای جنگلشناسی انجام می گیرد. یکی از شیوههای جنگلشناسی که بیشترین کاربرد و تطابق را با دیدگاههای جنگلشناسی نزدیک به طبیعت دارد، شیوه گزینشی است. این پژوهش با هدف بررسی اثر اجرای شیوه تک گزینی بر وضعیت زادآوری در یک جنگل راش آمیخته شرق هیرکانی انجام شد. به این منظور در تودههایی با ترکیب گونهای راش، انجیلی و ممرز، 102 روشنه شامل 15 ر...
[ 9 ] - ارتباط انبوهی تاجپوشش با مواد آلی و تنفس میکربی خاک در جنگل راش آمیخته شصت کلاته گرگان
موادآلی کمتر از 12 درصد حجم خاکهای جنگلی را تشکیل میدهند اما تأثیر عمیقی بر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و به خصوص ویژگیهای زیستی خاک دارند. کربن آلی منبع آسان و قابل دسترس انرژی برای افزایش توده زنده میکربیاست که به روشهای مختلف سبب افزایش خاکدانه سازی، تخلخل خاک و درنهایت تولید جنگل میشوند. هدف از این تحقیق بررسی ارتباط ویژگیهای خاک شامل بافت، تخلخل، ماده آلی و تنفس میکربی با مشخصات توده، ...
[ 10 ] - ویژگیهای ساختاری خشکهدار در یک جنگل دست نخورده طبیعی راش آمیخته (مطالعه موردی: جنگل شصتکلاته گرگان)
هدف این مطالعه، بررسی مقادیر کمی و کیفی خشکهدار در یک جنگل دستنخورده طبیعی راش شرقی در قطعه بررسی دائمی جنگل شصتکلاته گرگان به مساحت 16 هکتار میباشد. برای این منظور کلیه خشکهدارهای سرپا و افتاده با قطر بیشتر از 5/7 سانتیمتر بر اساس نوع گونه، درجه پوسیدگی اندازهگیری و ثبت شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد میانگین قطر، تعداد و حجم در هکتار مجموع خشکهدار به ترتیب 5/49 سانتیمتر، 7/27 خشکهدار...
[ 11 ] - انواع هوموس و مهم ترین عوامل موثر بر تغییرات آن در راشستان های آمیخته (مطالعه موردی جنگل شصت کلاته گرگان)
تحقیق حاضر با هدف بررسی انواع مختلف هوموس و تعیین مهم ترین عوامل موثر بر تغییرات آن در راشستان های آمیختهی جنگل آموزشی و پژوهشی شصت کلاته انجام گردید. به این منظور تعداد 32 حفره با مساحتهای متفاوت در پارسل مذکور انتخاب شدند. در هر حفره 5 نیمرخ هوموس حفر گردید. سپس به فاصله 20 متر از حاشیه حفره نیز 5 نیمرخ هوموس به همان روشی که در داخل حفره استفاده شد، حفر گردید. آنگاه نوع هوموس با استفاده ا...
[ 12 ] - نقش اندازه روشنه و شدت نور بر فعالیت آنزیم فسفاتاز خاک در راشستان (مطالعه موردی قطعه شاهد لنگا-کلادرشت)
روشنهها نقش مهمی در تثبیت مکانی منابع در تغییر دینامیک میکروکلیما و بالاخره تعیین چگونگی بازیابی و توزیع مؤثر منابع دارند. روشنهها آشفتگیهایی هستند در جنگل که مطالعه آنها به جهت اینکه باعث حفظ و افزایش تنوع زیستی میشوند، حائز اهمیت است. بنابراین مطالعه خصوصیات فیزیکو- شیمیایی و زیستی خاک آنها میتواند ما را در مدیریت و پرورش هرچه بهتر جنگلهایی که روز به روز از سطح آنها کاسته میشو...
