نورائی, مرتضی

دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان گروه تاریخ

[ 1 ] - تجربیات پرستاران از ایثار و شهادت در جنگ تحمیلی 1367-1359: یک مطالعه تاریخ شفاهی

مقدمه: جنگ تحمیلی جنگ ایثار و شهادت بود و دفاع مقدس و تحمل جنگ تحمیلی 8 ساله به عنوان سند استقامت و پایداری ایرانیان در صحیفه تاریخ و خاطره زمان ثبت و ضبط گردید. هدف این مطالعه بررسی تجربیات پرستاران از ایثار و شهادت در جنگ تحمیلی از 1359-1367 میباشد. روش : این مطالعه با متدلوژی تحقیق تاریخی و ساز و کار تاریخ شفاهی با انجام مصاحبه عمیق بدنبال بررسی تجربیات 25 نفر از پرستاران شرکت کننده در ج...

[ 2 ] - تأثیرات جنگ تحمیلی بر پرستاری در ایران: یک مطالعه تاریخی

اهداف: هدف این مطالعه بررسی تأثیرات جنگ تحمیلی بر پرستاری در ایران در دوران جنگ و بعد از آن می‌باشد. روش‌ها: این مطالعه با متدلوژی تحقیق تاریخی و متد تاریخ شفاهی، با انجام مصاحبه عمیق به دنبال بررسی تجربیات 18 نفر از پرستاران شرکت کننده در جنگ در رابطه با بیان تجربیات خود از تأثیرات جنگ تحمیلی بر پرستاری در ایران می‌باشد. یافته‌ها: درون مایه‌های استخراج شده از مصاحبه‌های پرستاران عبارت‌اند از: ...

[ 3 ] - پیامدهای منفی گسترش روابط صنعتی ایران و آلمان در آستانه جنگ دوم جهانی

روابط ایران و آلمان که از دورهی صفویه آغاز شده بود، در طی سلطنت رضا شاه به اوج خود رسید. در این دوره ایران توانست با کمک آلمانها کارخانههای مختلفی را تأسیس نماید، ولی این کارخانهها با دو مشکل اساسی روبرو بودند، اول توان تامین قطعات یدکی لازم برای دستگاههای خود را نداشتند، دوم متخصصان لازم برای ادامهی کار خود در داخل کشور را نداشتند. به همین لحاظ به شرکتهای بزرگ آلمانی وابسته بودند. با شر...

[ 4 ] - بررسی عملکرد بلدیه در دورﮤ پهلوی اول، نمونه ‌پژوهی شیراز

بلدیه آﻳﻴﻨﮥ تمام‌نمای آمال و خواست‌های محلی به شمار می‌رفت. ساﺑﻘﮥ شکل‌گیری بلدیه در ایران به دوران پیش از مشروطیت و عصر ناصری بازمی‌گشت. بااین‌حال، شکل‌گیری بلدﻳﮥ شیراز به‌صورت رسمی به سال 1286ش/1907م بازمی‌گردد. در دوران قاجار بلدیه شیراز اسمی بی‌مسما بود که فراتر از تنویر و تنظیف، آن هم به‌صورت ناقص، کاری انجام نداد. شیراز شهری سنتی بود که کوچه‌هایی تنگ و باریک داشت و در شب نیز اثری از روشنای...

[ 5 ] - بررسی مناسبات اجتماعی‌فرهنگی مهاجران لهستانی با ایرانیان؛ نمونه‌پژوهی شهر اصفهان (1321تا1324ش/1942تا1945م)

در پی تهاجم آلمان و شوروی به لهستان، در جریان جنگ‌جهانی‌دوم، نیمی از خاک لهستان به اشغال اتحاد جماهیر شوروی در‌آمد و هزاران لهستانی به اردوگاه‌های کار در سیبری تبعید شدند؛ اما با ﺣﻤﻠﮥ غیر‌منتظرﮤ آلمان به شوروی، سرنوشت اسرای لهستانی تغییر کرد و در شورایی که میان دولت‌های متفق برگزار شد، دولت شوروی موافقت کرد تعدادی از اسرای لهستانی رواﻧﮥ ایران شوند. پناهندگان لهستانی بیش از سه‌ سال در برخی از شه...

[ 6 ] - بررسی تحلیلی عملکرد نیروی امنیه فارس در مبارزه با قاچاق کالا در دورﮤ پهلوی اول (1304تا1320ش/1925تا1941م)

در این مقاله عملکرد امنیه، در نقش نیروی نگهبان نظم و امنیت در روستاها و راه‌ها و متصدی مبارزه با قاچاق، در روزگار پهلوی اول بررسی شده است. امنیه و نظمیه وظایف معینی، مانند برقراری نظم و امنیت در ﻣﻨﻂﻘﮥ استحفاظی خود، عهده‌دار بودند. در دوران پهلوی اول بیشترِ مناطق فارس با نیروی امنیه، در نقش نیرویی نظامی، سروکار داشتند و نظمیه تنها در قصبات مهم فارس، آن هم نه در تمام دورﮤ پهلوی اول، وجود داشت. امن...

