مهدی پورهاشمی
استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، ایران
[ 1 ] - شناسایی اراضی مستعد توسعه جنگل های مانگرو در منطقه هلر جزیره قشم
جنگل های مانگرو یکی از ارزشمندترین اکوسیستم های منحصر به فرد نواحی گرمسیری دنیا محسوب می شوند. این جنگلها به دلیل کارکردهای فراوانی که دارند، همواره مورد بهره برداری جوامع محلی بوده اند و متأسفانه روز به روز گسترة آنها در حال کاهش است. جنگل های مانگرو ایران نیز از این قاعده مستثنی نیستند، بنابراین حفاظت و توسعه آنها ضروری به نظر می رسد. این تحقیق در راستای دستیابی به هدف فوق به پتانسی...
[ 2 ] - پایش تولید بذر برودار (Quercus brantii Lindl.) در جنگلهای دشت ارژن فارس
پایش تولید بذر بلوط‌ها از موضوعات بنیادین و مهم در دانش جنگل‌شناسی است و اطلاعات ارزشمندی را درمورد توان بالقوه درختان فراهم می‌سازد. در پژوهش پیش رو تولید بذر 40 درخت نمونه برودار (Quercus brantii Lindl.) در جنگلهای دشت ارژن فارس ارزیابی و پایش شد. درختان نمونه با استفاده از روش نمونهبرداری تصادفی با مونهبندی انتخاب شدند و طی سه سال (1388 تا 1390)، در نیمه اول شهریور بذر آنها روی تاج شمارش ...
[ 3 ] - پراکنش مکانی جست گروههای برودار (Q. brantii Lindl.) در توده های جنگلی بهره برداری شدiة مریوان
پراکنش مکانی گونه های درختی از مهمترین ویژگیهای ساختاری توده های جنگلی است که شناسایی آن در برنامه های پرورشی، احیایی و مدیریتی توده ها فوق العاده حائز اهمیت است. این پژوهش با هدف تعیین الگوی پراکنش مکانی درختان شاخه زاد بلوط در بخشی از جنگلهای ریخلان شهرستان مریوان در استان کردستان انجام شد. منطقة موردمطالعه الگویی از توده های بهره برداری شدة منطقه است که طی سالیان متمادی بهره برداریهای سن...
[ 4 ] - بررسی ویژگیهای ساختاری توده های شاخه زاد بلوط جنگلهای مریوان
تعیین عناصر ساختاری توده های جنگلی از ضروریات مدیریتی آنهاست. پژوهش پیش رو با هدف شناسایی ویژگیهای ساختاری توده های شاخه زاد بلوط در منطقة ریخلان شهرستان مریوان استان کردستان که الگویی از توده های بهره برداری شدة منطقه است، انجام شد. پس از پیاده کردن یک قطعه نمونة مربعی شکل نیم هکتاری، با استفاده از روش آماربرداری صددرصد، ویژگیهای مهم ساختاری درختان شامل گونه، مبدأ (دانه زاد یا شاخه زاد)،...
[ 5 ] - وراثت‌پذیری و تجزیه رشد در سنین اولیه رشد بلوط ایرانی (Quercus brantii)
بلوط ایرانی (Quercus brantii) یکی از گونه‌های اصلی جنگلهای زاگرس است که از اهمیت ویژهای برخوردار است. ارزیابی جوامع مختلف این گونه بهمنظور شناسایی پایه‌های برتر و تجزیه روند رشد در نهال‌های به‌دست آمده از این پایه‌ها از اهداف این پژوهش بود. از 12 پایه سالم در یک جمعیت بلوط ایرانی واقع در استان لرستان بذرگیری شد و در قالب طرح آماری آشیانه‌ای با سه تکرار آزمون نتاج انجام شد. علاوه‌بر تجزیه بی...
[ 6 ] - ارزیابی شدت بحران زوال در جنگلهای استان کهگیلویه و بویراحمد (منطقه مورد مطالعه: تنگ سولک)
در این پژوهش بهمنظور ارزیابی شدت بحران زوال در منطقه تنگ سولک استان کهگیلویه و بویراحمد، برخی پارامترهای ساختاری منطقه بررسی شدند تا حساسیت آنها در شدت ابتلا به بحران زوال مشخص شود. با توجه به تنکبودن جنگلهای منطقه و هدف بررسی درختان خشکیده، نمونهبرداری در 100 قطعه‌نمونه یک هکتاری انجام شد. برای ارزیابی شدت بحران، از روشFierke استفاده شد. در این روش تاج‌پوشش به شش طبقه خشکیدگی تقسیم میشود...
