مریم عزیزیان

استادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

[ 1 ] - نقش تاریخ در مجادلات کلامی شیخ مفید پیرامون واقعه جمل

کتاب الجمل با هدف اثبات حقانیت امام علی(ع) در جنگ جمل نگاشته شد. نظرات کلامی فرقِ معاصر شیخ مفید نسبت به این واقعه، در ترغیب او برای تألیف این تک‌ نگاری وگزینش او از روایات تاریخیِ نبرد جمل مؤثر بود. پرسش این است که شیخ مفید متأثر از کدام شرایط فکریِ زمانه و با تأکید بر چه شاخصه‌هایی روایات جنگ جمل را گرد آورد و هدف خود را از تألیف کتاب تحقق بخشید؟ نتیجۀ این پژوهش، متکی بر تحلیل متنِ کتاب ...

[ 2 ] - تحلیل چرخش های روایی شعبی بر پایۀ زندگی و زمانۀ وی

اخباریان دو قرن نخست هجری تأثیرات ماندگاری در تاریخ­نگاری اسلامی و فهم مسلمانان قرون بعد از وقایع تاریخی برجای گذاشتند. عامر شعبی (105-28) یکی از این اخباریان است که علاوه بر شهرت در فقه و حدیث در حوزۀ تاریخ نیز، مورد توجه فراوان مورخان اسلامی قرار گرفت. از او روایت­های متناقض و متضادی در مورد حوادث و شخصیت­های مؤثر جهان اسلام باقی مانده­ است. شناخت و تحلیل چرایی این تناقض­ها در روایات شعبی مسأ...

[ 3 ] - بازسازی روایت فتح ایران در دوره خلافت ابوبکر در آثار مورخین قرن سوم هجری

مراحل اولیۀ فتوح، تأثیر فراوانی بر ادوار بعدی حکومت اسلامی داشت. این امر زمینۀ توجه مسلمانان به فتوحات را فراهم آورد که یکی از نتایج آن ذکر اخبار فتوح در متون تاریخی بود. به‌دلیل نزدیکی زمانی، طرح فتوح ایران در کتب برخی از مورخان قرن سوم همانند ا‌بن‌‌خیاط، بلاذری، دینوری و یعقوبی اهمیتی ویژه دارد. در این نگاشته‌ها، روایات مشابه و متفاوت فراوانی خاصه دربارۀ فتوحِ دورۀ خلیفۀ اول وجود دارد. براین‌ا...