محمد ابویی اردکان
دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
[ 1 ] - کاربرد روش تحقیق هنربنیاد در مطالعات سازمانی
اثربخشی هنر در فرهنگ‌سازی و درونی‌کردن ارزش‌های سازمانی برکسی پوشیده نیست. بیش از چهار سال تجربه در تحقیق و به کارگیری هنر برای ترویج اخلاق، ارزش‌ها و فرهنگ سازمانی (EVC)[i] در سازمان مورد مطالعه نشان داد که می‌توان از ظرفیت بالای هنر در قلمرو مدیریت و به ویژه مدیریت منابع انسانی بهره گرفت. با بررسی عمیق‌تر این موضوع، نویسندگان دریافتند که در حوزه تحقیقات دانشگاهی، کمتر از دو دهه است که سخن از...
[ 2 ] - ارتباط تفکر استراتژیک و نوع شخصیت مدیران در سازمانهای رسانه‌ای
چکیده: ظرفیت تفکر استراتژیک مدیران، باوجود محیطِ غیرقابل‌پیش‌بینی و به‌شدت پیچیده و رقابتی امروز صنعت رسانه، هسته مرکزی خلق مزیت رقابتی و حفظ و بهبود آن، به‌حساب میآید. تفکر استراتژیک ازجمله مهارت‌هایی است که منجر به تصمیم‌گیری مؤثر میشود؛ بنابراین بسیاری از سازمانها میکوشند تا افرادی را که دارای این توانایی هستند در پستهای مدیریت بگمارند. یکی از جنبه‌هایی که بایستی در جذب و به‌کارگیری مدی...
[ 3 ] - بررسی مدل های ذهنی مدیران در فرایند تفکر استراتژیک
در سالهای اخیر توجه بسیاری از محققان بـرای شـناخت اسـتراتژی بـه جنبـه هـای شناختی و ساختارهای ذهنی مدیران معطوف شده است. این دسـته از محققـان معتقـد هسـتند برای اینکه با نحوة شـکل گیـری و پیـدایش اسـتراتژیهـا آشـنا شـوند، بایـد بـه سـراغ ذهـن استراتژیستها بروند و بهنوعی به رمزگشایی این جعبة سیاه بپردازند. از این رو پژوهش حاضر با هدف «آشنایی با فرایند تفکر استراتژیک مدیران و همچنین بررسی شباهت م...
[ 4 ] - کاربرد تئوری اتوپایسیس در مدیریت
هدف این مقاله معرفی نظریة اتوپایسیس و بررسی مزایای قرض گرفتن آن در حوزة مدیریت است تا از این طریق به پژوهشگران مدیریت در تعیین میزان قابلیت این نظریه در معرفی روششناسی جدید، ارائۀ نظریات جدید یا آشکار کردن نقاط کور مطالعات گذشتة مدیریت و به‌علاوه بررسی قابلیت استفاده از این نظریه در پژوهش‌های عملی و کاربردی مدیریت کمک کند. در این مقاله، با رویکرد مرور ادبیات تم‌محور کرسول، اطلاعات موجود در ادب...
[ 5 ] - پیاده‌سازی سیستم بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد بر مبنای کارت امتیازی متوازن در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، سازمانی دولتی ـ دانشگاهی و وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) بوده که در حال حاضر بهدنبال عملیاتی کردن استراتژی‌ها و ایجاد ارتباط میان برنامۀ استراتژیک و برنامه‌های وظیفه‌ای سازمان، همچون برنامۀ مالی و بودجه‌ای سازمان است. هدف از تحقیق مطالعۀ چگونگی پیاده‌سازی بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد با استفاده از روش کارت امتیازی متوازن، در این مرکز است. برای جمع‌آور...
[ 6 ] - بررسی رابطۀ میان سبک تفکر راهبردی و سبک بازی کاربران در محیط بازی رایانه‌ای «جنگ قبایل» با هدف ارائۀ راهکارهای مدیریتی برای طراحان و برنامه‌ریزان رسانه‌ای
پژوهش حاضر با هدف برقراری ارتباط میان سبک تفکر راهبردی و سبک بازی بازیکنان بازی رایانه‌ای جنگ قبایل و معرفی ابزاری جدید در سنجش مهارت تفکر راهبردی این بازی انجام شده است. بدینمنظور، ابعاد تفکر راهبردی جان پیساپیا از یکسو و نظریۀ «انواع بازیکنان» از ریچارد بارتل در طراحی مدل مفهومی این پژوهش، درنظر گرفته شده است. در این مطالعه- که به دو روش کمی و کیفی انجام شده است- نمونۀ آماری 51 نفری از بازی...