[ 13 ] - تغییرات ماهانه کمیت تاجبارش و آب نفوذی به لاشریزه در تودههای جنگلی هیرکانی
معماری خاص تاجپوشش درختان جنگلی از یکسو منجر به ربایش تاجی متفاوت شده و از سوی دیگر کمیت و کیفیت لاشریزه را تغییر خواهد داد که با توجه به شرایط مختلف تجزیه رویشگاه منجر به تفاوت ضخامت لایه آلی لاشریزه و پتانسیل نگهداری آب یا رواناب متفاوت میشود. مقدار تاجبارش و آب نفوذی به لاشریزه در یک قلمرو جغرافیایی نیز بهدلیل تغییر در پتانسیل تبخیر و تعرق، شاخص سطح برگ، درصد تاجپوشش، قطر درختان...
[ 14 ] - تأثیر تغییرات فصلی و تاجپوشش درختان بر تراکم و زیوزن کرم خاکی در جنگل دانهزاد بلوط ایرانی (Quercus brantii)
جمعیت کرم خاکی بهعنوان یک عامل زیستی بر سلامت و تولید بومسازگان جنگل تأثیر دارد. تراکم و زیوزن کرم خاکی نمایانگر فعالیت زیستی و کیفیت خاک است. بهکارگیری ویژگیها و قابلیتهای اکولوژیک کرم خاکی در مدیریت جنگلهای زاگرس مستلزم شناخت وضعیت فعلی فعالیت زیستی این جاندار و عاملهای محیطی مؤثر بر آن است. این پژوهش با هدف تعیین تراکم و زیوزن کرم خاکی و شناخت ارتباط آنها با عاملهای محیطی شامل ت...
[ 15 ] - تغییرات فصلی ذخیره کربن آلی خاک در توده مدیریتشده و مدیریتنشده راش- ممرز
کربن آلی خاک یکی از مهمترین مؤلفههای چرخه جهانی کربن است، بنابراین خاک جنگلها بهعنوان یکی از بزرگترین ذخیرهگاههای کربن آلی در اکوسیستم خشکی در کنترل غلظت Co2 اتمسفر نقش اساسی دارد. دخالت در اکوسیستم جنگلی در مقطع زمانی نامناسب با تغییر در آزادسازی یا جذب کربن در آن، تأثیرات قابل ملاحظهای بر غلظت Co2 اتمسفر و گرمایش جهانی دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر شیوه گزینشی بر تغییرات ذخیره کربن آلی...
[ 16 ] - تأثیر ایجاد روشنه بر فعالیت آنزیم های خاک در یک جنگل راش شرقی
بهدنبال ایجاد آشفتگی در سطح تاج پوشش و تغییر مقدار نور رسیده به کف جنگل ازنظر کمیت (شدت نور) و کیفیت (نور مؤثر بر فتوسنتز)، روشنهها بهوجود میآیند. این پژوهش در روشنه های طبیعی قطعه شاهد لنگا در کلاردشت با هدف تعیین میزان تغییرات بر فعالیت دو آنزیم دهیدروژناز و اوره آز انجام شد. در جنگل مورد مطالعه 14 روشنه در چهار طبقه مساحت (کمتر از 200 مترمربع، 200 تا 300 مترمربع، 300 تا 400 مترمربع و ...
[ 17 ] - خصوصیات شیمیایی تاجبارش و آبشویی پوشش کف درختان راش در دورههای رویش و استراحت
تغییرات خصوصیات شیمیایی تاجبارش و آبشویی پوشش کف در دورههای رویش (دارای برگ) و استراحت (فاقد برگ) یکی از فرآیندهای اثرگذار بر چرخه بیوژئوشیمیایی در بومسازگانهای جنگلی بهویژه جنگلهای پهنبرگ خزانکننده است. این پژوهش به بررسی تغییرات خصوصیات شیمیایی تاجبارش و آبشویی پوشش کف (سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم) گونه راش در دوره رویش و استراحت، در توده راش- ممرز در سری یک طرح جنگلداری دکتر ...
