بابک شمشیری
دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی
[ 1 ] - بررسی ظرفیت روشنفکری دینی متأخر ایران در تحقق تربیت شهروندی مدرن
روشنفکری دینی به‌عنوانمحصول رویارویی دین با مدرنیته، یکی از رویکردهای مناقشه‌انگیز و پرنفوذ چند قرناخیر دنیای اسلام است. این رویکرد در ایران نیز به یکی از مباحث مهم و جنجال‌برانگیزمیان اندیشمندان تبدیل‌شده و جهت‌گیری‌های بعضاً متفاوتی را تجربه کرده است. این جهت‌گیری‌هاسبب شده است تا روشنفکری دینی ایران در قالب موج‌های متفاوتی نام‌گذاری گردند.”احیاگری اسلامی“، ”اسلامی‌سازیدانش“ و ”جریان متأخر“ آن...
[ 2 ] - در جست‌وجوی دیگری؛بررسی جلوه‌های دگربودگی در ادبیات کودک و نوجوان ایران
مفهوم دیگری و دیگرانگی از مفاهیم پیچیده‌ی فلسفی است که میتوان آن را در گستره‌های گوناگونی از زندگی انسان چون اجتماع، سیاست، اخلاق، ادبیات، آموزش و پرورش و جز آن جست‌وجوکرد.در این پژوهش، در گام اول، تلاش‌شده انواع دیگرانگیدر نمونه‌ای شامل بیست و هفت اثر داستانی ادبیات کودک و نوجوان ایران، با روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی و با در پیش‌گرفتن رویکردی توصیفی بررسی‌گردد تا آشکار شود کدام‌یک از ا...
[ 3 ] - تدوین برنامه درسی صلح در آموزش عالی: یک مطالعه کیفی
زمینه و اهداف: برقراری عدالت و عدم تبعیض از راه تعلیم و ترویج مفاهیمِ صلح‌آمیز میتواند نویدبخش استفاده از این آموزه‌ها در زندگی آینده افرادباشد. به همین سبب هدف پژوهش پیش رو تدوین برنامهدرسی صلح در آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران بوده است. روش بررسی: براساس طرح کیفی و روش مطالعهموردی، به منظور تعیین عناصر لازم برای تدوین برنامهدرسی صلح، با استفاده از پرسشنامه باز پاسخ و نیمه‌ساختارمند با نمونه‌گ...
[ 4 ] - تحلیل محتوای کتابهای دین وزندگی دوره دبیرستان براساس میزان برخورداری آنها از مولفه‌های وحدت اسلامی
هدف این پژوهش بررسی و تجزیه و تحلیل محتوای کتابهای دین وزندگی دوره دبیرستان براساس میزان توجه به مؤلفههای وحدت اسلامی است. رویکرد این پژوهش، رویکرد ترکیبی کمی و کیفی و ابزار اندازهگیری، اسنادی (مراجعه به کتابهای بینش دینی دوره دبیرستان) و روش جمع‌آوری داده‌ها روش تحلیل محتوا است. یافته‌های به دست آمده در این پژوهش، حکایت از این دارند که مولفه‌های وحدت اسلامی در کتابهای دین و زندگی عبارتند از:...
[ 5 ] - آسیب‌های تربیت دینیِ کودکان مقطع پیش‌دبستانی از نظر متخصصان علوم تربیتی، روانشناسی، علوم دینی، ادبیات کودک و مربیان پیش‌دبستانی
مسئله پژوهش حاضر این است که از طریق مصاحبه با صاحبنظران علوم تربیتی، روانشناسی، علوم دینی، ادبیات کودک و مربیان پیش‌دبستانی آسیب‌های تربیت دینی کودکان پیش‌دبستانی را شناسایی نماید. پرسش‌های تحقیق عبارت‌اند از: آسیب‌های تربیت دینی کودکان در مقطع پیش‌دبستانی کدام است؟ راه‌حل‌های مناسب برای درمان این آسیب‌ها چیست؟ و چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی میان نظرات مصاحبه‌شوندگان حوزه‌های مختلف وجود دارد؟ مطا...