[ 7 ] - طراحی مدل خطمشیگذاری بهمنظور بهبود محیط کسب‌وکار جمهوری اسلامی ایران با استفاده از نظریۀ دادهبنیاد
مدل‌های متنوعی برای خطمشیگذاری در دورههای زمانی مختلف مطرح شده‌اند که در عالم واقعیت هریک جلوهای دارند و در سیاستگذاری نشانی از آنها دیده میشود. مقالۀ پیش رو تلاش میکند که با در نظر گرفتن پیچیدگیهای محیط کسب‌وکار و مجموعه بازیگران بیشمار و متنوع این حوزه، مدلی از خطمشیگذاری برای رونق و بهبود محیط کسب‌وکار جمهوری اسلامی ایران ارائه دهد. داده‌های گردآوریشده کیفی و با رویکرد نظریۀ داده...
[ 8 ] - ترسیم نقشه علم مدیریت شهری بر مبنای طبقه‌بندی‌های موضوعی پایگاه استنادی علوم (آی‌اس‌آی)
هدف از نگارش مقاله حاضر ترسیم نقشه علم مدیریت شهری است. پرسش اصلی پژوهش عبارتست از اینکه دانش مدیریت شهری از چه زیر حوزه‌های موضوعی تشکیل شده است و ارتباط این زیر حوزه‌ها با یکدیگر چگونه است؟ ترسیم نقشه علم مدیریت شهری می‌تواند به شناسایی هرچه بیشتر این رشته و زیر حوزه‌های موضوعی این رشته علمی کمک کند و سیاستگذارانِ سازمانهای دست‌اندرکار مدیریت شهری را با اولویتهای پژوهشی در این عرصه آشنا سازد. ...
[ 9 ] - طراحی مدل مفهومی برای سنجش فرهنگ دانش سازمانی
هدف مطالعة حاضر ترسیم چارچوب مناسب برای طراحی و اجرای پروژه‌های مدیریت دانش در سازمانهای تحقیقاتی و دانش‌بنیان با تأکید بر فرهنگ دانش است. ابتدا به روش کتابخانه‌ای متون نظری تحقیق بررسی شد. سپس، با استخراج شاخص‌‌ها و مؤلفه‌های مؤثر بر فرهنگ دانش، مدل مفهومی برای سنجش فرهنگ دانش طراحی شد. در پایان برای اعتبارسنجی ابزار تحقیق از طریق نظرسنجی و مصاحبه با خبرگان و در مرحلة بعد به منظور اعتبارسنجی ...
[ 10 ] - بررسی رابطۀ بین تفکر استراتژیک و رفتار جستوجوی اطلاعات دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطۀ میان مهارت تفکر استراتژیک و رفتار جستوجوی اطلاعات دانشجویان دورۀ کارشناسی دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران اجرا شده است. 202 نفر از جامعۀ آماری 400 نفره برای حجم نمونۀ این پژوهش انتخاب شده‌اند. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی است و از نظر روش گردآوری و تحلیل داده‌ها پیمایشی محسوب میشود. داده‌های تحقیق بر اساس ابزار سنجش مهارت‌های تفکر استراتژیک پیساپیا (برای متغیر مست...
[ 11 ] - نقش قوانین و مقررات در تحقق مدیریت یکپارچه در مجموعه شهری تهران
مقالۀ حاضر با هدف بررسی تأثیر قوانین و مقررات شهری بر تحقق مدیریت یکپارچۀ شهری در مجموعۀ شهری تهران انجام گرفته است. به این منظور، ابتدا مفاهیم مدیریت شهری و مدیریت یکپارچۀ شهری بررسی شده و جایگاه قوانین و مقررات در مدیریت شهری بر مبنای ادبیات پیشین مشخص می گردد. برای پاسخ دادن به سؤال های اصلی تحقیق، از رو یکرد آمیخته استفاده شده است. در رویکرد آمیخته، با بهره گیری از روش های موردپژوهی ) کیفی(...
[ 12 ] - A competency model for general health managers (Case: Iran medical of health and education)
Inevitably, it is essential to identify variant dimensions and indexes of managers’ adequacy. This problem is considered as the core of this study. This research makes use of qualitative method and interview. As for sampling, after interviewing 12 participants, this research reached saturation point where repetition was observed. Thematic analysis was utilized to encode data, which resulted in ...
[ 13 ] - استقرار فرهنگ ریسک در مؤسسه‌های مالی
امروزه مدل‌های کمی و چارچوب‌های حاکمیتی برای مدیریت ریسک به خوبی ایجاد شده‌اند، با وجود این، جنبه‌های رفتاری، که در مفهوم فرهنگ ریسک متمرکز میشود، اغلب نامشخص بوده و نیازمند تلاش‌های فکری و توسعه تئوری‌های بیشتری است. ایجاد یک فرهنگ ریسک مناسب هنوز یکی از چالش‌های عمده در مدیریت ریسک است. هدف این مقاله تبیین جایگاه فرهنگ ریسک در مدیریت ریسک و تشریح وضعیت مؤلفه‌های آن در یکی از مؤسسه‌های مالی ا...
