کارکرد لایه واژگانی در بیان ایدئولوژی حاکم بر مدایح علوی عبدالله الوایل الاحسائی

در سال‌های اخیر سبک‌شناسان متون ادبی با رویکرد سبک‌شناسی لایه‌ای، موفّق به تحلیل و تفسیر باریک‌بینانه و دقیق‌تری از این متون شده‌اند؛ لذا بررسی لایه‌های مختلف سبکی، نقش مؤثّری در کشف معانی و ایدئولوژی متون دارد. در میان لایه‌های چندگانه یک متن، لایه واژگانی کاربردی‌ترین لایه در تفسیر و بازتاب سبک و به تبع آن، جهان‌بینی شاعر است. پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با دو رویکرد تحلیل زبانی- محتوایی و آماری به بررسی سبک‌شناسی لایه واژگانی و تحلیل ایدئولوژی حاکم بر مدایح علوی عبدالله الوایل الاحسائی شاعر عربستانی بپردازد. نتایج نشان می-دهد، با عنایت به اینکه ایدئولوژی و سبک شاعر رابطه مستقیمی با هم دارند، با بررسی سبک واژگانی اشعار مدحی الاحسائی شاهد تجلّی دیدگاه‌های اعتقادی و دین‌محور از طریق واژه‌گزینی متناسب هستیم. واژگان این اشعار در چهار محور عینی و انتزاعی، رمزگان، عناصر اشاره‌گر زبانی و محور آرکائیسم مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌اند. از یک طرف، بسامد بالای واژگان انتزاعی بیانگر عقیده محور بودن اشعار الاحسائی است و از طرف دیگر، کاربرد چشمگیر رمزگان شریعت و عناصر اشاره‌گر که به عنوان دلایل عقلی و نقلی در دفاع از عقیده وی به کار رفته‌اند، متضمن تأکید بر نهادینه ساختن مضامین دینی و عقیدتی شاعر است.