هادی عالم‌زاده
استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
[ 1 ] - سرگذشت خطبه از جاهلیت تا عصر رسالت نبوی
خواندن خطبه که در عصر جاهلی سخت مورد توجه عربها بود، بعد از اسلام، تحت تأثیر قرآن و آموزه‌های پیامبر(ص)، از دلالتهای شرک‌آلود و اندیشههای جاهلی دور شد و رنگ توحیدی گرفت و به مهم‌ترین ابزار کارآمد و مؤثر در تبلیغ دین جدید و ترویج احکام و آموزه‌های وحیانی تبدیل شد. برپایه منابع تاریخی، خطبه در محیط دعوت اسلامی بهویژه با خطبه‌های شخص پیامبر(ص) علاوه بر تعالی موضوعی و محتوایی، از حیث هدف و غایت...
[ 2 ] - فعالیت های دلالان و جلّاس و تأثیر آن ها بر بازار بر اساس منابع مغربی _ اندلسی
دلّالی از حرفه‌های مشروع در بازار مسلمانان بود که محتسب بر آن نظارت می‌کرد؛ دلّالان به دو دستۀ خُرد و کلان تقسیم می‌شدند. آنها ملزم بودند در ازای فروش کالا، تنها اجرت‌العمل متعارف آن را دریافت کنند و مجاز به افزایش آزادانۀ قیمت کالاها، که ثبات و نظم اقتصادی بازار را بر هم می‌زد، نبودند. در میان دلّالان کلان، گروهی موسوم به «جُلّاس» بودند که در کسب‌وکار بازاریان و ثبات اقتصادی بازار اخلال می‌کردند. ا...
[ 3 ] - مصادره اموال کارگزاران حکومتی در ایران دوره اسلامی تا پایان صفویان
در سنت اسلامی، مصادره اموال صاحب‌منصبان متخلف، دست‌کم از زمان خلیفه دوم چونان تنبیهی اداری بهکار گرفته می‌شده است، این شیوه با وجود چنین کارکردی، بهسرعت به یکی از راههای کسب درآمد در دولتهای مسلمان بدل شد. در پژوهش حاضر ضمن بررسی تحولات مفهوم مصادره، حوزه کاربردی این اصطلاح، بهویژه در محدوده قلمرو دولتهای حاکم بر ایران تا پایان عصر صفوی بررسی شده است. نویسندگان کوشیدهاند از میان گزارشها...
[ 4 ] - تاریخ اقتصادی طبرستان در دوره اسلامی تا پایان سده چهارم هجری: مزیتهای اقلیمی و چندوچون مشاغل
سرتاسر دوره اسلامی، ناحیه طبرستان یا مازندران، واقع در شمال ایران، بهسبب بهره‌مندی از مزیتهای اقلیمی و طبیعی منحصر بهفرد، از جمله برخورداریاش از خاک حاصلخیز، وجود جنگلهای انبوه و نیز مجاورتش با دریا، زمینه مستعدی برای کشاورزی و تولید محصولات زمینی و درختی و نیز مشاغلی چون ماهیگیری داشته است. در این مقاله، نویسندگان کوشیدهاند با استناد به منابع کهن و توصیف و تحلیل آنها به بررسی وضع اقتصا...
[ 5 ] - Bibliography of historical works of Ibn Ḥabīb Baḡdādī (died 245)
Abu Jaᶜfar muḥammad ibn Ḥabīb Baḡdādī (245 AH) is a literary man and historian of the third century AH who has tried in genealogy, history, vocabulary and collecting poems of poets. Summary writing, mentioning names in various topics without mentioning the source are the features of his historiography. This research aims to find out that what sources ibn Ḥabīb used in compiling his works and wh...
[ 6 ] - How Saqaliba slaves were transferred to Andalusia in the Umayyad period
Slave bargain that was common in the West of Europe for a long time continued after the conquer of Andalusia by Muslims in the last decade of the first century A.H. Meanwhile, slaves from the northern regions of Spain, especially Slavic lands, entered the Andalusian markets. These slaves, known in medieval Islamic sources as Saqaliba, were often bought by Jewish merchants and transferred to And...
[ 7 ] - The Role of Saqaliba slaves in Weakening the Umayyad Government in Andalusia
During the Umayyad of Andalusia period (138-421), Saqaliba came to this land while the Umayyad government was very dissatisfied with the competition between the Arabs and Berbers and their continuous conflicts with each other. Hence, the Umayyads tried to attract the Saqalibas and connect them to the court to take advantage of their ability to balance power in the society and continue their mon...