[ 7 ] - تأثیر عملیات پرورشی بر رویش درختان شاخه‌زاد برودار (Quercus brantii Lindl.) (پژوهش موردی: جنگل چگنی خرم‌آباد)
پژوهش پیش‌رو در بخشی از جنگلهای شاخه‌زاد برودار (Quercus brantii Lindl.) منطقه چگنی خرم‌آباد با استفاده از عملیات پرورشی تنککردن بهمنظور کاهش رقابت بین جست‌ها در یک جست‌گروه و با هدف انتقال پتانسیل رویشی بر جست‌های برتر انجام شد. این پژوهش برای یک بازه زمانی 16ساله در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار طراحی شده است که در این مقاله نتایج چهارساله اول آن ارایه شده است. ت...
[ 8 ] - اثر تنک کردن بر رویش جست‌گروه‌های بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگلهای استان کرمانشاه
از آنجایی‌که در جنگلهای شاخه‌زاد پتانسیل رویشی کنده بین جست‌های مختلف در یک جست‌گروه تقسیم میشود، این پژوهش بهمنظور تعیین پاسخ رویشی جست‌گروه‌های بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) به تنک کردن و انتخاب بهترین شدت تنک کردن با توجه به اثر آن بر رویش جستگروهها انجام شد. این پژوهش در قالب طرح آماری کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در جنگل داربادام استان کرمانشاه اجرا شد. تیمارهای مورد ا...
[ 9 ] - واکاوی زوال جنگلهای استان ایلام و ارتباط آن با تغییرات بارش
امروزه به دلیل بروز پدیده زوال بلوط، گستره قابل توجهی از جنگلهای زاگرس دچار خشکیدگی شده است. هدف اصلی پژوهش پیش رو تعیین گستره پوشش‌های جنگلی استان ایلام و بررسی روند تغییرات زمانی آنها طی دوره 14ساله (2000 الی 2013) در ارتباط با تغییرات بارش میباشد. برای این منظور از تکنیکهای سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. داده‌های مورد استفاده دربرگیرنده تصاویر NDVI سنجنده مادیس با...
[ 10 ] - نوسان های بین پایه ای و سالانه تولید بذر برودار (Quercus brantii Lindl.) در جنگل داربادام کرمانشاه
تولید بذر در جنس بلوط بین پایه های مختلف و همچنین در سال های مختلف نوسان های زیادی دارد. در این پژوهش نوسان های بین پایه ای و سالانه تولید بذر برودار (Quercus brantii Lindl.) در جنگل پژوهشی داربادام استان کرمانشاه به مدت سه سال (1388 تا 1390) پایش شد. چهل درخت نمونه با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی با مونهبندی انتخاب و متغیرهای کمی آنها اندازه گیری شد. در ابتدای شهریورماه با است...
[ 11 ] - ارزیابی ویژگیهای رویشی بذر و نونهال بلوط‌های گروه Quercus libani
جنس بلوط از مهمترین جنس‌های درختی جنگلهای ایران است که بیشترین تنوع گونه‌ای آن در جنگلهای زاگرس شمالی قابل‌مشاهده است. در رده‌بندی نوین بلوط‌های ایران که براساس ویژگیهای ریزریخت‌شناسی برگ و دانه گرده انجام شد، از گروه Quercus libani پنج گونه تأیید شدند که عبارتند از: Q. libani، Q. carduchorum ، Q. magnosquamata، Q. ophiosquamata و Q. apiculata. در این پژوهش در راستای تکمیل مطالعات پیشین، بذر...
[ 12 ] - تأثیر تنککردن بر ویژگیهای کمی جست‌گروه‌های برودار (Quercus brantii Lindl.) در جنگلهای خرم‌آباد
پژوهش پیش‌رو با هدف تغییرشکل رویشی توده‌های شاخه‌زاد کم‌قطر برودار (Quercus brantii Lindl.) و کاهش رقابت بین جست‌های هر جست‌گروه به‌‌کمک عملیات پرورشی تنککردن تدریجی انجام شد. این پژوهش در منطقه چگنی شهرستان خرم‌آباد و برای یک بازه زمانی 16ساله طراحی شده است که نتایج فاز چهارساله اول آن ارائه خواهد شد. قالب آماری پژوهش، طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار بود که تیمارهای تنککردن شامل ر...