[ 14 ] - ارایه چارچوب آینده‌نگاری شرکتی مبتنی بر سناریوپردازی، در راستای ارتقای مدیریت نوآوری در صنایع دفاعی با فناوری پیشرفته
شواهد عینی پژوهش‌های حوزه‌های گوناگون نشان می‌دهد که شرکت‌ها هنوز از کمبود چارچوبی جهت مواجهه با شرایط ابهام‌آمیز و پیچیده آینده در حوزه‌های مختلف و اطمینان از دریافت همه تغییرات خارجی مرتبط و ارائه پاسخهای متناسب در مخاطره هستند. در این میان شرکت‌ها برای توسعه و گسترش نوآوری‌های خود در راستای خلق ارزش و ثروت تلاش می‌کنند. یکی از روشهای نوین و توانمند برای شرکت‌ها در این شرایط، آینده‌نگاری شرک...
[ 15 ] - بررسی قابلیت روش فراتحلیل در شناسایی متغیرهای پیشبینی ورشکستگی
این مطالعه با هدف معرفی روش فراتحلیل بهمنزلۀ ابزاری برای تجمیع و پردازش مجدد یافته ها و بررسی قابلیت آن در ارزیابی پژوهش‌های حوزۀ حسابداری و مالی انجام شده است. در این رابطه، مطالعات صورت گرفته روی مبحث پیشبینی ورشکستگی مورد بررسی قرار گرفتند که حاکی از نبود یکپارچگی و توافق روی متغیرهای پیشبینیکنندۀ ورشکستگی بهمنزلۀ مبنای اساسی این نوع مطالعات است. بر این اساس صرفنظر از روشهای مورد ا...
[ 16 ] - سلسله‌مراتب مفهومی معماری/معماریسازی سیستم و پارادایم‌های تحقیق در عملیات
تحقیق در عملیات و معماری/معماریسازی سیستم دو حوزه برای مواجهه با پیچیدگی هستند. هر دوی آنها به‌صورت گسترده در رشته‌‌های گوناگون مورداستفاده قرارگرفته‌اند؛ هرچند معماری/معماریسازی نسبت به تحقیق در عملیات برای مواجهه با مسائل پیچیده، رویکرد غالب محسوب میشود. بررسی‌‌ها بر روی تحقیقات پیشین معماری/معماریسازی سیستم نشان‌دهنده نبود فرآیند ایجاد معماری است. در این مطالعه می‌‌خواهیم با مقایسه ...
[ 17 ] - شناسایی عوامل حیاتی موفقیت تفکر راهبردی در دیدگاه مدیران سازمان های فرهنگی شهر اصفهان
تفکر راهبردی، یک فرایند ذهنی است که از طریق خلاقیت و شهود، نمای یکپارچهای از فعالیت های سازمان در ذهن مدیر ایجاد میکند. سازمان های فرهنگی از جمله سازمان هایی هستند که در محیطی بسیار متغییر و پیچیده فعالیت می کنند و به همین دلیل نیازمند برنامه ریزی راهبردی و پیش از آن رخ دادن تفکر راهبردی در ذهن مدیران این سازمان ها می باشند. کمبود چارچوب نظری در این حوزه محققان را بر آن داشت تا در این مقاله د...
[ 18 ] - طراحی مدل کسب‌وکار برای تولید کتاب‌های الکترونیکی در واحد انتشاراتی «سوره مهر الکترونیک»
هدف: هدف این پژوهش تدوین استراتژی مدونی است که «سما»، به عنوان یک ناشر کتاب‌های الکترونیک، به کمک آن بتواند به سودآوری در صنعت نوپای کتاب‌های الکترونیک برسد و مدل کسب‌وکاری را در اختیار بگیرد که بر اساس آن بتواند استراتژی تدوین شده را در سوره مهر الکترونیک پیاده‌سازی کرد.روششناسی: در این پژوهش، با استفاده از روش اقدام‌پژوهی و تشکیل گروه‌های کانونی تمامی عوامل مؤثر حضور موفق واحد سما در این حوز...
