اکبر اقوام کرباسی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
[ 1 ] - مواجهه متکلمان امامیه با فلسفه در سده هفتم
عالمان امامی سده هفتم هجری مواجهه یکسانی با فلسفه نداشتهاند. در این میان، مواجهه دو متکلم برجسته امامیه در سده هفتم با فلسفه قابل توجه است. در آثار ابن میثم بحرانی ارائه تلفیقی آموزههای فلسفی و کلامی در کنار هم، کاربرد مبانی و آموزههای فلسفی در اثبات مسائل کلامی و کاربست مفهوم فلسفی در تبیین مفاهیم و آرای کلامی و حتی در برخی موارد پذیرش آموزههای فلسفی به جای باورهای کلامی، نشانههایی است ک...
[ 2 ] - مدرسۀ کلامی کوفه
کوفه در تاریخ کلام امامیه، به راستی جایگاه ممتاز و اهمیت ویژهای دارد. این برجستگی از آن روست که بازخوانیِ فکری و اندیشهورزیِ این دوره از تاریخ امامیه، سهم عمدهای در به تصویر کشیدن اصالت و استقلال تفکر امامیان خواهد داشت. برخی تصویرگریهای تاریخی از این دوران، نشان از تعبد محض و غیر عقلانی این گروه در اعتقاد ورزی دارد. پارهای از مطالعات، تلاشهای عقلانی اصحاب امامیه در فهم معارف دینی را محدو...
[ 3 ] - نظریه استطاعت در مدرسه کلامی کوفه
استطاعت، از مهمترین مشخصههای اختیارسازِ انسانهاست که جریانهای کلامی معتقد به اختیارِ آدمی، بر اساس چارچوب و نظام فکری خویش، دستی در تبیین و توضیح آن داشتهاند. اهل حدیث بر اساس نگرش جبرگرایانهشان منکر این آموزه بودند و در مقابل، معتزلیان به شدت بر اعتقاد به آن پای میفشردند. امامیان اما، از همان آغاز بر اساس نظام عدل الاهی و در چارچوب حاکمیت مشیت خداوند از یکسو و پذیرش ارا...
[ 4 ] - نقش نظریه «معنا» در تبیین هشام بن حکم از ماهیتِ ارادۀ خدا
طرح نظریۀ «معنا»، رویکردی وجودشناختی برای تحلیل و تبیین فعل و صفات فعلی خداوند است که متکلمان مدرسه کوفه بهویژه هشام بن حکم از آن بهره بردهاند. از میان صفات فعلی خداوند، اراده بارزترین صفت است که در نگاه متکلم بزرگِ این دوره از تاریخ کلام امامیه، به «حرکت» شناسانده میشد. در این مقاله بر اساس شیوه مطالعات تاریخ اندیشه، نشان داده شده است که در نظر هشام بن حکم اراده، اگر چه امری است که از سر قد...
Co-Authors