شهلا شریفی
دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - بررسی معانی پنهان در ورای لایه داستانی هفت خان رستم
فردوسی در شاهنامه، اصول اخلاقی و معارف عمیقی را بیان کرده است که پوششی از اسطوره، آن را در برگرفته است. اسطوره اگرچه در ظاهر ممکن است غیر واقعی و افسانه ای به نظر رسد، ولی با گشودن درهای معانی ، می توان به حقایق نهفته در ورای آن دست یافت. بر این اساس، در مقاله حاضر، با استفاده از اصول تجزیه و تحلیل کلام و بررسی ابیات و واژگان و صنایع ادبی به کار رفته در هفت خان رستم، سعی شد از معنای لایه اول گذ...
[ 2 ] - نقش صورت نوشتاری ذهنی در تسهیل درک کلمات همآوای ناهمنویسه
در برخی موارد پردازشهای ذهنی در درک شنیداری زبان گفتار با دشواری روبهروست. به نظر میرسد فعالسازی صورت نوشتاری کلمات در ذهن میتواند در چنین شرایطی درک را تسهیل نماید. در این مقاله، با توجه به اینکه یافتههای پژوهشی نشان میدهند که پردازش و دسترسی به کلمات همآوای ناهمنویسه از دیگر کلمات دشوارتر است، در پی شناسایی نقش خط نوشتار و صورت نوشتاری واژگان در پردازش و درک این نوع کلمات به هنگام فر...
[ 3 ] - بررسی تأثیر عوامل دخیل در درک معنای استعارات و سنجش اعتبار روان‌شناختی آنها
تحقیق حاضر، طرحی آزمایشی تصادفی است که در آن، به بررسی فرضیه برجستگی تدریجی[1] پرداخته شده است تا بررسی شود عامل مهم در دسترسی به معنا چیست. در فرضیه برجستگی تدریجی اعتقاد بر این است که در فرایند درک، ابتدا معنایی فعال میشود که برجستهتر است یعنی آشناتر، پربسامدتر، نمونه اولیهتر و متداولتر است و بافت نمیتواند مانع فعال شدن این معنا شود. هدف از انجام تحقیق این است که مشخص شود آیا فرضیه برجس...
[ 4 ] - بررسی آموزه‌‌های ایدئولوژیک در پاره‌‌ای از آثار ادبیات کودک ایران در گروه‌‌‌های سنی «د» و «ه»
در این پژوهش سعی شده است عقاید، نگرش‌‌ها، و ایدئولوژی‌‌هایی بررسی شود که نویسندگان از طریق کتابهای خود به کودکان و نوجوانان منتقل می‌‌کنند. از این‌رو، تلاش شده است مشخص شود مفاهیم، عقاید، نگرش‌‌ها و ایدئولوژی‌‌های موجود در کتابهای دینی کودکان و نوجوانان کدامند؟ و این ایدئولوژی‌‌ها و مفاهیم از طریق چه ساختارهای زبانی در کتابهای کودکان بیان و به آنها منتقل می‌‌شوند؟ در این پژوهش از روی...
[ 5 ] - بررسی کارکرد فعل‌های «شدن» و «رفتن» در گویشهای فارسی خراسان
در این جستار بر آنیم تا کارکرد دو فعل «شدن» و «رفتن» را در گویشهای فارسی خراسان بررسیکنیم. بدین منظور بیست و دو گویش از خراسانهای رضوی، جنوبی و شمالی در این پژوهش بررسی، و چهار کارکرد این افعال شامل فعل حرکتی اصلی، فعل اسنادی، فعل کمکی و فعل وجهی مورد تحلیل قرار گرفتهاند. با توجه به کارکرد این افعال، گویشهای فارسی خراسان به سه دسته تقسیم شده و در برخی کارکردها برای برخی دستهها زیردست...
[ 6 ] - توصیف و تحلیل چند واژه مؤدبانه و کارکرد آنها در زبان فارسی در چارچوب نظریه ادب براون و لوینسون- خدایی مقدم/الیاسی/شریفی
این تحقیق در چارچوب نظریه ادب به توصیف و تحلیل 5 واژه و عبارت پرکاربرد مؤدبانه در زبان فارسی می‌پردازد. داده-ها از گفتار واقعی افراد از سنین و طبقات اجتماعی مختلف واز طریق مشاهده و یادداشت‌برداری در بافت‌های مختلفی چون خیابان، مراکز خرید، دانشگاه، مهمانی و غیره گرد‌آوری شده‌اند. قابل ذکر است که واژه‌ها و عبارات مؤدبانه همیشه به یک معنی نیستند و در بافت‌های مختلف کارکردهای متفاوتی دارند. نتایج ...
[ 7 ] - معرفی رویکرد معیار در ردهشناسی صرفی و نمود آن در برخی گویشها و زبانهای رایج در ایران
معرفی رویکرد معیار در ردهشناسی صرفی و نمود آن در برخی گویشها و زبانهای رایج در ایران شهلا شریفی [1] الهام اخلاقی [2] تاریخ دریافت: 4/8/89 تاریخ تصویب: 10/2/91 چکیده در این تحقیق، رویکرد معیار را که درچهارچوب رده شناسی صرفی بهدست داده شده است، در زبان فارسی، برخی گویشهای آن و نیز برخی دیگر از زبان هایی که در سرزمین پهناور ایران، بدان ها تکلم می شود، بررسی کرده...