[ 6 ] - مفهوم خود از دیدگاه روانشناسی انسانگرا و عرفان اسلامی با تاکید بر روش تطبیقی
خودشناسی از جمله محوریترین ارکان تعلیم و تربیت بهشمار می‌رود. مفهوم"خود" بهعنوان یکی از مباحث انسانشناسی، مفهومی بنیادی در روانشناسی بهخصوص روانشناسی انسانگرا است. مکتب عرفان اسلامی نیز که ریشه در آموزه‌های اصیل اسلامی دارد، از جمله مکاتبی است که در سطح وسیع به موضوع "خود" و "خودشناسی" پرداخته است. هدف کلی این پژوهش، بررسی تطبیقی مفهوم خود از دیدگاه روانشناسی انسانگرا و عرفان اسلامی م...
[ 7 ] - ساخت و اعتباریابی پرسشنامهی مسئولیت پذیری چندبعدی بر مبنای متون اسلامی
هدف این پژوهش ساخت و اعتباریابی پرسشنامهی مسئولیتپذیری چندبعدی بر مبنای تعالیم اسلام است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است و پرسشنامهی محقق ساخته را 534 نفر از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت که به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شده بودند، پاسخ دادند. در ساخت پرسشنامه از قرآن و تفاسیر آن استفاده شده و پرسشنامهی نهایی پس از سه مرحله اجرا و ارزیابی تهیه ش...
[ 8 ] - شناسایی شاخصهای موثر جهت ارزیابی کیفیت خدمات آموزشی دانشگاه‌ها (مورد مطالعه: دانشگاه شیراز)
نظام آموزشی را میتوان یکی از پیچیدهترین زیر نظامهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دانست و با توجه به گسترش وسیع فعالیتهای نظام آموزشی، ارزیابی سازمانهای آموزشی، برنامهها، کارکنان و ارزیابی خدمات ارائه شده از طرف آنها میتواند نقش موثری در فراهم آوردن کیفیت آموزشی داشته باشد. با توجه به اینکه هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخصهای موثر در اندازهگیری کیفیت خدمات آموزشی میباشد، لذا ابتدا با بررسی گس...
[ 9 ] - صلحآموزی با اتکاء به مبانی فلسفی عرفان اسلامی: دلالت ها برای مدیران آموزشی
هدف از این پژوهش دست یافتن به مفروضههای بنیادین عرفان اسلامی و دلالتهای این مفروضهها برای آموزش صلح است. زیرا صلح، از جمله مهمترین ضرورتها و نیازهای جهان امروز تلقی میشود. بنابه نظر بسیاری از صاحبنظران و اندیشمندان تربیتی، آن را بایستی جزء مهمترین اهداف تربیتی و آموزشی بشمار آورد. بهنظر میآید صلحآموزی از منظر عرفان اسلامی میتواند به عنوان رویکردی نوین در مدیریت آموزشی مطرح شود. ...
[ 10 ] - در نکوهش «تملق»: گفتاری انتقادی در تربیت و آموزش اخلاق
تملق از جمله صفات ناپسندی است که جنبه اجتماعی داشته و ظاهرگرایی، ریاکاری و نفاق را در جامعه گسترش میدهد. اهداف این پژوهش که از نوع کیفی است و با روش تحلیلی- استنباطی انجام شده عبارتند از : بررسی مفهوم، دلایل و ریشه های تملق گویی و پیامدهای آن، بازشناسی راهکارهای تربیتی و آموزشی برای مقابله با این رذیلت اخلاقی. برای نیل به اهداف مذکور، در این پژوهش، ضمن بررسی اجمالی ریشههای تاریخی این رذیلت ...
[ 11 ] - تحلیل محتوای کتابهای راهنمای معلم فیزیک دورة متوسطه بر اساس رویکرد به ماهیت علم – پژوهش کیفی
هدف مقالة حاضر تحلیل محتوای کتابهای راهنمای معلم فیزیک متوسطه در ایران نسبت به ابعاد ماهیت علم است. روش گردآوری داده‌ها آخرین نگاشت کتابهای راهنمای معلم فیزیک درنظر گرفته شد. به همین علت کتابهای راهنمای معلم فیزیک2 (در سال 89) و فیزیک3 (در سال 89) و فیزیک4 (در سال 94)، که وزارت آموزش و پرورش براساس اهداف مصوب منتشر کرده‌است، انتخاب گردید. روش پژوهش تحلیل محتوای جهت‌دار بود. واحد تحلیل پاراگر...