[ 13 ] - پیامدهای گلازنی (سرشاخهزنی) بر مشخصههای زیستسنجی درخت ویول (Quercus libani Oliv.) در جنگلهای بلکه شهرستان بانه
گلازنی (سرشاخهزنی) درختان بلوط ازجمله برداشتهای سنتی و عرفی است که در جنگلهای زاگرس شمالی انجام میشود و بر مشخصههای زیستسنجی درختان بلوط تأثیرگذار است. بهمنظور بررسی پیامدهای گلازنی بر مشخصههای زیستسنجیویول (Quercus libani)، یک تودة کمتر دخالت شده (قبرستان) به مساحت 65/0 هکتار و یک تودة گلازنی شده در مجاورت آن به مساحت 5/2 هکتار و با شرایط فیزیوگرافی تقریباً مشابه در روستای بلکة شهرستان...
[ 14 ] - ارزیابی روش‌های چشمی برآورد میزان بذردهی مازودار (Quercus infectoria Olivier) در جنگلهای بانه
در این تحقیق برای اولین بار در ایران با استفاده از سه روش مختلف برآورد چشمی به نامهای Whitehead، Christisen-Kearby و روش تعدیل‌شدة Graves، شمار بذر 120 درخت مازودار (Quercus infectoria Olivier) در جنگلهای روستای هلو شهرستان بانه در استان کردستان (زاگرس شمالی) برآورد و همبستگی این روشها با روش شمارش تاجی مقایسه شد. درختان نمونه با استفاده از روش نمونهبرداری طبقه‌ای تصادفی انتخاب و قطر برابرسینه...
[ 15 ] - زی‌توده و شاخص سطح برگ داغداغان (Celtis caucasica Willd.) در جنگل شهری تایله سنندج
جنگلهای شهری از جمله اکوسیستم‌هایی هستند که به‌دلیل کارکردهای متنوع اکولوژیکی و زیست‌محیطی خود از اهمیت فراوانی برخوردارند، بنابراین مطالعة شاخص‌های مختلف اکولوژیکی در جنگل‌داری شهری از اولویت خاصی برخوردار است. این پژوهش با هدف تعیین زی‌توده و شاخص سطح برگ داغداغان (Celtis caucasica Willd.) در یکی از قدیمی‌ترین و باارزش‌ترین جنگلهای شهری شهرستان سنندج به‌نام جنگل تایله با وسعت 7/1 هکتار اجرا ش...
[ 16 ] - برآورد شمار بذر مازودار (Quercus infectoria Olivier) در جنگل های بانه با استفاده از روش چشمی Koenig
با توجه به روند روزافزون تخریب جنگلهای زاگرس و کاهش شدید پایه‌های دانه‌زاد بلوط موجود در این جنگلها، بررسی تجدید حیات جنسی گونه‌های مختلف بلوط از اهمیت خاصی برخوردار است. با توجه به عدم وجود اطلاعات جامع و کافی در مورد وضعیت تولید بذر گونه‌های بلوط به‌عنوان حلقة اول در زنجیرة تجدید حیات جنسی این جنگلها که به‌دلیل دشواری اندازه‌گیری میباشد، در این پژوهش برای اولین بار در ایران، روش Koenig برای ...
[ 17 ] - تأثیر عوامل فیزیوگرافی بر ساختار جست گروههای بلوط در جنگل باباکوسه علیا، استان کرمانشاه
جست یکی از مکانیسمهای مهم تجدیدحیات طبیعی جنگلهای بلوط در نواحی تخریب یافته میباشد. در مطالعه حاضر بهمنظور بررسی تأثیر عوامل فیزیوگرافی (ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت و شکل زمین) بر ساختار جستگروهها، قسمتی از جنگلهای متعلق به سامان عرفی روستای باباکوسة علیا در استان کرمانشاه به مساحت 430 هکتار انتخاب گردید. سپس تعداد 84 قطعه نمونة مربعی شکل 16 آری با استفاده از شبکه آماربرداری به روش منظم ...
