گفتمان اصلاح معرفت دینی در عصر مشروطه(مطالعه‌ی موردی: روزنامه‌ی حبل‌المتین تهران)
Authors
Abstract:
مواجهه‌ی نخبگان ایرانی عصر مشروطه با تمدن غربی زمینه‌ساز فرآیند فرهنگ‌پذیریِ مفاهیم و دستگاه‌های اندیشه‌ی غربی از سوی اندیشه‌وران این برهه‌ی تاریخی و به تبع آن صورت‌بندی گفتمان‌های سنت‌گرا، تجددگرا و اصلاح معرفت دینی شد. بازتابندگی باورداشت‌های این گفتمان‌ها در زیست‌جهان کنونی ایران ضرورتی حیاتی به بازاندیشی شاخصه‌های گفتمان‌های مزبور می‌دهد. بازشناسی شاخصه‌های گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامه‌ی حبل‌المتین تهران پاسخی بدین ضرورت است. تحلیل انتقادی گفتمان چارچوبی نظری است که با تکیه بر آن از شاخصه‌های گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامه‌ی حبل‌المتین پرده‌برداری می‌کنیم. از کاربست این چارچوب نظری چنین برداشت می‌شود که مؤلفه‌های بافتار تاریخی عصر مشروطه همچون ورود اندیشه‌های جدید، استبداد، استعمار و شکست اصلاحات سیاسی تعین‌بخش «مناسبات شریعت و تجدد» به‌مثابه‌ی گره‌گاهی بود که گفتمان اصلاح معرفت دینی حول آن مفصل‌بندی شد. احیای آموزه‌های قرآنی، بازگشت به اسلام اصیل، بازتعریف نقش روحانیت، ضرورت وحدت مسلمانان و رعایت حقوق اقلیت‌های دینی مهم‌ترین شاخصه‌های گفتمان اصلاح معرفت دینی در روزنامه‌ی حبل‌المتین بود که به واسطه‌ی کنش بیناگفتمانی جذب عناصر گفتمان‌های سنت‌گرا و تجددگرا حول گره‌گاه «مناسبات شریعت و تجدد» مفصل‌بندی شد.
similar resources
تحلیل گفتمان اصلاح معرفت دینی در مواعظ سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی
بازتولید کشمکش‌های گفتمانی نیروهای سنت‌گرا، تجددخواه و اصلاح‌گرایان دینی عصر مشروطه در جامعه معاصر ایران، بازاندیشی میراث فکری این گفتمان‌ها را ضروری کرده است. تحلیل گفتمان اصلاح معرفت دینی در عصر مشروطه پاسخی بدین نیاز است. از این‌رو به‌منظور بازشناسی شاخصه‌های گفتمان اصلاح معرفت دینی روزنامه الجمال مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی بر اساس تحلیل انتقادی گفتمان به تحلیل شاخصه‌های گفتمان اصل...
full textبررسی تاریخی نقش‌آفرینی مسجدمدرسه‌ها در اصلاح و ارتقاء گفتمان دینی (نمونه پژوهشی تهران در دوره قاجار)
گفتمان مذهبی عهد قاجار متاثر از عوامل مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی از طرفی دچار نوعی عوام‌زدگی و شعارگرایی و از طرف دیگر، بیگانه با وضع جدید اجتماعی شده بود. در این میان، اماکن مذهبی در نگاهی کلی، با وجود تعدد و تنوع درخور تامل، چندان قادر به ایفای رسالت ذاتی خود در هدایت و اصلاح و ارتقاء گفتمانی جامع و مانع، در عرصه مذهبی نبودند؛ مگر مساجدی که در کنار کارکرد عبادی خود، فعالیت‌های علمی ...
full textجامعه‌شناسی معرفت دینی فقیهان عصر مشروطه مطالعه موردی بررسی دیدگاه‌های میرزا حسین غروی‌نائینی
جامعه‌شناسی معرفت دینی فقیهان عصر مشروطه[1] مطالعه موردی بررسی دیدگاه‌های میرزا حسین غروی‌نائینی مهدی فردوسی مشهدی* چکیده میرزای نائینی پس از ورود اندیشه «پارلمانتیسم» به ایران (1324 ه)، با استناد به متن مقدس اسلام (قرآن و احادیث پیشوایان دینی) به توجیه آن پرداخت، اما شیخ فضل‌الله نوری با استناد به متن مقدس، این پدیده نوآمد را نفی و پیروانش را تکفیر کرد. چراییِ تفاوت فتوای این دو فقیه مسلمان درب...
full textنقالی؛ گفتمان فرهنگ دینی در عصر صفوی واکاوی نقل دینی در منظومه زَرّین‌قَبانامه
زرینقبانامه، از سَرایندهای ناشناس، یکی از متون منظوم پهلوانیِ نقالی/عامیانه در دورهی صفوی است. ناظم زَرّین‌قَبانامه، گاهی داستانهای متن را از زبان پیر گوهرفروش و ترجمان نقل کرده است که قرینه‌ای بر شفاهی/ شنیداری بودن روایات منظومه به شمار میآید. پرسش اصلی مقالهی حاضر این است که: منظومههای نقالی- از جمله زرینقبانامه- چه نقش و تأثیری در گفتمان فرهنگ دینی عصر صفوی داشتهاند؟ در پاسخ به این پرسش...
full textMy Resources
Journal title
volume 8 issue 31
pages 129- 152
publication date 2017-04
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
No Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023