کارایی فضایی شبکه ارتباطی به منظور امدادرسانی بعد از وقوع زلزله نمونه شهرک باغمیشه تبریز

مقدمه: شبکه‌‌های ارتباطی، خطوط حیاتی کلیدی در جوامع هستند و بهبود کارآمدی آنها به لحاظ دسترسی بعد از زلزله حیاتی است زیرا اثر مهمی ‌بر عملکرد امدادرسانی دارند. شبکه ارتباطی شهری به عنوان عامل مهمی ‌در فعالیت‌‌های امداد و نجات بعد از اتفاقات مخربی همچون یک زلزله می‌باشد. ارزیابی سریعی از اثر زلزله بر کارایی شبکه‌‌های ارتباطی شهری جهت واکنش اضطراری مؤثر بسیار حیاتی است. یک طرح اصولی مدیریت بحران، نیازمند آن است که چنین مطالعاتی قبل از وقوع زلزله انجام شود تا فهم کامل‌تری از وضعیت داشته باشد به ویژه فعالیت‌‌های اضطراری را طرح‌ریزی کند. روش: این مقاله رهیافت تصمیم‌گیری چند معیاره مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی را جهت بررسی کارایی شبکه‌‌های ارتباطی بعد از وقوع زلرله در شهرک باغمیشه شهر تبریز به‌کار می‌گیرد. شهرک باغمیشه جز آسیب‌پذیر‌ترین نقاط شهر از نظر قرارگیری در مجاورت گسل‌‌های فعال شهر است و از سوی دیگر به دلیل جدیدساز بودن این شهرک و ساخت و ساز صورت گرفته، یکی از سئوالات اساسی آن است که میزان کارآیی شبکه معابر به کار رفته در آن در هنگام زلزله چه مقدار است. چارچوب تصمیم گیری چند معیاره، عوامل محیطی و انسان‌ساخت را در بر می‌گیرد که با تلفیق با تحلیل سلسله مراتبی و به‌دست‌آمدن وزن هر یک از معیارها و اعمال این وزن‌‌ها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی با دقت و صحت بالاتری کارایی شبکه ارتباطی را نشان می‌دهد. این روش‌شناسی چهار گام اصلی دارد یعنی شناسایی عوامل مؤثر، به‌کارگیری این عوامل در تحلیلی سلسله مراتبی، نمایش فضایی آنها و در نهایت تولید نقشه‌ایی برای ارزیابی فضایی کارایی شبکه ارتباطی در شهرک باغمیشه. یافته‌‌ها: نتایج نشان می‌دهد که از کل مساحت شبکه ارتباطی، تنها 40 درصد از کارایی قابل قبول برخوردارند و 60 درصد کارایی قابل قبولی ندارند. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌‌ها، باید تراکم ساختمانی و جمعیتی در معابر کم عرض را کاهش یابد و همچنین با دقت از افزایش درجه محصوریت و ساختن ساختمان‌‌های مرتفع جلوگیری شود. پیش‌بینی یک مرکز پشتیبانی مدیریت بحران و تغییر کاربری اراضی بایر به فضاهای سبز به ویژه در خط شمال‌غربی به شمال‌شرقی این شهرک و تصویت قوانین سخت گیرانه‌تر جهت ساخت و ساز از دیگر راهکارهایی است که باید جهت افزایش کارایی شبکه ارتباطی در شهرک باغمیشه مد نظر قرار داده شود.