[ 18 ] - کاربرد خصوصیات توپوگرافی و رگرسیون لجستیک در پیشبینی مکانی تیپ جنگل (مطالعه موردی: سری یک جنگل شصتکلاته گرگان)
این تحقیق با هدف پیشبینی احتمال حضور تیپهای جنگلی با استفاده از رابطه آنها با متغیرهای توپوگرافی در سری یک جنگل آموزشی شصتکلاته گرگان، به مساحت 1714 هکتار انجام شد. نمونهبرداری براساس ترکیبی از روشهای منظم- تصادفی (سیستماتیک) و خوشهای- تصادفی انجام شد و 249 قطعه نمونه با مساحت 1/0 هکتار در سطح منطقه (بهغیر از مناطق جنگلکاری شده) برداشت گردید. نوع گونه و قطر برابرسینه درختان با اندازه بی...
[ 19 ] - تأثیر آبشویی تاج و لاشریزه گونه راش در توده آمیخته بر دینامیک کاتیونهای بازی
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر تاجبارش و آبشویی لاشریزه گونه راش در توده آمیخته راش- ممرز بر دینامیک کاتیونهای بازی (کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم) در سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرامنیا استان گلستان انجام شد. نمونههای تاجبارش و آب عبوری از لاشریزه طی شش ماه (فصلهای زمستان 1387 و بهار 1388) پس از هر بارندگی جمعآوری و از نظر غلظت و مقدار کاتیونها با یکدیگر و آب باران در فضای باز، با استفاد...
[ 20 ] - دینامیک نیتروژن، فسفر و کربن لاشبرگ درخت ممرز (مطالعه موردی:سری یک جنگل شصتکلاته گرگان)
هدف از مطالعه حاضر، بررسی دینامیک عناصر غذایی کربن، نیتروژن و فسفر موجود در لاشبرگ گونه ممرز (Carpinus betulus L.) در لایه آلی راشستان جنگل شصتکلاته گرگان طی دوره یکساله میباشد. در فصل پاییز، برگهای تازه خزان کرده در پنج قطعه نمونه (تکرار) از قطعه بررسی دائمی جمعآوری و درون کیسههای لاشبرگی با قطر منفذ دو میلیمتر در محیط جنگل قرار داده شد. در طول یک سال، نمونهبرداری از لاشبرگ (8 نمون...
[ 21 ] - ارزیابی دادههای ماهوارهای ETM+ و LISS III برای تهیه نقشه تیپ در جنگلهای زاگرس (مطالعه موردی: جنگلهای قلاجه استان کرمانشاه)
بهمنظور ارزیابی و مقایسه تصاویر ماهوارهای ETM+ و LISS III در تهیه نقشه تیپ در جنگلهای زاگرس، پنجرهای از تصاویر چندطیفی و پانکروماتیک سنجندههای ETM+ ماهواره Landsat 7 و LISS III ماهواره IRS-P6 از جنگلهای قلاجه استان کرمانشاه انتخاب گردید. پس از بررسی کیفیت دادهها هیچگونه خطای رادیومتری مشاهده نگردید. تطابق هندسی تصاویر با استفاده از 55 نقطه کنترل زمینی و خطای RMSE برابر 39/0 در جهت محور X ...
[ 22 ] - تأثیر شیوه تدریجی- پناهی بر تنوع گونهای درختی در جنگل های بلوط لوه گرگان
بهمنظور بررسی تأثیر شیوه تدریجی- پناهیبر تنوع گونهای در هر یک از مراحل اجرای آن، تحقیق حاضر در جنگلهای بلوط لوه، گرگان اجرا شد. در این مطالعه 117 قطعه نمونه 36/0 هکتاری به ابعاد 60×60 متر به روش آماربرداری خوشهای پیاده و اطلاعات قطر و نوع گونه درختی برداشت شد. در این تحقیق سه توده مدیریت شده (توده پناهی دانگ دوم (20ساله)، توده پناهی دانگ اول (40ساله) و اصلاحی) و توده طبیعی براساس شاخصهای تنو...
