محمد احمدی منش
دانش‌آموختۀ دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران
[ 1 ] - اصلاح ساختار دولت عباسی در نیمۀ دوم سدۀ سوم (250 ـ 395 هـ.ق)
نیمۀ دوم سدۀ سوم هجری و دورۀ زمامداری سه خلیفه، معتمدبالله (256ـ 279هـ)، معتضد (279-289هـ) و مکتفی (289-295هـ)، با بازیابی اقتدار دستگاه خلافت عباسی و تجدید سازمان آن همراه بود. این فرآیندِ اصلاحی که ابواحمد موفق (م.278هـ) آن را آغاز کرد و ابوالعباس معتضد درخشان‌ترین چهرۀ آن بود، در میان دو دورۀ انحطاط قرارگرفت؛ نخستین دوره، دورۀ سامرا بود که در آن سربازبردگان ترک و غیر ترک زمام خلافت را به دست ...
[ 2 ] - انتخاب گروهی و اشرافیت؛ نظری بر زمینه‌های عدم استقرار نهاد شورا در صدر اسلام
چکیده نخستین دهه‌های پس از درگذشت پیامبر(ص) از نظر تاثیر آن بر ماهیت نظام سیاسی مسلمانان در دوره‌های پسین دارای اهمیت چشمگیری است. سرنوشت‌سازترین رخداد این دوره، برنشستن معاویه بر تخت خلافت و سپس ولی‌عهدی یزید بود که سرآغازی شد بر استقرار سنت خلافت خاندانی‌موروثی. با این حال این شیوه، در صدر اسلام به لحاظ نظری پیشینه و مشروعیتی نداشت؛ و در برابر، شیوه‌ی انتخاب گروهی یا شورایی بود که ا...
[ 3 ] - تحول بنیادهای امامت نزد نخستین گروه غالیان شیعه
سازوکار و سنجههای تعیین امام یکی از مهمترین و بنیادیترین عناصر و همچنین دشوارههای موجود در نخستین گروههای شیعه به معنای عام آن بوده است. در مقالۀ پیشِ رو با رویکرد تاریخی و گفتمانی، سازوکارها و سنجههای مربوط به امامت، نزد نخستین گروههای تندروی شیعی، از آغاز تا سدۀ دوم هجری بررسی شده است. همچنین تکامل و دگردیسی نگرشهای امامشناسانه در میان سبائیه، کیسانیه، نخستین غالیان و نیز خرمدینان ـکه...
[ 4 ] - روایت اخبار الطوال از بر آمدن عباسیان: نمونه ای از دیدگاه عباسیان
مساله‌ی کلی این مقاله عبارت است از فهم روایت مورد نظر عباسیان از فرایند برآمدن خویش و یافتن تاثیر آن بر منابع تاریخی. به طور ویژه فرض اصلی مقاله‌ی حاضر این است که روایت اخبار الطوال از برآمدن عباسیان و تثبیت دولت آنها نمایان‌گر رویکردی است آگاهانه برای به دست دادن روایتی منسجم و هدف‌دار از این روند. این، روایتِ دلخواه و مورد نظر عباسیان است که عناصر اصلی آن در دوران خلافت ابوجعفر منصور و فرزندش ...
[ 5 ] - امامت شیعی و مشروعیت تبارشناختی
مشروعیت تبارشناختی، یعنی خویشاوندی با رسول خدا حضرت محمد(ص)، یکی از پایههای نظریه امامت شیعی در کنار نص و فضیلتهای شخصی است و ازآن‌جاکه اهمیت مفهوم خویشاوندی برای عموم مسلمانان قابل درک و پذیرش بود، جایگاه مهمی در بحثها و مجادلههای سیاسی و فرقهای پیرامون امامت پیدا کرد. مسأله مقاله حاضر به‌طور کلی عبارت از این است که از چشمانداز فرهنگ خویشاوندی و نظام حقوقی پیشااسلامیِ عربها، جانشینی عل...
Co-Authors