خضری, احمدرضا
دانشگاه تهران
[ 1 ] - تحولات دیوان قضایی و تأثیر آن بر وضعیت و جایگاه قضات؛ از اوایل خلافت عباسی تا تسلط آل‌بویه بر بغداد (334ـ132ق)
در دیوان قضایی دولت عباسی دو بخش مجزا وجود داشت؛ سازمان قضا که با نظارت قضات اداره می‌شد و دیوان مظالم که شخص خلیفه و در مواردی نایبان او، متولی آن بودند. گرچه به ظاهر وظایف و حوزه فعالیت هر کدام به طور مشخص تعریف شده بود، اما مطالعه منابع تاریخی این دوره، دگرگونی‌‌‌ها و تحولات بسیار در این دیوان را نشان میدهد، تحولاتی که به نوبه خود، تحول و تغییر در جایگاه، نقش، وظایف و اختیارات و به‌طور کل...
[ 2 ] - مقاومت محلی بربرهای شمال‌آفریقا و تأثیر آن بر سیر فتوحات مسلمانان در مغرب؛ مطالعه موردی مقاومت کاهنه اوراس73-81 ه.ق/692-700م
گسترش فتوحات اسلامی و حضور سپاهیان مسلمان در قلمروهای جدید همواره با موانعی جدی روبرو بود. شکل‌گیری مقاومت‌های محلی ساکنان بومی سرزمین‌های تازه‌فتح‌شده را می‌توان از مهمترین این موانع به شمار آورد. وجود این دست مقاومت‌ها درسرزمین مغرب یکی از اصلی‌ترین مشکلات پیش‌روی فاتحان این سرزمین بود. از جمله آن مقاومت پایداری "کاهنة" منطقة اوراس در برابر فاتحان مسلمان است. این مقاله برآن است تا پس از برر...
[ 3 ] - فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی مبلغان کارملیت در ایران عصر صفوی
کارملیتها یکی از گروههای تبشیری کاتولیک بودند که فعالیتهای گستردهای در ایران دوره صفوی داشتند و به دنبال تحقق اهداف پاپ و برخی از کشورهای اروپایی بودند. عوامل سیاسی از جمله برقراری اتحاد میان ایران و دولت های مسیحی اروپا در برابر عثمانیان، حضور این گروه را در ایران هموار کرد و شاهان صفوی به حمایت از ایشان برخاستند. این مقاله به بحث از مهمترین فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی کارمل...
[ 4 ] - عوامل رونق و شکوفایی موسیقی در عصر عباسی از آغاز تا تسلط آل بویه بر بغداد
چکیده: تمدن اسلامی در عصر عباسی، بستری مناسب را برای پیشرفت و تکامل علم و ادب و هنر فراهم آورد. چنانکه وقتی مسلمانان از مسئله فتوحات و جنگ و درگیری رهایی یافتند و ثروت و قدرت دولت رو به فزونی نهاد، گرایش به انواع هنر های زیبا در بین خلفا، بزرگان و طبقات مختلف جامعه بغداد افزایش یافت.در این میان هنر موسیقی، به عنوان ابزاری مهم برای جلوه‌گر ساختن شکوه و اقتدار خلفای بغداد، جایگاه ویژه‌ای داشت. ای...
[ 5 ] - بررسی تطبیقی مبانی مشروعیتی امویان و عباسیان (دوره اول)
امویان و عباسیان (دوره اول) تلاش‌های بسیاری برای کسب مشروعیت انجام دادند. امویان در این جهت با طرح مبانی همچون انتساب به قریش، خونخواهی عثمان، نیابت از عمر و عثمان و عصبیت عربی و عباسیان نیز با طرح مبانی دیگری همچون انتساب به قریش، خونخواهی حسین×، نیابت از ابوهاشم و وراثت، سعی نمودند اکثریت جامعه را به پذیرش خلافت خود متقاعد نمایند. ولی چون خلافتشان با تمام اقداماتی که برای کسب مشروعیت انجام دا...