[ 23 ] - بررسی میزان دقت (کارآیی) روش آماربرداری تصادفی- سیستماتیک با قطعات نمونه یکهزارمترمربعی برای برآورد مقدار و توزیع سطح مقطع برابرسینه، حجم و تعداد درخت در طبقات قطری
پس از سپری نمودن یک یا دو پریود بیست ساله، بیشتر طرحهای جنگلداری، حتی با اجرای دقیق برنامه و دستورات کتابچه طرح با مشکلات فنی و برنامهریزی روبرو شدهاند. یکی از عوامل مؤثر در ایجاد این مشکلات، نحوه تهیه اطلاعات و فرآیند پردازش دادهها میباشد. در این تحقیق، فرضیه احتمال وجود تفاوت بین واقعیت جنگل و نتایج آماربرداری با روش تصادفی- سیستماتیک در قطعات نمونه با وسعت یک هزار مترمربع به آزمون گذاشت...
[ 24 ] - تعیین الگوی پراکنش و ساختار در جنگل آمیخته راش شصت کلا گرگان
راشستانهای آمیخته مهمترین جنگلهای طبیعی و صنعتی منطقه هیرکانی را تشکیل میدهند. در این جنگلها گونه های سایهپسند و ساختار ناهمسال نامنظم غالب میباشد. هدف از این تحقیق واکاوی ساختار توده و الگوی پراکنش درختان به منظور تعیین الگوهای ساختاری موجود است. داده ها از قطعه نمونه بررسی دائمی 9/16 هکتاری جمعآوری شدند. اطلاعات تمام درختان قطورتر از 5/7 سانتیمتر برداشت گردید. 6 گونه اصلی منطقه بر اساس تر...
[ 25 ] - بررسی ذخیره کربن آلی خاک در جنگل آمیخته راش- ممرز (مطالعۀ موردی: جنگل شصتکلاته گرگان)
جنگل از مهمترین بومسازگانهای طبیعی با پتانسیل فراوان در جذب و انتشار تدریجی کربن و ایجاد تعادل آن و جذب دیاکسید کربن اتمسفری و ذخیره کربن است. تغییرات زمانی ترسیب کربن در جنگلهای هیرکانی، موضوعی بااهمیت است؛ از اینرو هدف این تحقیق بررسی تغییرات ماهانه و تعیین پتانسیل ذخیرة کربن آلی خاک در تودة آمیخته راش- ممرز است. برای این منظور بهمدت یک سال از بهمن 1392 تا بهمن 1393، در یک هکتار از تود...
[ 26 ] - تغییرات زمانی کربن زیتودۀ میکروبی و سهم میکروبی در تودۀ راش آمیخته (مطالعۀ موردی: طرح جنگلداری دکتر بهرامنیا-گرگان)
کربن زیتوده و سهم میکروبی خاک از شاخصهای زیستی حساس به تغییرات ایجادشده در بومسازگانهاست که در بررسی کیفیت خاک به آنها توجه میشود. این پژوهش با هدف بررسی اثر اجرای شیوۀ جنگلشناسی تکگزینی در سال 1392 بر تغییرات ماهانه و فصلی کربن زیتوده و سهم میکروبی در تودۀ راش آمیخته انجام گرفت. به این منظور دو تودۀ دخالتنشده (تودۀ شاهد) و مدیریتشده به شیوۀ تکگزینی از جنگل آموزشی- پژوهشی دکتر بهر...