[ 18 ] - مدل‌سازی تولید بذر برودار (Quercus brantii Lindl.) در جنگلهای زاگرس در راستای حفاظت از درختان مادری
تخریب روزافزون جنگلهای زاگرس تأثیر نامطلوبی بر توان تولید بذر گونه‌های مختلف بلوط وارد کرده است و این نگرانی وجود دارد که ادامه این روند باعث نابودی پایه‌های باارزش بلوط شود. متأسفانه به‌دلیل دشواری اندازه‌گیری، در حال حاضر اطلاعات جامعی از وضعیت تولید بذر این درختان وجود ندارد. پژوهش پیش‌رو با هدف حل این معضل، به ارزیابی یکی از رایج‌ترین و دقیق‌ترین تکنیکهای برآورد چشمی بذر درختان بلوط به‌نا...
[ 19 ] - کاربرد مدل شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی چندگانه در برآورد تراکم جنگل در جنگل-های باغان مریوان
مطالعه و مدل‌سازی ویژگیهای کمی جنگل بهمنظور هدایت اکوسیستم به‌سوی اهداف ایده‌آل و اجرای اقدامات حفاظتی و احیایی از اقدامات مهم به شمار می‌آید. در پژوهش پیش‌رو برآورد مشخصههای تعداد در هکتار درختان و تاج‌پوشش جنگل که معرف تراکم در اکوسیستم طبیعی جنگل می‌باشند، با استفاده از مدل رگرسیون خطی چندگانه و مدل شبکه عصبی مصنوعی، به کمک داده‌های توپوگرافی، خاکشناسی، اقلیمی و استفاده از داده‌های سنجش...
[ 20 ] - کارایی کریجینگ در پهنه‌بندی تراکم و تاج‌پوشش جنگلهای بلوط ناحیۀ زاگرس (مطالعۀ موردی: منطقۀ دادآباد خرم‌آباد لرستان)
این تحقیق برای بررسی ساختار مکانی متغیرهای تراکم و تاج‌پوشش جنگلهای بلوطِ منطقۀ دادآبادِ خرمآبادِ لرستان و امکان استفاده از روش کریجینگ زمینآمار برای برآورد و پهنه‌بندی آنها در عرصهای به مساحت 80 هکتار انجام شد. نمونهبرداری با استفاده از شبکهای منظم به ابعاد 100×100 متر و با اندازه‌گیری قطعات نمونۀ دایرهایشکل 20 آری انجام گرفت. در مجموع،80 قطعه‌نمونه در این عرصه اندازه‌گیری شد. با استف...
[ 21 ] - تعیین حداقل سطح مناسب بررسی الگوی پراکنش مکانی برودار (Quercus brantii Lindl.) در توده های کمتر دخالت‌شده جنگلهای مریوان با استفاده از تابع K رایپلی
جنگلهای ناحیۀ رویشی زاگرس امروزه به‌علت قطع بی‌رویه و چرای مفرط غالباً به حالت مخروبه درآمده‌اند، ولی با‌این‌حال هنوز می‌توان مناطقی را یافت که به‌دلایل گوناگونی، چون دور از دسترس‌بودن یا مقدس‌بودن، کمتر تخریب شده‌اند. از این مناطق می‌توان به‌عنوان مناطق شاهد یا الگو در مدیریت و برنامه‌ریزی سایر مناطق جنگلی استفاده کرد. در این پژوهش به نحوة پراکنش درختان در سطح افق (الگوی مکانی)، که از ویژگی‌ها...
[ 22 ] - دامنه تنوع در ویژگیهای رویشی نونهالی در جمعیت‌هایی از بلوط ایرانی
بلوط ایرانی اگرچه تنوع ژنتیکی مناسبی که لازمه پایداری بومسازگانهای جنگلی است را از خود نشان داده است ولی در طی یک دهه گذشته دچار مشکلاتی شده است که به زوال بلوط موسوم گشته است. این تحقیق با مطالعه ویژگیهای نونهالی چهار جمعیت از بلوط ایرانی به دنبال ارزیابی و مقایسه توانمندی‌های این جمعیت‌هاست تا سنگ بنای مطالعات تکمیلی را بگذارد. بذر لازم از 10 تک‌پایه از هریک از چهار جمعیت گیاهی واقع در است...