[ 6 ] - پروانگی در تشکیلات حکومتی سلجوقیان روم
«پروانگی» منصبی برجسته در تشکیلات سلجوقیان روم (حک: 707 ـ 473 ق) بود که تنها در این دولت، جایگاه والایی یافت و برای مدتی توانست فراتر از اقتدار همه مناصب دستگاه حکومتی ظاهر شود. شرایط حاکم بر دیوان‌سالاری سلجوقیان روم سبب شده بود تا پیچیدگی‌ها و درآمیختگی‌های بسیاری از حیث وظایف و اختیارات پروانگی با سایر مناصب پدید آید؛ به همین سبب پژوهش معتنابه درباره وظایف و اختیارات پروانگی کمتر صورت پذیرفت...
[ 7 ] - درآمدی بر نقش و جایگاه نهاد قومِس در تاریخ اسپانیای اسلامی
ورود اسلام به سرزمین‌های مختلف، بنا بر شرایط فرهنگی و چگونگی تعامل مردم آن سرزمین‌ها با آیین اسلام، پیامدهای متفاوتی به دنبال داشته است. مسلمانان به عنوان حکمرانان سرزمین‌های تازه فتح‌شده، قوانین مذهبی و سیاسی جدیدی مبتنی بر آیین اسلام وضع می‌کردند و گاه نیز، عرف جامعه، فرهنگ منطقه و میراث تاریخی آن را در وضع مقررات جدید در نظر می‌گرفتند. اندلس یکی از سرزمین‌هایی بود که در اواخر قرن اول ق به تص...
[ 8 ] - The position of the Isma’iliyyah in the ideas of Nizam al-Mulk and Ghazali
Iranian political thought was transformed in the Seljuq period. In this transformation, political power and administration of social affairs promoted the monarchy as a non – rival concept to the sphere of politics. In the plurality of causes and multiplication of contributions involved in this process, political writers, who rather than thinking, were also involved in stabilization of this patt...
[ 9 ] - نقش کردها در نبرد چالدران و پیامدهای آن
نبرد مشهور چالدران (920 ق/ 1514م) پیامدهای مهمی داشت و بخش مهمی از آن پیامدها متوجه مناطق کردنشین بود. در این پژوهش، ضمن بررسی زمینهها و عوامل دخیل در این نبرد، به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، نقش قبایل کرد و همچنین پیامدهای این نبرد برای دو طرف درگیر و مهمتر از آن، برای مناطق کردنشین، تبیین شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که کردها نقش محوری در برپایی جنگ نداشتند، اما در میانۀ نبرد جانب عثمانی...
[ 10 ] - Application of religion in domestic policies of Al-Murābiṭūn
Tribal rivalries, the election of a religious leader, and fanaticism to Mālikī's religion initiated Al-Murābiṭūns movement in the 5th century AH in Morocco. After gaining power, Al-Murābiṭūns needed to adopt domestic policies proper to their position to survive and succeed over domestic opponents. They were able to use Mālikī's jurists’ capacities comprehensively in government structure, includ...
[ 11 ] - مأموریت پدر ژان تاده در ایران عصر صفوی
بررسی فعالیتهای اتباع و سفرای دولت‌های اروپایی در ایران از جمله موضوعات قابل توجه در دورۀ صفوی است. در میان فرستادگان مذکور، «پدر ژان تاده»، سفیر اعزامی دربار واتیکان که در سال 1607م / 1016ق مقارن سلطنت شاه عباس اول همراه شماری از کشیشان کرملیت وارد اصفهان شد، یکی از مشهورترین آنهاست. حضور 19 سالۀ این کشیش اسپانیایی تباردر ایران و همچنین انتخاب وی به‌عنوان فرستادۀ ویژه شاه عباس به دربار روسیۀ ...
[ 12 ] - The religious policy of Almoravid against Taşawwuf in Moroccan
From the middle of the fifth century, Almoravids became powerful with religious claims in Fareast Maghreb (Moroccan). Their internal and external policies for managing the country was based on Maliki religion. In addition to preventing other religions’ activity, Almoravids confronted Taşawwuf which had an important social status in that land and stopped their activities. The present study by ex...
Co-Authors