سجاد دهقان‌زاده
استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
[ 1 ] - سیمای دوگانه خدای اِنکی (اِآ) در اساطیر بین‌النهرین
«اِنکی»، لفظی سومری و «اِآ»، عنوانی آکّدی- بابلی برای ربّ‌النوع آب‌های تازه در فرهنگ بین‌النهرین باستان است. با توجه به اثربخشی و کارکِردهای آب در معیشت مردم باستان و نیز با اهتمام به نمادپردازی‌های آب در اساطیر، ایزد اِنکی (اِآ) در اساطیر بین‌النهرین اهمیت ویژه و خویش‌کاری‌های متنوعی دارد که همه آنها با نظم کیهانی هم‌سویی دارند. ظاهراً غالب ایزدان بین‌النهرین باستان را می‌توان ایزدان نظم یا کارگزارا...
[ 2 ] - هستی‌شناسی قدسی در اساطیر
شناخت وجود و موجود، دل‌مشغولیِ دیرپای و اصلی انسان است. هستی‌شناسی اسطوره‌ای، گونه‌ای از تلاش آدمی در این زمینه است که تأثیر ماندگاری بر پیدایی و پرورش افکار و کنش‌های بشر داشته است. در اسطوره، بر حَسَب برخی اصول مسلّم، از رهگذر «مینوی ساختن گیتی» یا «گیتیانه کردن مینو» به صورتبندی نظام هستی‌شناختی اقدام می‌شود. مطابقت و عینیّت گیتی با مینو، حضور و تجلی خدایان به مثابة عوامل تقدس و در نتیجه، واقعیّ...
[ 3 ] - بررسی مقایسه‌ای اصل لذّت در فلسفۀ چارواکه و فلسفۀ اپیکوری
لذّت‌گرایی به عنوان یک اندیشه، نظریه‌ای است که بنا بر آن شادی، خیر نهایی است و ناخشنودی شر غایی. مکاتب فکری ماده‌گرا، که عموماً به اصالت لذّت قائل‌اند، در فرهنگ‌های مختلف انسانی نمودهای متنوعی داشته‌اند. فرهنگ هندویی نیز از این قاعده مستثنا نبوده است، زیرا در این فرهنگ، مکتب متمایزی به نام چارواکه وجود دارد که با برخورداری از مشرب فکری ماتریالیستی، لذّت را تنها معنا و غایت حیات می‌داند. فلسفهٔ اپ...
[ 4 ] - شمایل نگاریِ دینی در هنر بودایی (شمایل شناسی اَوَلوکیتشوره)
شمایلنگاری دینی، فصلی از هنر قدسی است و برای سنتهای دینی از ارزشهای تعلیمی، تبلیغی، آیینی و تجربی بالایی برخوردار است. این شاخۀ هنری در بودیسم مهایانه جایگاه و اهمیتِ ارجمندی داشته و مخصوصاً در نگارگری بودیستوهها بهخوبی متجلی است. پژوهش حاضر به روش اسنادی و اساساً با هدف نشان دادن شمهای از تبلور قداست در هنر بودایی انجام گرفته است و یافتههای آن نشان میدهد که گرچه بودیسم سنتی به دلیل فقدان...
[ 5 ] - قداست و نمودهای آن در بودیسمِ مهایانه
گرچه شاید در نگاه نخست، بودیسم تهراواده (هینه‌یانه) عاری از هر گونه قداستی به نظر برسد، اما در بودیسم مهایانه اعتقاد به امر قدسی و پرستش موجودات متعالی (انواع بودا)، فضای این آیین را مشحون از قداست کرده است. به رغم تنوع آرای دین‌پژوهان، ظاهراً در بودیسم مهایانه قداست به مثابۀ حقیقتی ذومراتب، دارای مجلاهای متنوع و ساحتِ ملکوتی همۀ موجودات در نظر گرفته می‌شود. نقاط عطف زندگی سیدارتاگوتَمه‌بودا و ...
[ 6 ] - مبانی کیهان شناسی مکتب «یین‌یانگ»
یکی از مکاتب فکری اثربخش در انسجام و انتظام تصورات کیهانشناختیِ مردم چین، مکتب «یین‌یانگ» است. «تسو یِن» و «تونگچونگشو» بهعنوان شخصیتهای اصلی این مکتب، بسیاری از باورهای مردم چین باستان را اقتباس کرده و آنها را در صورتبندی نظاممندِ کیهانشناسی خود به کار گرفتهاند. یافتههای پژوهش حاضر که بهروش توصیفی- تحلیلی صورت میپذیرد، نشان می‌دهند که برخلاف آن‌چه ممکن است در نگاه نخست بهنظر برسد، یی...
Co-Authors