یخبندان های دوران چهارم در اروپا

عرقچین یخی اسکاندیناوی عرقجین یخی اسکاندیناوی عرقچین بزرگی از یخ در دوران چهارم (دوره چهارم اسکاندیناوی را می­ توان به وسیله جبهه جنوبی آن از یخرفت ها و  سنگ های سرگردان حمل شده از نروژ و سوئد و فنلاند تشکیل شده ­اند تشخیص داد. جنوبی­ ترین پیشانه (جبهه) یخچال های اسکاندیناوی از جنوب انگلستان، از حوالی لندن می­ گذشته و از مانش عبور می­ کرده است و هلند و آلمان شمالی را می­ پوشانیده است و به طرف جنوب تا دره ­های دون و ولگا پائین می­ آمده است و دوباره به طرف شمال تا نزدیکی اورال امتداد داشته است. در همه جای این ناحیه وسیع اثار یخچالی و رودخانه یخچالی بسیار زیاد یافته می­ شود. دوره­ های فرعی یخچالی نیز وجود داشته­ اند که در آن ها یخچال ها به نواحی جنوبی­ تر پیش رفته­ اند. در دوره­ های فرعی میان یخچالی، یخچال ها به طرف شمال عقب نشینی کرده ­اند. این توالی را به وسیله گمانه زنی در هلند و آلمان و دانمارک تشخیص داده ­اند. تشخیص این که یک نهشته یخرفتی متعلق به کدام دوره یخبندان است، بسیار مشکل است. سازندهای قدیمی­ تر به وسیله سازندهای جدیدتر خراب شده ­اند و یا بر اثر فرسایش، پیش از به وجود آمدن نهشته محافظ از میان رفته ­اند. علاوه براین یخبندان ­ها به وسیله دوره­ های کوچکتر پیشروی و پسروی به قسمتی مشخص­ اند که بعضی از زمین­ شناسان مانند سرگل توانسته است روی نهشته­ های بادرفتی، یازده دوره کوچک، شدت سرما را معلوم کند. این عدد به وسیله نهشته ­های دریایی نیز مورد تأیید قرار گرفته است.