ژئوپلیتیک انرژی، روسیه و دیپلماسی خط لولۀ ترکیه

افزایش روزافزون استفاده از انرژی در نظام بین­الملل معاصر سبب شده است تا در کنار کشورهای عرضه­کنندة انرژی، کشورهای مستقر در مسیر انتقال نیز اهمیت فراوانی به‌دست آورند. تلاش برای تبدیل‌شدن به مسیری برای انتقال هرچه بیشتر انرژی به­ویژه نفت و گاز طبیعی افزون بر منافع اقتصادی­ به توانمندی سیاسی و امنیتی کشورها نیز می­افزاید. با توجه به چنین اهمیتی است که کشورها اکنون هرچه بیشتر تلاش می­کنند تا از موقعیت جغرافیایی مناسب خود به‌عنوان ابزار قدرت بهره­برداری کنند. ترکیه با این استدلال، ژئوپلیتیک انرژی را ابزاری برای دستیابی به هدف‌های راهبردی خود در منطقه و نظام بین‌الملل تعریف کرده است. مجاورت با مناطق اصلی تولید انرژی از یک‌سو و نزدیکی به اتحادیة اروپا به‌عنوان یکی از مهم­ترین مصرف‌کنندگان انرژی از سوی دیگر سبب شده است تا رهبران ترکیه دیپلماسی خط لوله را برای پیگیری هدف‌های سیاست خارجی خود در نظر بگیرند. ژئوپلیتیک مناسب ترکیه اهمیت فراوانی را برای این کشور در بخش انتقال انرژی فراهم کرده است. در این نوشتار ضمن اشاره به چارچوب روابط اتحادیة اروپا و روسیه در حوزۀ انرژی و آسیب­پذیری این اتحادیه در مقابل سیاست­های روسیه، فرصت­های ایجادشده برای ترکیه جهت استفاده از دیپلماسی خط لوله در راهبرد کلان این کشور بررسی می­شود.