جواد مرشدلو
استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس
[ 1 ] - سیاست و شهرنشینی در قفقاز پیشا‌استعماری: نقش عامل سیاست در تحول حیات شهری شماخی در سده دوازدهم/هجدهم
در مقاله حاضر تلاش می‌شود تا با تمرکز بر تحولات شماخی به عنوان یک کانون مطرح شهرنشینی در جنوب قفقاز، عوامل مؤثر بر فرسایش سیمای کالبدی و حیات اجتماعی آن در دوره‌ای متأخر بررسی شود. پرسش محوری پژوهش ناظر بر روند فرساینده‌ای است که در سده دوازدهم/هجدهم، کلیت حیات شهری در شماخی را از میان برد و این شهر مهم دوره صفوی را به ویرانه‌ای خالی از سکنه تبدیل کرد. به این منظور، نخست چشم‌اندازی از وضعیت شم...
[ 2 ] - شرق‌شناسی و اکتشاف جغرافیایی در خدمت راهبرد استعماری: بررسی پیوند اکتشاف‌های علمی با سیاست استعماری روسیۀ تزاری در برابر قفقاز
تسلط روسیۀ تزاری بر قفقاز در نیمۀ نخست سدۀ نوزدهم، بیشتر از دیدگاه نظامی بررسی شده است. از جنبه‌های غفلت‌شدۀ این موضوع، ذهنیت روس‌ها از جنوب قفقاز و شناختی است که آنان از این سرزمین و مردم آن به‌دست آوردند؛ شناختی که راه تسلط بر آن را هموار کرد. به‌نظر می‌رسد قفقازی که امروزه می‌شناسیم خود نتیجۀ چنین شناختی بوده است و درونمایه‌ای شرق‌شناختی دارد. به بیان دیگر، مفهوم پسااستعماری قفقاز به‌مثابۀ ی...
[ 3 ] - توسعه‌طلبی روسیۀ تزاری و تغییر ژئوپلیتیک جایگاه دریای خزر از چشم‌انداز نظام جهانی مدرن (1550 تا1800)
تا پیش از تسلط روسیۀ تزاری بر دریای خزر، این دریا بخشی از قلمرو جهان اسلام و حلقه اتصال مردم مسلمانی بود که پیرامون آن می‌زیستند. در منابع جغرافیایی اسلامی اطلاعات چشمگیری دربارۀ تجارت در این دریا و کانون‌ها و مسیرهای اصلی آن آمده است که از جایگاه مهم آن به‌عنوان کانون تجارت پررونق منطقه‌ای در سده‌های چهارم تا ششم هجری حکایت دارد. از نیمۀ سدۀ دهم/شانزدهم، به‌دنبال پیشروی نظامی روسیه در مسیر ولگ...
[ 4 ] - پایگاه اقتصادی و اجتماعی یک حکومت محلی در جنوب قفقاز: بررسی منابع اقتصادی قدرت خوانین شیروان در آستانۀ تسلط روسیه (1770-1820 م.)
در مقالۀ پیش رو تلاش شده است یکی از جنبه‌های مغفول زمامداری محلی در ایران یعنی منابع اقتصادی و الگوی مدیریت آن در جهت حفظ و توسعۀ اقتدار سیاسی خاندانی بررسی شود. به این منظور نمونۀ حکومت محلی شیروان (شروان) در دورۀ فرمانروایی خاندان آل سرکار انتخاب شده و دلیل این انتخاب امکان منحصربهفردی است که دسترسی به یک گزارش آماری فراهم آورده است. همزمان تلاش شده است از رهگذر یک بررسی تحلیلی مبتنی بر واکا...
Co-Authors