چالش‌ها و فرصت‌های تغییر گزارش حسابرس در ایران

هدف: با توجه به اهمیت گزارش حسابرس و پیامدهای تغییر آن در محیط‎های مختلف قانونی، سیاسی و اقتصادی و در نظر گرفتن تحولات اخیر جهان در گزارش حسابرس، این پژوهش با هدف بررسی ایرادهای گزارش کنونی حسابرس و نیز، شناسایی چالش‎ها و فرصت‎های اجرای استاندارد بین‎المللی حسابرسی 700 (تجدیدنظر شده 2015) و 701 (جدید) در ایران انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی و ابزار مصاحبه عمیق استفاده شده و به همین منظور با 18حسابرس و 15سرمایه‎گذار با تجربه مصاحبه شده است. یافته‌ها: در این پژوهش ایرادهای گزارش کنونی حسابرس در ایران (شکل، محتوا، ارائه گزارش حسابرس) و ریشه‎های آن (اقتصادی، قانونی، حرفه حسابرسی، گزارشگری شرکتی، استانداردهای حسابرسی و انتظارات) و همچنین چالش‎ها (مقاومت حسابرسان، مشکلات اجرای استاندارد، افزایش ریسک گزارشگری، مقاومت صاحبکار و افزایش احتمال سردرگمی و تفاوت در برداشت استفاده‎کنندگان از موضوع‎های کلیدی حسابرسی)، فرصت‎ها (ارتقای گزارش حسابرس و حرفه حسابرسی، افزایش ارتباطات، بهبود تصمیم‎گیری سرمایه‎گذاران و کمک به مدیریت) و راهبردهای لازم (آموزش، ضمانت‎های کافی برای اجرا، استانداردگذاری و نحوه اجرا) به‎منظور اجرای صحیح گزارش جدید حسابرس شناسایی شدند. همچنین موضوع‎های کلیدی حسابرسی از دیدگاه حسابرسان و سرمایه‎گذاران و سایر تقاضای اطلاعاتی سرمایه‎گذاران از گزارش حسابرس از دیدگاه سرمایه‎گذاران استخراج شد. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‎های پژوهش، سطح کنونی گزارش حسابرس از سطح استاندارد فعلی فاصله بسیاری دارد و نیازمند اقدام‎های مؤثر از جمله افزایش نظارت بیشتر بر حرفه حسابرسی توسط مراجع ذی‌صلاح و افزایش کیفیت گزارش حسابرس برای رفع ایرادهای گزارش کنونی حسابرس است. یافته‎‎‎های این پژوهش ضمن دانش‎افزایی در حوزه حسابرسی، بینشی را برای مرجع استانداردگذار حسابرسی و سازمان بورس و اوراق بهادار، به‎عنوان مقام ناظر فراهم می‎کند تا بتوانند با در نظر گرفتن فرصت‌ها و چالش‌های پیشرو، در مسیر تحقق اهداف در نظر گرفته شده برای گزارش جدید حسابرس، گام‎های مؤثرتری بردارند.