[ 27 ] - حساسیت دمایی نرخ دیاکسیدکربن متصاعدشده از خاک توده جنگلی راش- ممرز (پژوهش موردی: جنگل شصتکلاته گرگان)
چگونگی اثرات تغییر دما بر تنفس خاک از ناشناختههایی است که موجب عدم قطعیت در پیشبینی وضعیت آینده چرخه جهانی کربن میشود. حساسیت دمایی تنفس خاک (Q10) مؤلفهای کلیدی بهمنظور تخمین بازخورد تنفس خاک به گرمایش جهانی است. هدف از پژوهش پیشرو، بررسی حساسیت دمایی تنفس کل خاک براساس تغییرات سالانه دما و محتوای رطوبتی خاک در یک توده راش- ممرز بود. بهمنظور انجام این پژوهش، ابتدا 1...
[ 28 ] - اثر شیب طولی و پلان مسیر چوبکشی و تعداد تردد اسکیدر چرخلاستیکی تاف E655 بر کوبیدگی خاک جنگل(مطالعه موردی: طرح جنگلداری دکتر بهرامنیا)
زمینه و هدف: هدف از اجرای این تحقیق بررسی تأثیر شیب طولی و پلان مسیر چوبکشی و تعداد تردد اسکیدر چرخلاستیکی تاف بر کوبیدگی خاک در طرح جنگلداری دکتر بهرامنیا بود. روش بررسی: ابتدا مسیرهای چوبکشی با جهتهای چوبکشی رو به بالا و رو به پایین انتخاب و هر مسیر به دو بخش با تردد متوسط و شدید تقسیم شد. پلان مسیر به روش قطبی و نیمرخ طولی مسیر از طریق ترازیابی بردا...
[ 29 ] - پیامد برهم کنش ریشهای گونههای بلندمازو و پلت درکشت خالص و آمیخته بر تغییرات مکانی تراوش آنزیم اورهآز
چکیده سابقه و هدف: برهم کنش ریشه از عوامل مهم تأثیرگذار بر آنزیمهای تراوشیافته در فضای ریزوسفری هستند که بسته به ساختار ریشه، نوع گونه و عمق خاک از توزیع مکانی ناهمانندی برخوردارند. تاکنون پژوهشهای محدودی در رابطه با شناسایی اهمیت مکانی فرآیندهای ریزوسفر گونههای جنگلی انجام شده است. گونههای درختی با توجه به مورفولوژی و فیزیولوژی ریشه و نیازمندیهای مواد مغذی فضای ریزوسفری متفاوتی دار...
[ 30 ] - تاثیر شیوه جنگلشناسی تکگزینی برنیتروژن کل خاک و تغییرات فصلی آن در توده آمیخته راش-ممرز (مطالعه موردی: جنگل شصتکلاته گرگان)
سابقه و هدف: محتوی نیتروژن از جمله مواردی است که تحت عملیات جنگلشناسی ممکن است دستخوش تغییر گردد. با توجه به اهمیت میزان نیتروژن کل خاک و تغییرات فصلی آن، پژوهش حاضر به بررسی این تغییرات در تودههای آمیخته راش-ممرز در سری یک جنگل شصتکلاته استان گلستان پرداخته است. مواد و روشها: برای بررسی تغییرات نیتروژن کل، از بهمن 1392 تا بهمن 1393 در چهار توده یک هکتاری (تیمار مدیریتنشده یا شاهد (پارسل 3...
[ 31 ] - تأثیراستفاده از ترکیبات نانوسیلیس و آهک بر شاخصهای پایداری ساختمان خاک شیروانیهای خاکی
چکیده سابقه و هدف: از نانوذرات با توجه به ویژگیهای خاص آنها مانند سطح ویژه زیاد و عملکرد بالا در حجم کم، میتوان به-منظور حفاظت از شیروانیهای خاکی استفاده کرد، البته نانوذرات همانند برخی دیگر از افزودنیها مانند آهک بهتنهایی نمی-توانند کارایی چشمگیری داشته باشند. لذا در این تحقیق از نانوسیلیس در ترکیب با آهک برای پایدار ساختن و حفاظت از شیبها استفاده شد. مواد و روشها: بدین منظور، تیمار...
Co-Authors
رامین رحمانی 15