حسین صابری
استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد.
[ 1 ] - نگرشی تاریخی ـ تحلیلی به مرجّحیت مخالفت با عامّه در متون فقه امامیه و تأمّلاتی در آن
نوشتار پیش رو با رویکرد تاریخی ـ تحلیلی و با هدف طرح روایتی جامع از پیشینه و روند بهکارگیری مخالفت با عامّه به عنوان مرجّح باب تعارض اخبار نوشته شده است در این اثر تلاش شده تا با واکاویدن سیر تاریخی موضوع، در خلال بررسی نوشتههای بر جای مانده از فقه امامیه، از زمان نخستین کاربردها تا عصر حاضر، موقعیت آن نشان داده شود. درنگ در رویکردهای متفاوت پدیدآمده در مرجّحیت مخالفت با عامّه، شرایط و چگونگی إعم...
[ 2 ] - سازوکارهای کشف مقاصد شریعت
راههای تعدی از نص، بررسی علیت و ملاکات احکام و سازوکارهای کشف مقاصد شریعت، گفتمانی است برای پویایی شریعت که با دگرگونی موضوعات و تغییر در احوال و شرایط اجتماعی، چگونگی تغییرات در احکام را مشخص میکند. البته فهمپذیری غایات احکام، هرچند سبب بالندگی فقه است، ولی بدون ضابطه نیست. نوشتار حاضر، با بررسی نظرهای فقهای شیعه، ضمن تبیین مقاصد شریعت و ادلۀ اثبات مقاصد با ادلۀ نقلی و عقلی، روشهای کشف مقا...
[ 3 ] - تعمیم حکم به استناد کشف علت از دیدگاه امام خمینی
یکی از مباحث مهم در علم فقه و اصول، مسئله راههای تعدی از نصوص شرعی است که به موازات آن، بحث راههای کشف علت نیز مطرح میشود. به نظر میرسد که این مسئله هنوز جایگاه شایسته خود را در فقه شیعه، به دست نیاورده است. نوع فقهای شیعه برای تعدی حکم از مورد نص، علاوه بر استفاده از قیاس منصوصالعله و قیاس اولویت، به تنقیح مناط، الغاء خصوصیت و مناسبت حکم و موضوع، استناد میکنند. در مقابل، قیاس، استحسان و ...
[ 4 ] - اعتبارسنجی مرجحیت مخالفت با عامه در علاج تعارض اخبار (موردپژوهی: نجاست خمر)
میدانداری مخالفت با عامه بهعنوان یکی از مرجحات تعارض نصوص، در بسیاری از احکام اختلافی محسوس است؛ گروهی از فقها با روی آوردن به مرجحیت مخالفت با عامه و حمل اخبار موافق عامه بر تقیه، راهی برای حل اختلاف نصوص جستهاند. نجاست و طهارت خمر از جملۀ این موارد اختلافی است که با توجه به وجود روایات دال بر طهارت خمر، بهواسطۀ حمل بر تقیه و کنار راندن آنها از صحنۀ استدلال، فتوای مشهور فقها دال بر نجاست خم...
[ 5 ] - پیامد سرقت توسط نابالغ از نگاه مذاهب فقه اسلامی
این مقاله آثار جزایی ارتکاب سرقت توسط کودک را بررسی مینماید. نظرات فقهای امامیه و اهلسنت پیرامون اجرای حد سرقت بر نابالغ و نیز نحوه تأدیب و تعزیر او را تشریح کرده، هدف از اجرای مجازات و نتیجه بروز این مسئله را بیان میکند. طبق یافتههای تحقیق، اولاً: اگر نابالغ برای اولین بار مرتکب سرقت گردد، بنابر اجماع فقهای اسلامی، حد سرقت بر او جاری نمیشود؛ ثانیاً: در صورت تکرار سرقتِ حدی، با توجه به هدف...
[ 6 ] - جایگاه مصلحت در تحقق مقتضیات عقود با تأملی بر راهحل مصلحت کامنه
مصلحت تأمین نیازهای حقوقی جامعه بهصورت سهل و آسان نقش ویژهای در تحقق مقتضیات ذاتی و اطلاقی عقود دارد؛ در این بین برخی از حقوقدانان، با ابداع نظریۀ جدیدی با عنوان «مصلحت کامنه قراردادها» بر این باورند که مصلحت کامنه نقش اساسی در تشخیص مقتضیات عقود ایفا میکند. از اینرو مقالۀ پیشرو در ابتدا به تحلیل جایگاه مصلحت در پدیداری عقود و مقتضیات آن پرداخته، سپس دیدگاه مصلحت کامنۀ قراردادها را مطالعه ...
Co-Authors