[ 19 ] - نقش فرهنگ دانش در اثربخشی فرایندهای مدیریت دانش مورد مطالعه: یک سازمان دانش‌بنیان
هدف: هدف مقاله، شناخت ابعاد و عوامل مؤثر بر فرهنگ دانش و ارائۀ مدل تبیین رابطۀ فرهنگ دانش با اثربخشی فرایندهای مدیریت دانش در یک سازمان دانش‌بنیان است. روش: روش پژوهش ترکیبی از مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و تحقیقات آمیختۀ اکتشافی است. ابتدا با مطالعۀ متون، ابعاد و عوامل مؤثر بر فرهنگ دانش استخراج و مدل مفهومی ترسیم شد. سپس پرسش‌نامه پس از تأیید و نظرسنجی از خبرگان و بررسی وضعیت مدیریت دانش در...
[ 20 ] - تدوین مدلی برای ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشور با استفاده از شاخص ترکیبی و بر اساس عملکرد بودجه‌ای آنها
موضوع اعتبارات تحقیقاتی و فرایند برنامه ریزی و بودجه ریزی این اعتبارات همواره از مهمترین چالش ها در مدیریت نظام های علم و فنّاوری بوده است؛ ترمیم و بهبود وضعیت اعتبارات تحقیقاتی با توجه به عملکرد سازمان ها از اهمیت خاصی برخوردار است. شاخص های مختلفی در ارتباط با بررسی عملکرد دانشگاه ها تاکنون طراحی و معرفی شده اند. با توجه به ویژگی ذاتی شاخص های ترکیبی، که نقص هایی را در بردارد در این تحقیق سعی ...
[ 21 ] - بررسی عصب‌شناختی مغز رهبران سازمانی در فعالیت مرتبط با تفکر استراتژیک: چگونه برای مطالعه و آزمایش با ابزار الکتروآنسفالوگرافیکمی، تکالیف شناختی طراحی‌کنیم؟
هدف: طی دو دهه گذشته، مدل‌های مفهومی متعددی برای تفکر استراتژیک مطرح شده، ولی ابزارهای چندانی برای سنجش و مطالعه تفکر استراتژیک در سطح فردی ارائه نشده است. روشهای علم عصب‌شناختی، همان‌طور که طی چند دهه گذشته برای مطالعه و سنجش تفکر خلاق از آنها استفاده شده، میتوانند ما را در مطالعه تفکر استراتژیک یاری دهند. روش: پژوهش حاضر با مرور ادبیات موضوع تفکر استراتژیک و پژوهش‌های انجام‌شده درباره خلاقی...
[ 22 ] - شناسایی عوامل کلیدی در مدل تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) برای ارزیابی عملکرد گروه‌های آموزشی با استفاده از روش شناسی سیستمهای نرم (SSM)
ارزیابی عملکرد سازمانها و زیر مجموعههای آن بهمنظور دستیابی به بهرهوری بالاتر و رشد و بالندگی سازمان یک ضرورت غیر قابل انکار است. در دنیای رقابتپذیر عصر بیست و یکم دانشگاهها، مؤسسه‌های آموزش عالی و واحدهای تابعه آن یکی از مهمترین سازمانها ی خدماتی هر جامعه شمرده میشوند که میتوانند نقش مهمی را در رشد و توسعه یافتگی جوامع ایفا کنند، مسلماً ارزیابی عملکرد نظام آموزش عالی مستلزم وجود یک مدل...
[ 23 ] - طراحی چارچوبی برای تعیین روش‌شناسی‌های مناسب تحقیق در عملیات بهمنظور معماریسازی سیستم
هدف: معماریسازی سیستم بهعنوان رویکردی برای مدیریت پیچیدگی، چهار روش کلاسیک را دربردارد. با وجود این، ابزار و تکنیکهای مشخص و پذیرفتهشده و در مجموع فرایندی برای ایجاد معماری سیستمهای نوین وجود ندارد. از این رو، هدف از این پژوهش مشخصکردن روششناسیهایی از حوزه تحقیق در عملیات برای معماریسازی سیستم است. روش: معماریسازی سیستمها طبق تعاریف در حوزه تحقیق در عملیات، بهعنوان یک مسئله در نظر ...
[ 24 ] - معرفی چارچوب ویکی اُرگ: یک چارچوب نوع شناسی جدید از مسائل سازمانی و راهکارهای آن ها در موقعیت‌های پیچیده
تا کنون مطالعات محدودی در خصوص شناسایی و حل مسائل در موقعیت‌های پیچیدة سازمانی انجام شده است. ازین‌رو، هدف از این پژوهش آن بود که یک چارچوب نوعشناسی جدید از مسائل سازمانی و راهکارهای آنها در موقعیت‌های پیچیده ارائه شود. این چارچوب ویکیاُرگ نام دارد که وجه تسمیة آن این است که این چارچوب، همانند سایت ویکی‌پدیا، در عین حال که اطلاعاتی در خصوص مسائل پیچیدة سازمانی و راهکارهای پیشنهادی آنها ارائه...
Co-Authors