[ 23 ] - معرفی و ارزیابی مدل جهانی همسان سازی داده های زمینی با داده های مشاهده ای در ایران
پژوهش پیش‌رو با هدف معرفی مدل همسان‌سازی داده‌های زمینی و ارزیابی دقت داده‌های این مدلدر مقابل داده‌های اندازه‌گیری شده ایستگاه</stro...
[ 24 ] - نقش برش‌های بهداشتی در زنده‌مانی و شادابی درختان بلوط ایرانی در معرض خشکیدگی حوضه رویشی زاگرس (مطالعه موردی، جنگل مله‌سیاه، شهرستان ایلام)
سابقه و هدف پدیده زوال و مرگ و میر درختی گونه‌های مختلف بلوط از اوایل قرن نوزدهم در مناطق وسیعی از جنگلهای جهان گزارش شده است. مطالعات انجام شده در خارج از کشور اغلب در خصوص برش بهداشتی تنک کردن و شیوه‌های بهداشتی کنترل آفات چوب‌خوار درختان در مقابله با پوسیدگی قطعات چوب‌های قطع شده بوده و در خصوص سرشاخهزنی درختان جنگلی به منظور نجات پایه‌های آلوده به آفات و امراض تحقیقات قابل‌توجهی انجام نش...
[ 25 ] - امکان استفاده از باکتری‌های محرک رشد در عملیات احیای جنگلهای بلوط (مطالعۀ موردی: ایستگاه گاران، مریوان)
به‌دلیل دخل و تصرف فراوان و بهره‌برداری‌های بی‌رویه به‌تدریج از مساحت جنگلهای بلوط در مناطق رویشی مختلف کاسته شده است. با توجه به اهمیت بلوط در اکوسیستم ایران به‌ویژه ناحیۀ رویشی زاگرس، لزوم احیای رویشگاه‌های تخریب‌شده بیش از پیش احساس میشود. در این پژوهش، تأثیر باکتری‌های محلول‌کنندۀ فسفات معدنی جداشده از خاک نواحی رویشی زاگرس بر زنده‌مانی و رشد نونهال‌های دو گونۀ برودار و ویول بررسی شده ا...
[ 26 ] - The effect of land use and discharge changes on the coefficients of suspended sediment rating curve in Zagros forest areas
Extended abstract 1- Introduction The forests of the Zagros vegetation area cover about six million hectares (40%) of Iran's forest area, which is dominated by oak species. These forests are exposed to a number of threats, including land use change, deforestation, over grazing, deliberate and unintentional fires, pest and disease attacks, and climate change. Although accurate and timely...
[ 27 ] - تأثیر عامل‌های فیزیوگرافی بر جذب عناصر غذایی ضروری برگ در جنگلهای بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.)دچار زوال بلوط (مطالعه موردی: منطقه هلن، استان چهارمحال و بختیاری)
امروزه گستره قابل توجهی از جنگلهای زاگرس با پدیده زوال بلوط مواجه شده است. تنش محیطی، اختلال در جذب مواد غذایی و آب موجب ضعیف شدن درختان و درنهایت زوال آنها میشود. عوامل رویشگاهی نقش مهمی در مقاومت درختان در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده دارند. پژوهش پیش‌رو با هدف ارزیابی واکنش درختان سالم و درحال خشکیدن بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) به جذب مواد غذایی در جهت‌های جغرافیایی و طبقه‌های ار...
[ 28 ] - A Review on Ecological Causes of Oak Decline Phenomenon in Forests of Iran
In this study, all the papers about oak decline phenomena in forests of Iran have been reviewed. One hundred and twelve papers from 51 journals were reviewed, and the information presented in each paper was analyzed and finally summarized. Eighty seven percent of the papers were about Brant’s oak (Quercus brantii Lindl.). Most of the studies were focused on the pest and desease of oak decline. ...
[ 29 ] - The Role of Topographic Factors and Land Formation on the Severity of Forest Crown Dieback in the Zagrossian Sector of Ilam Province
The purpose of this study was to investigate some environmental factors of Zagros forest dieback. In this regard, raster layers of elevation, slope, aspect, hillshade, toposhape and the land formation of Zagros forests in Ilam province were prepared. The distribution map of live and dieback forest cover were also prepared, using Landsat 8 panchromatic images. Then, the percentage of dieback for...
Co-Authors