پیش‌یابی تاثیر روند طولانی مدت کاهش سطح آب دریای کاسپی بر حیات خلیج گرگان

زمینه و هدف: خلیج گرگان حوضه آبی نیمه بسته­ای است که در حال حاضر تنها از طریق دهانه آشورآده- بندرترکمن با دریای کاسپی در ارتباط دایمی می­باشد. روند رو به کاهش تراز سطح آب دریای کاسپی در طی 19 سال گذشته سبب به­وجود آمدن اثرات نامطلوب از طریق خشکی­زایی در سواحل کم عمق خلیج گرگان گردیده است و بیم آن می­رود تا در سال­های نه چندان دور ارتباط محدود خلیج با دریای کاسپی به­طور کلی قطع گردد. روش بررسی: در مقاله حاضر اثرات روند رو به کاهش تراز سطح آب دریای کاسپی بر وضعیت ارتباطی خلیج گرگان تحت دو مجموعه سناریوی کاهش میانگین تراز سطح آب دریای کاسپی مورد مدل­سازی واقع گردیده است. در مجموعه سناریوهای اول از میانگین 2/5 سانتی­متری و در مجموعه سناریوهای دوم از میانگین 5/10 سانتی­متری کاهش تراز سطح آب در دریای کاسپی جهت مدل­سازی وضعیت توپوگرافی خلیج گرگان استفاده شد. یافته­ها: نتایج مدل­سازی­ها تحت مجموعه سناریوهای اول نشان داد که ارتباط خلیج گرگان با دریای کاسپی در سال آبی 1411-1410 متاثر از کاهش تراز منفی 6/27 متری به­طور دایمی در ناحیه چاپقلی قطع خواهد شد. نتایج مدل­سازی­ها تحت مجموعه سناریوهای دوم نشان داد که ارتباط خلیج گرگان با دریای کاسپی در سال آبی 1403-1402 متاثر از کاهش تراز منفی 6/27 متری به­طور دایمی در ناحیه چاپقلی قطع خواهد شد. بحث و نتیجه­گیری: پیشنهاد می­گردد کلیه طرح­ها و برنامه­های استراتژیک دولت در تمامی سواحل جنوبی دریای کاسپی من جمله خلیج گرگان بر اساس طرح آمایش سرزمینی با عنایت به رویکرد روند کاهش سطح آب دریای کاسپی و سناریوسازی­های محتمل، مهندسی و عملیاتی گردد.