ذکرالله محمدی

دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین، ایران

[ 1 ] - رشد مناسبات اربابی و تأثیر آن بر زندگی کشاورزان در دورۀ قاجار (با تأکید بر ایالت‌های شمالی ایران)

در قرن نوزدهم میلادی/سیزدهم قمری، توسعۀ اقتصاد بین‌المللی و رشد مناسبات سرمایه‌داری در ایران، حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور را تاحدودی از تحولات غرب و نظام جهانی متأثر کرد. وابستگی به نیازهای بازار جهانی، موجب رشد کشاورزی تجاری و صادرات مواد خام شد. سودآوری فروش فرآورده‌های کشاورزی تجاری، باعث اهمیت‌یافتن زمین و ملکداری و گرایش طبقات مختلف به زمینداری شد. در این پژوهش تلاش می‌شود تا با روش تو...

[ 2 ] - ریشه‌یابی دلایل اصلاحات اقتصادی نصربن‌سیار در خراسان و علل ناکامی اصلاحات او

در اواخر حاکمیت امویان، منطقۀ خراسان شاهد بروز قیام‌های مخالفان، علیه حکومت اموی بود. مخالفان از ظرفیت نارضایتی‌های مردم خراسان که نشأت‌گرفته از سیاست‌های اقتصادی حکمرانان عرب خراسان بود استفاده کرده و با تبلیغات و فعالیت‌های خود، پایه‌های رژیم را سست کرده بودند. بنابراین خلیفۀ سیّاس اموی، یعنی هشام‌بن‌عبدالملک، برای جلوگیری از سقوط حکومت یکی از افراد عاقل و وفادار به حاکمیت خویش، یعنی نصربن‌سیا...

[ 3 ] - بینش و روش در تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگری حمدالله مستوفی قزوینی

حمدالله مستوفی قزوینی از مورخان و رجال دیوانی عصر ایلخانان بوده که با اثرپذیری از پیشینیان و نیز تأثر از روزگار خود، به نگارش آثاری در حوزه‌های تاریخ، شعر و جغرافیا روی آورده است. بینش مستوفی، ترکیبی از عقل­گرایی و مشیت­باوری، و روش او نیز متأثر از معرفت­شناسی­اش به تاریخ، آمیزه­ای از شیوۀ انتقادی و روایی با ساده­نویسی و تکیه بر استناد‌هاست. در پژوهش حاضر، فرض بر آن است که مستوفی به­عنوان مسلما...

[ 4 ] - چگونگی شکل‌گیری و عملکرد نهاد خانة انصاف اصفهان (1342-1357ش)

پس از کودتای 28 مرداد، محمدرضاشاه انجام اصلاحاتی را ضروری دانست که اوج آن در انقلاب سفید تداعی پیدا کرد. انقلاب سفید طی چندین مرحله و 19 اصل تحقق پیدا کرد که تشکیل خانه‌های انصاف در روستاها در اصل نهم آن مطرح شد. از آنجایی که تشکیل خانه­های انصاف باعث ایجاد یک نظام اجتماعی و قضایی در روستاهای ایران شد، لذا بررسی عملکرد آنها و تأثیری که بر نظام قضایی روستاهای کشور داشتند، مهم به نظر می‌رسد. هدف ...

[ 5 ] - رهیافتی چپگرایانه به تحولات سیاسی-اجتماعی ایران معاصر: دیدگاه‌های آواتیس میکائیلیان (سلطانزاده)

در این مقاله برخی از دیدگاه­های آواتیس میکائیلیان (سلطانزاده) یکی از چهره‌های نام­دار چپ کمونیستی درباره تحولات سیاسی-اجتماعی ایران معاصر بررسی شده­است. اندیشه­های او در جهت­گیری و راهبردهای حزب کمونیست ایران از آغاز شکل‌گیری تا مدت­ها پس از کنگره دوم نقش عمده­ای داشته­است. مهم‌ترین مسأله از نظر سلطانزاده انکشاف اقتصادی در ایران است. او اتحاد سه­گانه امپریالیسم، دربار و فئودالیسم را مانع روند ط...