[ 7 ] - تنوع موضوعات در تاریخ‌نگاری محلی؛ دوره تحقیق قاجار (1344 – 1210ق / 1926 – 1796م)

مورخین محلی به دلیل محدودیت حیطه جغرافیایی حوزة تحقیقات خود، فرصت بیشتری دارند که در جزئیات دقیق شده، با بررسی همه جانبة آن، تصویری شفاف‌تر از موضوع پژوهش خویش به دست دهند. از سوی دیگر زیستن در محیط جغرافیایی تحقیق، به آنها این امکان را می‌دهد که بتوانند بر روی هر پدیده‌ای که توجه آنها را جلب می نماید، به دقت نظرافکنده، به ثبت و ضبط آن اقدام کنند. بدین سبب خاطر عرصة تاریخ محلی میدان تاخت و تاز ...

[ 8 ] - مقایسه تحلیلی سنت شفاهی با تاریخ شفاهی

در سال‌های اخیر و به دنبال نگارش تاریخ‌های مبتنی بر داده‌های شفاهی، بسیاری خواسته یا ناخواسته سنت شفاهی و تاریخ شفاهی را با هم یکی انگاشته و در تعریف معنا و تبیین اصطلاح تاریخ شفاهی دچار سهوهایی بنیادی شده‌اند. گردآوری داده‌های تاریخی براساس روایات و اخباری که سینه به سینه نقل شده‌اند پیشینه‌ای به مراتب طولانی‌تر از روش علمیِ تاریخ شفاهی؛ یعنی، گردآوری اطلاعات تاریخی بر مبنای مصاحبة هدفمند، فعال...

[ 9 ] - حکومت‌های محلّی ایران در قرن هشتم هجری و مسأله مشروعیت

سقوط دولت ایلخانان، ایران را وارد دورهای از بی ثباتی و پراکندگی سیاسی نمود. در پی مرگ ابوسعید ایلخان در سال 736 ه‍.ق. نیروهای متعدّدی به رقابت بر سر کسب قدرت و تصاحب میراث ایلخانان پرداختند. در نتیجه، کشور میان چندین دولت محلّی تقسیم شد؛ وضعیتی که بیش از نیم قرن و تا پایان قرن هشتم ادامه یافت. در درجة نخست، قدرت و نیروی نطامی بود که میزان موفقیت این نیروها را تعیین می کرد، امّا هر یک از آنها با ...

[ 10 ] - مهاجران روس و اسکان آنها در ایران اوایل قرن بیستم: مرحله دیگری از استعمار

مقاله حاضر به تحلیل تاریخی چگونگی کلنی سازی روس ها در نواحی شمال شرقی ایران در اوایل قرن بیستم می‌پردازد. این اسکان ها در واقع در حصه روس ها بر مبنای معاهده 1907 به طور صلح آمیزی بین روس و انگلیس حل و فصل شد. کلنی سازی اراضی ایران توسط روسها به معنی متفاوت آن، نخست به وسیله روستاییان روسی در سال 1907 آغاز و در سال های 1914-1912، تبدیل به خواست و سیاست دولت روس در ایران شد و از آن پس موجبات تشوی...

[ 11 ] - بررسی مسائل و مشکلات زوار ایرانی در زیارت عتبات عالیات در فاصله سالهای 1900-1920 م/ 1317-1341ه.ق مطالعه‌ی موردی: سوء رفتار مأمورین عثمانی نسبت به زوار

در دوره قاجار بخشی از اتباع ایرانی حاضر در خاک عثمانی، زواری بودند که همه ساله راهی زیارت عتبات می شدند. این زائرین از هنگام حرکت تا بازگشت، با مشکلاتی روبرو می شدند که گاهی مانع رسیدن آنان به مقصد شده و حتی در مواردی به یک عامل بحران زا در روابط دو کشور تبدیل می گردید. یکی از مهم ترین مسائلی که زوار با آن مواجه می شدند، سخت گیری های مأمورین عثمانی نسبت به آنها بود. اما چرا علی رغم توافق هایی ک...

[ 12 ] - بررسی و تبیین نقش مهاجران غیربومی در تحولات شهر یاسوج (1342تا1357ش/1963تا1978م)

شهر یاسوج با نیم قرن ﭘﻴﺸﻴﻨﮥ تاریخی نموﻧﮥ مهمی برای مطالعه و بررسی تحولات پرشتاب اجتماعی و حیات شهری در ایران جدید است و رویکردهای تاریخ‌نگاری محلی فرصت و امکان شناخت ابعاد مختلف حیات و تحولات این شهر را فراهم می‌کند. یاسوج روستایی از توابع تل‌خسرو بود که در سال 1342ش/1963م، پس از قیام عشایر جنوب، حکومت پهلوی آن را به مرکز فرمانداری کل کهگیلویه‌وبویراحمد تعیینکرد و اداره‌های دولتی در آن مستقر ش...