گفتمان‌شناسی انتقادی چوبک در رمان «تنگسیر»

Authors

  • غلامرضا پیروز دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
Abstract:

تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی میان‌رشته‌ای و روشی تحلیلی است که به دنبال شناخت گفتمان‌های مختلف، کشف حقایق نهان در ژرف‌ساخت آن‌ها و تبیین نوع رابطة گفتمان‌ها، گویندگان و نویسندگان باقدرت است. از سویی، ادبیّات، به‌ویژه داستان و رمان، به سبب سرشت مردمی و مرتبط با موضوعات اجتماعی، یکی از عرصه‌های بروز و ظهور گفتمان است. ادبیات سرشار از حقایق تاریخی است که گاه در قالب داستان و رمان بیان می‌شوند و با درک و کشف آن‌ها می‌توان به شناخت هرچه بهتر تاریخ و فرهنگ یک کشور نایل آمد. این مقاله با بررسی رمان «تنگسیر»، به عنوان نخستین رمان چوبک در دهة چهل، گفتمان‌های حاکم بر آن، به‌ویژه گفتمان خاصّ چوبک را در آن برهة تاریخی‌ـ سیاسی از منظر رویکرد انتقادی فرکلاف تحلیل کرده‌است. گفتمان‌شناسی این اثر نشان می‌دهد که چوبک در دهة پرالتهاب و ایدئولوژیک چهل، اثری سیاسی پدید آورده که رویکرد، زبان و مضامین انقلابی دارد و غالب نشانه‌های به کار رفته در آن، حاکی از این است که گفتمان نویسنده، ضدّ حکومت، ضدّ استبداد و استعمار است و او نسبت به تغییر شرایط، نگاهی مثبت دارد؛ تغییری که به پشتوانة خیزش مردمی، در سایة اتحاد و با تکیه بر سلاح به دست می‌آید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل گفتمان سیاسی رمان «تنگسیر» صادق چوبک

پژوهش حاضر با استفاده از نظریات متفکرانی هم‌چون وسنو، کالینز، باختین، معدل و با کمک روش سه‌سطحی فرکلاف، به تحلیل گفتمان سیاسی تنگسیر صادق چوبک پرداخته است. پرسش تحقیق حاضر، آن است که چگونه می‌توان این اثر را در نظم گفتمان سیاسی، به‌مثابه گفتمان، تلقی نمود و محتوای این گفتمان، چه‌گونه، شکل‌گرفته است؟ در این راستا، پس از تحلیل سطوح توصیفی و تفسیری گفتمان سیاسی آن، با تاکید بر فرضیه‌های پنج‌گانه، ...

full text

بررسی مفهوم قهرمانی در رمان سرنوشت بشر اثر آندره مالرو و تنگسیر اثر صادق چوبک

بازتاب تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با نگاه نافذ هنرمند خلاق در همه آفرینشهای هنری بخصوص ادبیات به نمایش گذاشته می شود. او سعی دارد با تشریح پدیده های گوناگون، معنای زندگی را به ما بفهماند. رمان، سبک ممتاز نگارش ادبی، نقشی اساسی در نشان دادن این موضوع داشته و نویسنده با ارائه نمایی از شخصیتها و ویژگی های جسمی یا روحی شان، مفهوم شخصیتی به نام قهرمان را به ما نشان می دهد. در آثار نویسنده، مشخصه...

15 صفحه اول

بررسی تطبیقی شخصیت پردازی در دو رمان "تنگسیر" و "سنگ صبور" صادق چوبک

ادبیات در ایران چه در زمینه نثر و چه شعر، تحت تأثیر تحولات اجتماعی پس از انقلاب مشروطیت، دچار دگرگونی های عظیمی شد. به طوری که آثار ادبی ایران را به دو دسته، ادبیات پیش از مشروطیت و ادبیات پس از مشروطیت تقسیم کرده اند.صادق چوبک نویسنده ای است که در شکل گیری داستان نویسی ایران پس از مشروطیت، نقش به سزایی داشته است. داستان های او به ویژه از لحاظ شخصیت هایش قابل تأمل است و ما در این رساله به طور ا...

تحلیل رمان «تنگسیر» و «فارس‌‌آغا» از منظر ادبیات اقلیمی

ادبیات اقلیمی که به شاخصه‌های جغرافیای طبیعی و انسانی منطقه خاص نویسنده یا شاعر تکیه می‌کند، در ادبیات فارسی و عربی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. آثار صادق چوبک در حوزه‌ مکتب جنوب و مارون عبود نیز در لبنان، از دیدگاه ادبیات اقلیمی شایان ‌بررسی هستند. در این پژوهش، ضمن ارائه تعریفی اجمالی از ادبیات اقلیمی و پرداختن به پیشینه و جایگاه آن در دو ادب فارسی و عربی، با تکیه‌بر روش تحلیل محتوای کیفی...

full text

بررسی مکتبهای ادبی در آثار چوبک با نگاهی به مشخصه های رئالیستی و ناتورالیستی در دو رمان "تنگسیر"و"سنگ صبور"

 دو داستان بلند تنگسیر و سنگ صبور ،تقریبا از آخرین آثار ادبی چوبک به حساب می آید و از همین رو این دو اثر،به ویژه سنگ صبور را می توان چکیده ای از تمامی ویژگیهای داستان نویسی چوبک دانست. در این مقاله سعی شده است علاوه بر بررسی ویژگیهای محتوایی و نوآوری های چوبک در سبک و محتوا با برشمردن خصیصه های رئالیستی و ناتورالیستی این دو اثر،میزان تاثیر گذاری آنها از مکتب های ادبی اروپا بررسی شود.    

full text

ابزارهای انسجام واژگانی در کتاب تنگسیر نوشته صادق چوبک بر پایه نظریه هلیدی و حسن (1976)

متن از جملاتی تشکیل شده است که به نحو خاصی به هم مرتبط شده اند. ابزارهایی که این ارتباط را ایجاد می کنند، انسجام متن نامیده می شوند. یکی از راههای ایجاد انسجام متنی، انسجام واژگانی است. در این نوع انسجام، با انتخاب واژه هایی سروکار داریم که با جملات قبلی مرتبط هستند. به عبارت دیگر، انسجام واژگانی هماهنگی واژگان دو یا چند جمله با هم است که روابط مفهومی را در نظام معنایی برقرار می کنند. در این پژ...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 21  issue 72

pages  35- 62

publication date 2017-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023