حسن فتحی

دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز

[ 1 ] - A comparative Survey on the Stages of Philosophical Training in Plato’s Allegory of Cave, in the Four Mystical Journeys, and in Mulla Sadra’s al-Asfar

At the beginning of his magnum opus al-Hekmat al-Muta’aleiat fi al-Asfar al-Aqliiat, Mulla Sadra says that he has nominated and arranged his book according to “the four journeys” of the Mystics. What he and the Mystics say on these journeys reminds those familiar with Greek philosophy of Plato’s Phaedrus and Republic (Journey of souls onto sky and the Allegory of Cave, respectively). In spite o...

[ 2 ] - بررسی گزارش و نقد ارسطو از نظریۀ اشتراکی افلاطون

در این مقاله پس از بیان مطالبی مقدماتی دربا رة «نظام اشتراکی»و رابطۀ میان ارسطو و افلاطون (در بند 1)، ابتدا گزارش ارسطو در باب اشتراک خانواده( و دارایی در نظر افلاطون (بند 2) و نقد او از این نظریه را (در بندهای 3 و 4به اختصار نقل می کنیم. سپس این نظری ۀ افلاطون را بدانگونه که در محاور ة( جمهوری او مطر ح شده است (در بند 5) باز می گوییم. و سرانجام (در بند 6بر پای ۀ آنچه لب پیام افلاطون است به دا...

[ 3 ] - افلاطون، طلایه‌دار بحث حسن و قبح عقلی (نگاهی به محاوره ائوثوفرون)

مسئله عقلی یا شرعی بودن حسن و قبح یکی از مسائل مهم و کثیرالبحث در کلام اسلامی است. طرح اولیه‌ این مسئله را نه در میان مسلمانان بلکه در بین یونانیان باید جستجو کرد. مقاله‌ی حاضر عهده‌دار نشان دادن این نکه است که افلاطون به دنبال زمینه‌ی مساعدی که سوفسطاییان فراهم آورده بودند، این مسئله را در محاوره‌ی ائوثوفرون به صورتی روشن مطرح کرده است. خود افلاطون در این محاوره از عقلی و ذاتی بودن اوصاف افعال...

[ 4 ] - سه جزء وجود آدمی: تن و جان و خرد

در تاریخ فلسفه، ترکیب انسان از تن و جان به روشنی در تعالیم فیثاغوریان آمده است. سپس در فلسفۀ افلاطون، علاوه بر این ترکیب ثُنایی، با مسئلۀ ترکیب ثلاثی نفس (از عقل و همت و شهوت) نیز مواجه می‌شویم. در کتاب نفس ارسطو، انسان را حقیقت واحدی می‌یابیم که از دو عنصر متحدِ بدن و نفس (به منزلۀ ماده و صورت) تشکیل یافته است، اما در فقره‌ای مختصر و معروف، عقل نیز به عنوان عنصری مجرد و الهی و جاودان بر این دو ا...

[ 5 ] - ارتباط وجودشناسی، جوهرشناسی و الهیات در فلسفۀ ارسطو و بررسی تفاسیر جدید آن

چیستی موضوع فلسفه از زمان ارسطو محل بحث بوده و در مقاطع بعدی تاریخ حکمت مشاء نیز استمرار داشته است. چنانکه اختلاف دو چهرۀ برجسته مشاء جهان اسلام یعنی ابن‌سینا و ابن‌رشد در این زمینه به‌روشنی مشهود است. این بحث در نیمۀ دوم سدۀ بیستم به‌ویژه در ارسطوپژوهی حوزۀ آلمانی‌زبان از نو گشوده شد که آیا نزد ارسطو، تنها یک علم فلسفی نخستین وجود دارد، که به دو نام  الهیات و وجودشناسی یا جوهرشناسی نامیده می‌ش...

[ 6 ] - معرفی، بررسی و نقد کتاب اخلاق ائودموسِ ارسطو (Eudemian Ethics)

این مقاله به بررسی و نقد کتاب اخلاق ائودموسِ (Eudemian Ethics) ارسطو بر اساس ترجمه سر آنتونی کنی می­پردازد. در این مقاله نشان داده­ایم که اخلاق در نظر ارسطو به معنای نیک زیستن است و هدف وی از نوشتن این اثر یافتن پاسخی به چیستی زندگی نیک یا سعادت و چگونگی دست­یابی به آن در سنت فضیلت­انگارانه موجود در فضای فلسفی پیش از زمان خود وی است. از این رو فهم چیستی ماهیت سعادت مبتنی است بر فهم ماهی...