حسن خرقانی

دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

[ 1 ] - عوامل پدید آورندۀ ضرب آهنگ در قرآن

ریتم یا ایقاع به‌مثابۀ قاعده‌ای است که هر کار ادبی و هنری بر آن استوار است و در قرآن کریم به‌عنوان نمونۀ والای ادب به‌صورت برجسته وجود دارد و از ویژگی‌های برجستۀ سبک بیانی قرآن کریم، موسیقی‌دار و آهنگ‌خیز بودن تعبیرات آن است؛ به‌گونه‌ای که در واج‌ها و واژگان آن احساس حیات می‌شود و ضرب‌آهنگی حساب شده بر جریان سخن حاکم است که افزون بر هم‌آوایی و زیبایی، همگام با معنا در حرکت است. مسأله این پژوهش ...

[ 2 ] - دیدگاه‌ علامه طباطبایی در حوزه زیبایی‌شناسی و اخلاق

در میان مفسران، دیدگاه‌های علامه طباطبایی در مباحث مربوط به زیبایی و اخلاق، از غنا و برجستگی خاصی برخوردار است. نگارنده تلاش کرده است تا در حد توان، به دیدگاه‌های زیبایی‌شناسی و اخلاق علامه در المیزان بپردازد. در این راستا، چیستی زیبایی و زشتی و رابطه میان اخلاق و زیبایی در نگاه علامه تبیین شده است و روشن گردیده که ایشان، زیبایی‌های اخلاقی را نسبی و اضافی می‌داند که بخشی از آن ثابت، و بخش دیگر ...

[ 3 ] - گفت و گو با استاد معرفت

 در این گفت‌وگو پاسخهاى استاد معرفت به پرسشهاى چندى در باب فهم قرآن گزارش شده است. در آغاز این پرسش مطرح مى‌شود که آیا فهم قرآن ممکن است یا نه و در صورت امکان، معیار فهم صحیح و معتبر چیست؟ استاد معرفت پس از بیان هدفِ طرحِ نسبى بودن فهم قرآن از سوى کسانى و زمینه نداشتن آن در رابطه با متون دینى اسلام، به پرسش فوق پاسخ داده و معیار فهم را وضع معرفى مى‌کند. سپس به این پرسش که آیا قرآن زبان خاص دارد ی...

[ 4 ] - تناسب و ارتباط میان سوره هاى قرآن

 نویسنده، نخست دو نظریه موافق و مخالف در زمینه تناسب و ارتباط میان سوره‌هاى قرآن را مطرح کرده و سپس برخلاف دیگران که به صورتى کلى تناسب سوره‌ها را بررسى کرده‌اند، به صورت میدانى به پیوندهایى که میان دو سوره موجود است، پرداخته و راه مقایسه‌گرى میان دو سوره همجوار و تدبّر در نقطه‌هاى اشتراک میان آن دو را در پیش گرفته است. در ادامه، انواع ارتباط میان سوره‌ها را درچهار محور خلاصه کرده که عبارتند از:...

[ 5 ] - وحیانی بودن ساختار قرآن

 بررسى چگونگى سامان‌یابى نظام کنونى قرآن در دوران رسالت و وحیانى بودن ساختار کنونى آن در انتخاب واژگان، آیات و سوره‌هاست. نویسنده، پس از ذکر مقدماتى درباره ساختار کنونى قرآن در سه محور به بحث درباره وحیانى بودن آن ساختار مى‌پردازد. در مورد وحیانى بودن واژگان قرآنى و نظم آنها معتقد است همان‌گونه که معانى قرآن از جانب خداوند متعال است، ترکیب و تنظیم الفاظ نیز از خداوند است و در این بخش، دست بشر د...

[ 6 ] - مقدّمه‏ ای بر علوم قرآنی

 گزارشى از دانش‌هاى مرتبط با قرآن و معرّفى آثار علوم قرآنى است. نویسنده، نخست، دانش‌هایى را که در ارتباط مستقیم با قرآن کریم قرار دارند به سه گروه دانش‌هاى مقدّمه‌اى، دانش‌هاى درون قرآنى و دانش‌هاى قرآن محور تقسیم مى‌کند و سپس اصطلاح علوم قرآنى را چنین تعریف مى‌کند: مجموعه‌اى از علوم که از جهت موضوع که قرآن باشد با هم مشترکند، امّا در حیثیّت و بعدى که از قرآن لحاظ مى‌کنند با یکدیگر تفاوت دارند. در ...

[ 7 ] - مراعات ‌نظیر در سورۀ انعام و نقش آن در انسجام سوره

ویژگی اصلیِ متن انسجام است و از پیوندهایی که اجزاء یک متن را به هم مرتبط می‌سازد، انسجام واژگانی شامل «تکرار» و «هم‌آیی» است که مبتنی بر رابطۀ معنایی واژگان با یکدیگر است. «مراعات­نظیر»، مصداق «هم‌آیی» است و در آن واژه­هایی در سخن به­کاربرده می­شوند که همه، داخل در یک مجموعه و زمینۀ معنایی قرار دارند. در «تضاد» نیز «هم‌آیی» وجود دارد؛ زیرا در آن تداعی معانی صورت می­گیرد. این مقاله به شیوۀ تحلیل ...

Co-Authors