پیشنهاد معیاری ساده برای برآورد بارش سنگین در مناطق مختلف ایران

هدف این پژوهش به‌دست دادن رابطه‌ای ساده و صحیح برای محاسبة بارش سنگین است که در همة مناطق ایران، حتی مکان‌های با فقر داده‌ای کاربرد داشته باشد. به‌دلیل دشواری دسترسی به آمارهای روزانه، این روش متکی بر شاخص‌های ماهانه است. برای تعیین بارش‌های سنگین از آمار روزانة بارش پنجاه سال اخیر (1961 تا 2011) چهل ایستگاه سینوپتیکی استفاده شد. مقدار بارش سنگین با استفاده از داده‌های روزانه، ماهانه و سالانه محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. از داده‌های سالانه برای تعیین شاخص بارش سنگین ایران و از بارشی که احتمال وقوع آن، میان بارش‌های ثبت‌شده پنج درصد بود، به‌مثابة معیار اولیه استفاده شد. با استفاده از روش خوشه‌بندی، مؤلفه‌های مؤثر بر بارش سنگین ایران شناسایی شد. در تحلیل عاملی از یازده مؤلفة بارشی، دو مؤلفة میانگین مجموع بارش سالانه و تعداد روزهای بارشی یک میلی‌متر، درمجموع 86 درصد اثر را پوشش می‌دهد. رابطة نهایی از نسبت میانگین مجموع بارش سالانه به میانگین تعداد روزهای بارشی یک میلی‌متر و بیشتر همراه یک ضریب عددی تشکیل‌ شد. برای تعیین ضریب عددی، ایران به هفت گروه تقسیم شد و برای هر گروه، ضریب جداگانه به‌دست آمد. بارش سنگین محاسبه‌شده با معیار اولیه همبستگی زیادی (997/0) نشان‌ داد. درنهایت، نقشة پهنه‌بندی ضریب عددی و بارش سنگین برای محاسبة مقدار بارش سنگین هر نقطة ایران با نرم‌افزار  GISرسم شد.