[ 12 ] - تدریس درس علوم پایه اول دوره ابتدایی به روش برنامه ی آموزش فلسفه برای کودکان
چکیده: پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر تدریس درس علوم پایه اول ابتدایی به روش برنامهی آموزش فلسفه برای کودکان انجام گرفت. ابتدا دو مدرسه به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند و سپس پایه اول یک مدرسه به عنوان گروه کنترل و پایه اول مدرسه دیگر به عنوان گروه آزمایش انتخاب شدند. از هر دو گروه پیش آزمون گرفته شد و سپس گروه آزمایش به مدت دو ماه طبق روش آموزش فلسفه برای کودکان (لیپمن،1970) آموزش دی...
[ 13 ] - بررسی برخی مؤلفههای برنامه درسی تربیت معنوی در چارچوب سنتگرایی سیدحسین نصر
هدف اصلی این مقاله بررسی برخی مؤلفههای برنامهی درسی تربیت معنوی بر مبنای سنتگرایی سیدحسین نصر است. مؤلفههای مورد بررسی اصول، روشها و محتواهای تربیت معنوی هستند. این پژوهش از نوع فلسفی است و با روش استنتاجی فرانکنا انجامگرفت. یافتهها نشان میدهد برخی از اصول تربیت معنوی در منظومهی فلسفی-عرفانی نصر عبارتند از: اصل پیروی از سنت که متضمن عمل به آداب شریعت و طریقت نیز میباشد، تبعیت از است...
[ 14 ] - تأثیر برنامة آموزش فلسفه برای کودکان بر مهارت پرسشگری در درس علوم (مورد مطالعه: دانش‌آموزان پایة اول دورة ابتدایی)
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامة آموزش فلسفه برای کودکان بر مهارت پرسشگری دانش‌آموزان پایة اول دورة ابتدایی در درس علوم انجام گرفت. پژوهش از نوع کاربردی است و به روش کمّی به صورت آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. جامعةآماری پژوهش شامل همةدانش‌آموزان پسر پایة اول دبستان منطقة ارژن در سال تحصیلی 97-96 بود. که دو مدرسه به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند و دانش‌آم...
[ 15 ] - واکاوی و فهم اهم چالشها و موانع عملی پیش رو در تحقق سند تحول بنیادین با تمرکز بر زیرنظامهای اصلی آن
هدف از انجام این پژوهش، واکاوی و فهم اهم چالشها و موانع عملی پیشرو در تحقق سند تحول بنیادین با تمرکز بر زیرنظامهای اصلی آن است. لذا برای نیل به این هدف اصلی، سند تحول راهبردی و رهنامۀ فلسفه تربیت رسمی و عمومی از مبانی نظری سند تحول بنیادین با محوریت زیرنظامهای اصلی آن بررسی شده است. طرح پژوهش، کیفی و طرح تحقیق حدوثی یا پیدایشی و روش آن مطالعۀ موردی کیفی بود، دادههای لازم در این پژوهش ب...
[ 16 ] - بازسازی نقش و کارکرد فلسفه تعلیموتربیت در نسبت با عمل تربیتی مبتنی بر اندیشه‌های جان دیویی
هدف از این مقاله بررسی رویکردهای مختلف به فلسفه تعلیموتربیت و تلاش برای بازسازی نقش و کارکرد آن با توجه به اندیشه‌های عملگرایانه جان دیویی است. نوشتار پیشرو تاملی فلسفی است و تلاش کرده‌ایم ضمن بررسی آرا و اندیشه‌های جان دیویی، به بازسازی ارتباط میان فلسفه، عمل تربیتی و فلسفه تعلیموتربیت بر اساس رویکرد او بپردازیم. مبتنی بر این رویکرد، رابطه فلسفه، فلسفه تعلیموتربیت و عمل تربیتی رابطه‌ای دوس...
Co-Authors