کرمانشاه و سوءتفاهمی تاریخی

امروزه، ریشه‎شناسی عامیانه یکی از مصادیق فرهنگ توده است که از دیرباز در بین ایرانیان رواج داشته‎است. این نوع از ریشه‎شناسی در مورد نام شهرها و روستاها نیز نمونه‌‌های بسیاری دارد. یکی از شهرهای ایران که نام آن از قرن‎ها پیش به صورت عامیانه و غیرعلمی و بدون توجه به ریخت‌‌های قدیمی‎ترِ آن ریشه‎شناسی شده‎است، شهری است که امروزه کرمانشاه نامیده‎می‎شود. در برخی از کتاب‎های تاریخی به دلیل شباهتی ظاهری که بین نام این شهر و لقب بهرام چهارم، پادشاه ساسانی ملقب به کرمانشاه، وجود داشته، این افسانه ساخته‎شده‎است که بهرام چهارم بانی کرمانشاه بوده و پس از بنای شهر نام خود را بر آن نهاده‎است. این افسانه که حاصل یک سوءتفاهم تاریخی است، در تعدادی از کتاب‎های تاریخی راه‎یافته‎است و امروزه در بین بسیاری از مردم به عنوان اصلی پذیرفته‎شده و علمی تلقی می‎شود. در این مقاله، با استفاده از کتاب‎های تاریخی و جغرافیای تاریخی، صورت‎های گوناگون نامِ شهرِ کرمانشاه را نشان‎داده‎ایم و سپس با استفاده از ریخت پهلوی این نام و پس از بررسی نظر کسانی که پیش از ما در مورد نام و معنای نامِ این شهر سخن گفته‎اند و با توجه به ویژگی‌‌های جغرافیایی و تاریخی و جایگاه فرهنگی و آیینی کرمانشاه در دوران گذشته و با درنظرگرفتن قاعده‎های زبانی، با ریشه‎شناسی نامِ اصلیِ شهرِ کرمانشاه به این نتیجه رسیده‎ایم که معنای نام درست این شهر «سرزمین کوهستانی» یا «کوه‎جای» است.