محمدرضا حاجی اسماعیلی

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

[ 1 ] - بررسی آراء تفسیری معنای «غیر بعید» درآیه 31 سوره ق

مفسران قرآن واژه «غیر بعید» در آیه 31 سوره ق «وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِینَ غَیْرَ بَعِید» (ق/31) را دارای چهار احتمال نحوی ظرف مکان، ظرف زمان، حال، صفت مصدر محذوف دانسته­اند. این در حالی است که ایشان درباره تفسیر این واژه، حدود 9 احتمال معنایی بیان­کرده ولی برای اکثر آنها دلیلی ارائه نداده­اند. این پژوهش با توجه به مضامین کلی سوره ق، دو معنا برای واژه «غیر بعید» بیان و سپس هردو را با سایر آیات قرآن تأیید و...

[ 2 ] - بررسی پدیده نسخ در آرای قرآن‌پژوهان و نقد دیدگاه ایشان درباره نسخ تلاوت

از مهم‌ترین مباحث مطرح در‌حوزة علوم قرآنی، نسخ است که در بسیاری از روایات، اِشراف بر جوانب آن، از‌جمله ویژگی‌های مفسران قرآن به‏شمار آمده است. از سویی، قرآن‌پژوهان، این پدیده را بر سه قسم، شامل نسخ حکم و بقای تلاوت، نسخ حکم و تلاوت، و نسخ حکم بدون تلاوت تقسیم کرده و از این میان، تحقق‌یافتن مورد اول را بیشتر مفسران و پژوهشگران در‌حوزة علوم قرآن پذیرفته‌اند؛ اما بر‌سر دو قسم دیگر، اختلاف‌ نظر وجود...