سیدحمیدرضا حسنی
استادیار گروه فلسفه علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
[ 1 ] - نقش نظریه اعتباریات در جایگاه‌شناسی علم انسانشناسی
«انسانشناسی» واژه‌ای است که، به رغم فراگیر‌شدن استفاده از آن در مجامع علمی، هنوز نگاه روشنی در خصوص نحوه‌های دخالت آن در علوم انسانی وجود ندارد. در این نوشتار، به منظور نشان‌دادن مناسبات بین مباحث فلسفی و علوم انسانی و نشان‌دادن چگونگی دگرگونی علوم انسانی با ایجاد تغییر در مبانی فلسفی آن، به سراغ بخشی از انسانشناسی محمدحسین طباطبایی رفته‌ایم که در صدد بیان مقولات عقل عملی یا همان نظ...
[ 2 ] - روششناسی تحقق علوم اسلامی از دیدگاه سیدمحمدنقیب العطاس
یکی از مسایل اساسی در تحلیل دیدگاه‌‌های مختلف علم دینی، تبیین روششناسی مناسب تحقق آن است. پژوهش حاضر به‌‌تبیین روششناسی علم دینی (اسلامی) عطاس با توجه به مبانی هستی‌‌شناختی، معرفتشناختی و انسانشناختی اسلامی وی و تحلیل و بررسی آن پرداخته است. روششناسی تحقق علم اسلامی عطاس، شامل استفاده از روش ترکیبی (اجتهادی، شهودی، عقلی و تجربی)، اسلامیسازی زبان و به‌‌کار‌‌گیری روش‌‌های تفسیر و ...
[ 3 ] - تبیین و تحلیل مبانی انسانشناختی آگوست کنت در پارادایم اثباتی
انسانشناسی در معنایی غیر از رشته انسانشناسی رایج از جمله معرفت یها ی است که پارادایمهای علمی در ساختار و روش خود مبتنی برآن ه ندست . آگوست کنت بعنوان آغازگر جریان پوزیتیویستی، پارادایم پوزیتیویستی و علم جامعهشناسی را بر انسانشناسی نوینی بنا کرد. او انسان را به گونهای تصویر میکند که از درون آن زندگی اجتماع ی و به تبع آن علم فیزیک اجتماعی پدید میآید. این فرایند شاهدی بر آناست که معرفت علمی در چار...
[ 4 ] - درآمدی بر سیاست‌پژوهی تولید علوم انسانی اسلامی؛ آسیب‌ها و راهکارها
اقتدار دین در دوران معاصر منوط به کارآمدی آن در عرصه‌های مختلف علمی است و پرداختن به مسأله علم دینی به مثابه یکی از مباحث علوم انسانی از بنیادی‌ترین مسائل جامعه و نظام اسلامی در ایران است. از این رو سیاستگذاری به منظور دستیابی به تولید علوم انسانی اسلامی، امری ضروری به نظر می‌رسد. تولید علم دینی مستلزم نیل به یک پارادایم دینی است و ایجاد یک پارادایم نیز نیازمند به ایجاد یک جامعه علمی است که بای...
[ 5 ] - روش شناسی علم آگوستینی
الوین پلنتینگا ظاهر بعضی باورهای دینی را با برخی یافتههای علم امروزی متعارض مییابد، بنابراین پیشنهاد میکند برای آنکه هم علم بتواند اشتباهات تفسیری ما را از متون دینی تصحیح کند و هم دین راهنمای علم در پرهیز از یکی انگاشتن نظریههای علمی با حقیقت شود، باید به علمی روی بیاوریم که از هر آنچه میدانیم در آن بهره ببریم: خواه آموزهها و باورهای دینی، خواه دادههای تجربی و یافتههای علمی. در این مس...
[ 6 ] - تبیین و سنجش فرایند تحقق علوم اسلامی از دیدگاه نقیب العطاس
«محمدنقیب العطاس» یکی از موافقان و نظریه‌پردازان اسلامیسازی معرفت است. وی در تبیین فرایند تحقق علوم اسلامی، آن را تنها شامل تهذیب و تکمیل علوم موجود نمی‌داند؛ بلکه مرحله تولید علوم جدید براساس مبانی اسلامی را نیز بر آن می‌افزاید. این مقاله با تبیین فرایند تحقق علوم اسلامی از دیدگاه عطاس، برخی از اشکالات مطرح‌شده بر دیدگاه وی، همچون عدم تبیین واقع‌نمایی گزاره‌های دینی، برنتافتن علوم اسلامی‌شده ...
[ 7 ] - جایگاه شناسی اخلاق حرفه‌ای در علوم اجتماعی و عقل عملی
نسبت اخلاق با هویات اجتماعی را می‌توان از طریق ریشه‌های پیدایش «اخلاق حرفه‌ای» در علوم اجتماعی جست‌وجو کرد. این مقاله در تحلیلی علمی، بر نخستین آثاری متمرکز است که با دغدغۀ تعیین هویت اخلاق حرفه‌ای، این بحث را در ضمن یک نظریۀ اجتماعی کلان مشاهده کرده‌اند. دو دسته از مباحث را باید تفکیک کرد: اول، مباحث ناظر به «خُلقیات حرفه» (اخلاق اهل یک حرفه) و اموری که به عنوان قانون میان ایشان از آن خلقیات ان...
[ 8 ] - هویت انسان؛ مبنای عینیت در علوم انسانی هرمنوتیکی
مبانی روش‌شناختی پارادایمهای عمده علوم انسانی و قضاوت در مورد اعتبار یا عدم اعتبار آنها متکی بر مبانی معرفتشناختی، وجودشناختی و انسانشناختی آن پارادایم است. آشنایی با مباحث انسانشناختی از دیدگاه دیلتای هم برای آشنایی با پارادایم تفسیرگرایی و هم برای شناخت پارادایم هرمنوتیکی مهم است. شناخت هویت دوگانه انسان یکی از اساسی‌ترین عناصر این پارادایم را پیش روی ما قرار می‌دهد. ارائه تصویر درستی از ...
[ 9 ] - از فلسفه کنش تا فلسفه دانشگاه؛ درآمدی بر برنامه‌ریزی آموزشی بومی
کنشهای انسانی همواره با نیاز آغاز می‌شوند، و درپی نیاز کنش رخ می‌دهد. از این رو نیازسنجی اساسی‌ترین عنصر در فرایند برنامه‌ریزی آموزشی است. از دیگر سو دانشگاه به مثابه یک نهاد اجتماعی، در معنایی عام، هویتی اجتماعی است که برای رفع نیازهای افراد بوجود آمده است و در راستای تحقق نیازهای انسانی وظایف آن تعریف می‌شود. برای شکل‌گیری هویت برنامه‌ریزی آموزشی لزوماً مفاهیم مرتبط با آن که عبارتند از «نیاز»،...
Co-Authors