یک چالش جدی برنامه تحول و نوآوری در آموزش علوم پزشکی؛ نیاز سنجی رشته مقاطع علوم پزشکی در کشور

 سردبیر محترم مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی در سال 1394 برنامه تحول و نوآوری در آموزش عالی سلامت، بر مبنای سیاست کلی تدوین گردید و به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور که در قالب کلان مناطق سازمان‌دهی شده بودند، ابلاغ شد. مطالعات زیادی از جنبه‌های مختلف این برنامه را بعد از اجرا مورد بررسی قرار داده‌اند(1و2). اگر چه این برنامه کلان در حوزه آموزش عالی سلامت مزیت‌هایی دارد، اما نقص‌هایی نیز در برنامه به چشم می‌خورد که یکی از این موارد در این نامه مورد توجه قرار گرفته است.  تربیت نیروهای انسانی متخصص توسط دانشگاه‌ها نه تنها باعث اتلاف منابع مالی و انسانی می‌شود، در درازمدت باعث شکل‌گیری ارائه خدمات کاذب در جامعه می‌شود. این معضل در مورد رشته‌های علوم پزشکی که دوره‌های طولانی و هزینه‌بری دارند، دو چندان است. به این ترتیب «نیازسنجی رشته/مقاطع علوم پزشکی» باید قبل از ابلاغ برنامه، با یک رویه علمی انجام می‌شد. فرایند اجرای برنامه تحول و نوآوری آموزش، در قالب تفاهم‌نامه بین معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با دبیرخانه کلان مناطق اجرایی شد و در هر تفاهم‌نامه تعدادی مأموریت به کلان مناطق و دانشگاه‌های علوم پزشکی مستقر در کلان مناطق سپرده شد. از جمله این مأموریت‌ها می‌توان موارد زیر را برشمرد: الف. توسعه راهبردی، هدف‌مند و مأموریت‎گرای برنامه‌های آموزش عالی سلامت؛ ب. آمایش سرزمینی، مأموریت‎گرایی، تمرکززدایی و توانمندسازی دانشگاه‌ها؛ ج. بین‎المللی‎سازی آموزش علوم پزشکی؛ د. توسعه آموزش مجازی در علوم پزشکی؛ ه. توسعه و ارتقای زیرساخت‎های آموزش علوم پزشکی؛ و. توسعه دانش پزشکی خانواده. برای حرکت در جهت اجرای مأموریت‌های فوق، پیش نیاز اصلی، دسترسی به نتایج «نیازسنجی رشته/مقاطع» علوم پزشکی است. به دلیل عدم دسترسی به نتایج این نیازسنجی دانشگاه‌های کلان مناطق هر کدام با روشی (البته نه چندان علمی و دقیق) اقدام به نیازسنجی کردند و هیچ یک عملاً موفق به این امر نشدند و بخش زیادی از انرژی و زمان خود را در این مسیر هدر دادند.   * نویسنده مسؤول: دکتر اسماعیل اکبری (دانشیار)، گروه فیزیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران. [email protected] تاریخ دریافت مقاله: 11/9/96، تاریخ پذیرش: 26/9/96