[ 8 ] - بررسی انگیختگی واژگانی در واژه‌های مرکب زبان فارسی در دو مقطع زمانی با فاصلۀ دویست سال (دویست سال پیش و مقطع کنونی)
انگیختگی بهمعنی وجود سرنخی در صورت، برای رسیدن به معناست و بهطور مستقیم، ما را از صورت به معنا رهنمون میشود؛ بدان معنا که رابطۀ صورت و معنا همواره یا تنها قراردادی نیست و یا اینکه گاه رابطۀ قراردادی به رابطۀ تصویرگونه مبدل میشود. یکی از انواع انگیختگی، انگیختگی درسطح واژه‌های مرکب است. واژۀ مرکب شفاف، واژه‌ای است که از مجموع معنای اجزای آن بتوان به معنای کلی دست یافت. دربارۀ انگیختگ...
[ 9 ] - نقش ویژگی‌های رده‌شناختی ساخت موصولی در تعیین ترتیب سازه‌ای فارسی
پژوهش حاضر به دنبال دست‌یابی به دو هدف است؛ نخست ارزیابی ساخت موصولی فارسی از جنبه‌های رده‌شناسانه است لحاظ ترتیب سازه‌ای است. براین اساس در بخش نخست به بررسی ساخت موصولی فارسی از جنبه‌های کاربردشناختی و نحوی پرداخته شده است. نتایج این بخش نشان می‌دهد در فارسی هر دو ساخت موصولی هسته‌دار و بدون هسته وجود دارد اما بسامد کاربرد ساخت‌های موصولی هسته‌دار بالاتر است؛ هستۀ ساخت موصولی فارسی همیشه خارج...
[ 10 ] - حس‌نگار : شبکه واژگان حسی فارسی
Awareness of others' opinions plays a crucial role in the decision making process performed by simple customers to top-level executives of manufacturing companies and various organizations. Today, with the advent of Web 2.0 and the expansion of social networks, a vast number of texts related to people's opinions have been created. However, exploring the enormous amount of documents, various opi...
[ 11 ] - بررسی و مقایسه دوگروه کودکان و بزرگسالان در بیان روایت از دیدگاه رویدادهای حرکتی تالمی
زبان از آن جهت جالب توجه است که تنها عده معدودی درک واقعی از دانش زبان خود دارند، درحالی‌که هر کس زبان خاصی را می‌داند و استفاده می‌کند. برای رسیدن به این درک زبانی، شفاهی‌سازی روایت بین دو گروه کودکان و بزرگسالان مؤنث مقایسه شده است. 80 شرکت‌کننده، فیلم بدون کلام و جهانی گلابی (چیف، 1980) را بازگو کردند. پس از پیاده‌سازی، داده‌ها از نظر رویدادهای حرکتی مطرح شده در تالمی (2000) مورد مقایسه و تح...
[ 12 ] - بررسی بیان کودکان پیش‌دبستانی از درک طنز تصویری براساس نظریه عدم‌تجانس
چکیده هدف این مطالعه بررسی درک طنز در کودکان پیش‌دبستانیاز طریق ارائه تصویر به آنها و تحلیل توضیحات زبانی‌شانبرمبنای نظریه عدم‌تجانس است.دراین پژوهش که از نوع توصیفی است در طی مصاحبه‌های نیمه ساختارمنداز شرکت‌کننده‌های این تحقیق که 50کودک پیش‌دبستانی4 -6 ساله بودند خواسته شد تا دو محرک بصری خاص را مشاهده کنند و بگویند آیا تصویر مشاهده شده از نظر آنها خنده‌دار بوده است یا خیر و اگر خنده‌دار بو...
[ 13 ] - راهبردهای بیان مالکیت در برخی گونههای زبانی ایرانی
در نوشتار پیش رو راهبردهایی که در برخی گونههای زبانی ایرانی برای بیان مالکیت بهکار میرود، بررسی شده است. ابتدا نوع راهبرد ملکی هر گونه با توجّه به دسته بندی کرافت (2003) مشخّص شده و سپس ویژگیهایی که کرافت (1990) برای تحلیل ساخت ملکی تعیین کرده و متغیّرهایی همچون ترتیب مالک و ملک، مقولۀ مالک ازنظر اسم یا ضمیربودن، اهمّیت جانداری در چگونگی بیان رابطۀ مالکیت و وجود یا نبود تمایز رابطۀ تعلّقی و غی...
[ 14 ] - بررسی تأثیر قصه گویی بر زبان گفتاری کودکان مبتلا به اوتیسم (طیف خفیف تا متوسط)
اﺧﺘﻼلِ طیفِ اﺗﯿﺴﻢ، ﯾﮑﯽ از مهم‌ترین اﺧﺘﻼل‌هایی اﺳﺖ ﮐﻪ بر رﺷﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻮدﮐﺎن و توانایی‌های آنها در تعامل‌های اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺑﺮﻗﺮاری ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺗﺄﺛﯿﺮ می‌گذارد. یکی از مشکلات اصلی در مبتلایان به اختلال طیف اتیسم، تأخیر در آغازِ سخن‌گفتن و یا عدمِ تکاملِ گفتار در این کودکان است. این مقاله، به بررسی تأثیر قصه‌گویی بر زبان گفتاریِ کودکان طیف خفیف تا متوسطِ اتیسم پرداخته‌است. به این منظور، 20 کودک 7-4 ساله ...
Co-Authors