نیکویی, علیرضا
دانشگاه گیلان
[ 1 ] - تحلیل گفتمانی طبقه بندی اجتماعی در شاهنامه
«طبقهبندی اجتماعی» یکی از مفاهیم مهم در حوزۀ علوم اجتماعی بهشمار میآید. این مفهوم که توزیع افراد جامعه با سطح اقتصادی و اجتماعی مشابه است، برآیند تحوّل و توسعۀ جامعه و پیچیدگی روابط انسانی در زمینههای گوناگون است؛ امّا در عین حال، در ادوار مختلف منشأ نابرابریهای اجتماعی، توزیع ناعادلانۀ امکانات و در نتیجه رکود جامعه نیز بودهاست. در ایران باستان و بهتبع آن در شاهنامۀ فردوسی که داستانهای آن ...
[ 2 ] - معرفت و موقعیت های مرزی در مثنوی مولوی
برخلاف تصور رایج که متون عرفانی را فاقد گزاره‌های معرفتی و فلسفی می‌داند، گزاره‌ها و مبانی شناختی و فراشناختی به‌وفور در متون عرفانی، به‌ویژه مثنوی مولوی به‌چشم می‌خورد. مولوی از نقش شاکله‌ها، ذهنیت‌ها و موقعیت‌ها در شکل‌گیری شناخت آدمی آگاهی دارد.اگرچه این مکتب اگزیستانسیالیسم بود که نخستین بار تجربه‌های وجودی را مفهوم‌سازی کرد، از آن زمان که بشر وجود داشته است، خود را درگیر آن‌ها یافته است. م...
[ 3 ] - تحلیل انتقادی روایت زندگی و مرگ حلاج در گفتمان انقلابی/ چپ
روایت زندگی، اندیشه و مرگ حلاج دربیشتر متون عرفانی همواره از ظرفیت و توانمایگی برای معرفی زمینه‌ها ونشانه‌های گفتمان صوفیانه برخورداربوده است. برخی گفتمان‌ها بتدریج این نشانه‌ها رابعنوان «دال‌های شناور» درخود جذب و باماهیتی متفاوت مفصل‌بندی کردند وازین طریق زمینۀ تغییرگفتمان عرفانی رافراهم ساختند.دردورۀ مشروطه، برخلاف دوران گذشته که رنگ گفتمان عرفانی در متون مرتبط باحلاج رنگ غالب بودو بیشتر قرا...
[ 4 ] - مرور انتقادیِ کتب نقد ادبی در زمینه آبشخورهای نقد
تقریباً همۀ مولفان کتُب نقدِ ادبی درایران ازاستاد زرینکوب تا متاخّران(شمیسا، امامی، غلامحسینزاده، درگاهی، بشردوست، شایگانفر و...) همه یا بخشی ازکتاب خود را به بررسی آثار، منابع و آبشخورهای «نقد ادبی درگذشته» اختصاص دادهاند. بهرغم منظرها و رویکردهای مختلف مولفان، با مقایسه و جمعبندی مطالب این کتب درباب گذشته نقد ادبی در ایران میتوان به یک آرشیو ِمحدود و مشخص برپایه «ذخیره ذهنی مشترک» دست یافت.ا...
[ 5 ] - توبه و تطهیر گفتمانی در خیامیّت پیشامدرن
چکیده خیامیّت یک منظومهی گفتمانی است که در آن سه گفتمان لاادریگرا، شریعت مدار و تصوف، بهشکل «درونگفتمانی» با هم مجادله و مناظره میکنند. آن چه این مجادله‌ی چند رویه را در جامه‌ی گفتمانی یکسان پیوند می دهد، انتساب آن به شخصیتی مفهومی و پارادوکسیکال به نام عمرخیام است. عنصر «توبه» یکی از مهمترین عناصر اشتراکی گفتمان شریعتمدار و تصوف است. این عنصر در خیامیّت پیش...
[ 6 ] - هواداری و جنسیت؛ تحلیل گفتمان هواداری زنان از فوتبال در ایران
زمینه و هدف: تحلیل‌های جامعه‌شناسانه از ورزش، سویه‌های جنسیتی حاکم بر این پدیده اجتماعی را به قدر کفایت مورد تاکید قرار دادهاند. با چنین رویکردی «هواداری فوتبال» برای زنان در وضعیتی که از حضور و تماشای مستقیم آن در ورزشگاه‌ها منع شده‌اند، به مثابه یک «مسئله اجتماعی»درخور تحلیل، در مقاله حاضر بررسی شده است. هدف نوشته، شناسایی شیوه بازنمایی سوژه زن در نظم گفتمانی و سلسله‌مراتب جنسیتی مسلط در گفت...
[ 7 ] - بازتاب کهن‌الگوهای روان‌زنانه و روان‌مردانه از دیدگاه یونگ در خانه های سنتی فلات مرکزی ایران
کهنالگو در روان جمعی انسان برانگیزانندة اعمال انواع کنش در ذهن معنوی اوست و از آنجا که جوهرة هنر، ذهن و روان آدمی است، مقالة حاضر ارتباط میان روان‌کاوی و معماری را جست‌وجو میکند. کارل گوستاو یونگ، مبدع نظریة روان‌شناسی تحلیلی و باسط تئوری کهنالگوها، معماری را چونان روان انسان می‌داند. به‌طوری‌که موقن است ابداً پدیدهای دستساز بشر موجود نیست که نخست به صورت پندار و خیال در روان نبوده باشد. ش...
[ 8 ] - A study of the various aspects of mysticism in Attar's Seven Cities of Love
Abstract: In the post-Islamic centuries, especially after the Mongol invasion, a form of secular worship called Sufism and mysticism emerged, which affected other aspects of Iranian culture, including literature. Mysticism includes certain stages and degrees which the seeker of the path of truth must go through. Many writers, including Rumi, Sanai, Jami, and Attar, have devoted their lite...