ژنوم میتوکندری ابزاری مؤثر در تعیین هویت

زمینه و هدف: ژنوم میتوکندری سلول های انسانی دارای 16569 نوکلئوتید می باشد که توالی و ساختار آن در سال1981 تعیین شده و دگرگونی های ایجاد شده در ناحیه توالی بسیار کوتاه یک (HVS-1) ده برابر سریع تر از DNA کروموزومی است. هدف از این تحقیق مطالعه میزان پلی مرفیسم، تعیین درصد موتاسیون و میزان هموپلاسی در اقوام مختلف ایرانی، بررسی میزان فراوانی هاپلوگروپ ها و محاسبه حداقل و حداکثر گوناگونی در هاپلوتیپ های آنها، بررسی قدیمی ترین اقوام ایرانی و محاسبه میزان (Diversity) و واریانس هاپلوتیپ ها به منظور استفاده در تعیین هویت می باشد. روش بررسی: در این مطالعه هاپلوتیپ های ناحیه HVS-1 ژنوم میتوکندری 357 نفر منتسب به اقوام فارس، ترک آذری، گیلک، کرد، سیستانی، بلوچ، عرب، ترکمن مورد بررسی قرارگرفته است. مقدار 2 میلی لیتر خون از افراد غیرخویشاوند براساس محل تولد و اطلاعات مربوط به سه نسل متوالی، در میکروتیوب های حاوی ضد انعقاد تهیه و پس از تخلیص DNA ژنومیک و تکثیر ناحیه HVS-1 و تعیین توالی توسط دستگاه توالی گرABI 310 ، توالی ها توسط برنامه Clustalx با توالی مرجع کمبریج مقایسه و پلی مرفیسم ها مشخص و براساس این تغییرات از طریق درخت فیلوژنتیک، هاپلوگروپ ها و فراوانی آنها در اقوام مشخص گردید. یافته ها: در357 الگوی میتوکندری مطالعه شده تعداد 160 نوکلئوتید جهش یافته در ناحیه HVS-1 مشاهده شد. بالاترین هموپلاسی یعنی موتاسیون مشابه با 40% در فارس ها و پایین ترین آن مربوط به سیستانی ها با 13% می باشد. میزان واگرایی (Diversity) در قوم فارس با عدد 862/0 پایین ترین مقدار را دارد. واریانس هاپلوتیپ ها در قوم سیستانی بالاتر از دیگر اقوام مطالعه شده و میزان آن 87/0 می باشد. هاپلوگروپ HV فراوان ترین هاپلوگروپ در اقوام فارس، ترک آذری، گیلک، کرد و سیستانی بوده و هاپلوگروپ های M و N در اقوام ترکمن و بلوچ و عرب فراونی بیشتری دارند. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که در فارس ها، آذری ها، گیلک ها ، کردها و سیستانی ها، هاپلوگروپ های مخصوص اوراسیای غربی غالب بوده و در عرب ها و بلوچ ها هاپلوگروپ های اوراسیای شرقی و اوراسیای غربی دارای فراوانی تقریبا یکسان و در ترکمن ها، هاپلوگروپ های ویژه اوراسیای شرقی غالب تر می باشد. بالا بودن واریانس هاپلوتیپ ها در بین تمامی اقوام به ویژه سیستانی ها، اهمیت به کارگیری الگوی mtDNA را در تعیین هویت مجرمین و شناسایی اجساد مجهول الهویه بیان می کند.