پیش‌بینی سلامت حوضه آبخیز بر پایة متغیّرهای کیفیّت آب سطحی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان)

Authors

  • آرش ملکیان دانشیار علوم و مهندسی آبخیز، دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • امیر سعدالدین دانشیار آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
  • علی سلاجقه استاد علوم و مهندسی آبخیز، دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • پیام ابراهیمی دانش‌آموختة دکتری علوم و مهندسی آبخیز، دانشگاه تهران، تهران، ایران
Abstract:

کیفیّت آب سطحی، یکی از معیارهای مهمّ تعیین سلامت حوضه آبخیز است؛ به­گونه­ای که تغییرات آن، تعیین‌کنندة وضعیّت سلامت و در نتیجه، پایداری جوامع محیطی و انسانی است. با توجّه به اینکه در دهة اخیر، بر اثر مصرف بیش از حدّ منابع آب و آلودگی، این متغیّر حیاتی دچار تغییر شده است؛ بنابراین، اطّلاع از وضعیّت آن در سال­های آتی می­تواند نقش مهمّی در برنامه­ریزی محیطی و پایداری جغرافیای انسانی داشته باشد. حوضة آبخیز طالقان واقع در استان البرز، یکی از مناطقی است که دچار این تغییرات شده است. در پژوهش حاضر، با استفاده از اطّلاعات ایستگاه هیدرومتری گلینک و مقادیر 10 پارامتر کیفیّت آب (کلسیم، منیزیم، اسیدیته، سدیم، مجموع موادّ انحلالی، هدایت الکتریکی، کلر، سولفات، پتاسیم، سولفات و بیکربنات) در سال‌های (1395-1369)، وضعیّت سلامت این حوضه با استفاده از مدل برنامه­ریزی بیان­ژن، مورد ارزیابی قرار گرفت. داده­های سال­های (1384-1369)، (1392-1385)، (1395-1393)، به‎ترتیب، به‌عنوان دادة آموزش، آزمون و بررسی میزان خطا در نظر گرفته شد و حداقل یک سال آبی از مهر 1396 تا پایان شهریور 1397، به‌عنوان داده­های پیش­بینی با استفاده از الگوریتم به میزان میانگین همبستگی87/0 و ریشه میانگین مربعات خطا 003/3 میلی­گرم در لیتر برازش داده شد. داده­ های مورد استفاده، به دو صورت نرمال‌شده و واقعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد با استفاده از آموزش صورت‌گرفته در مدل، می­توان مقادیر متغیّرهای کیفیّت آب سطحی حوضة آبخیز طالقان را از راه بررسی الگوی داده­ها با دقّت قابل قبولی پیش­بینی کرد. در مجموع، دقّت مدل، زمانی که داده­ها نرمال­سازی شده­اند، به نسبت داده­های واقعی به­طور متوسّط به میزان 10/0 در مقادیر R2 کمتر بوده است.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش مدیریت منابع آب در توسعه کالبدی با استفاده ازمدل SRM مطالعه موردی حوضه آبخیز طالقان

در این مقاله شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف با استفاده از مدل SRM در ارتفاعات حوضه آبخیز طالقان بررسی شده است. برف به عنوان یکی از عوامل اصلی ذخیره آب نقش مهمی در رفع چالشهای موجود در مدیریت منابع آب خصوصأ درمناطق کوهستانی ایفا میکند.آب حاصل از ذوب برف، نقش مهمی در ایجاد رواناب سطحی، تغذیه آبهای زیرزمینی را داراست. پوشش برف معرف میزان آب ذخیره شده در حوضه های کوهستانی است. بنابراین تاثیر آن ب...

full text

بررسی تأثیر تغییر کاربری اراضی بر پاسخ‌های هیدرولوژی حوضه آبخیز (مطالعه موردی: حوضه آبخیز زنجان‌رود)

تغییر کاربری اراضی در یک حوضه آبخیز می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر چرخه هیدرولوژی و در نتیجه منابع آب حوضه داشته باشد، از این‌رو شناخت آثار تغییر کاربری اراضی بر پاسخ‌های هیدرولوژی حوضه راه‌گشای تعیین استراتژی مناسب در توسعه پایدار منابع آب حوضه‌های آبخیز می‌باشد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات هیدرولوژی تغییر کاربری اراضی در طی 40 سال اخیر در حوضه زنجان‌رود می‌باشد. جهت شبیه‌سازی بیلان آبی حوضه در...

full text

بررسی پتانسیل تولید رواناب در حوضه های آبخیز کوچک (مطالعه موردی: حوضه آبخیز سنگانه کلات)

تعیین آستانه شروع رواناب از آنجا که به برآوردهای دقیق‌تر سیل طراحی و تخمین پتانسیل تولید رواناب کمک می‌کند و در استفاده بهینه و مدیریت نزولات نقش دارد، حایز اهمیت است. در این تحقیق وقایع بارش و رواناب طی سال‌های آبی 1387 تا 1390 در حوضه آبخیز سنگانه کلات مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. بارش توسط یک دستگاه باران نگار و رواناب با استفاده از تعداد پنج دستگاه لیمنوگراف که چهار مورد از آنها در خروجی زیر...

full text

ارزیابی پارامترهای کیفیت آب سطحی با استفاده از تکنیکهای آماری چند متغیره (مطالعه موردی: حوضه آبخیز رودخانه ارس)

در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفیت آب حوضه آبخیز رودخانه ارس طی دوره آماری 1378-1390 در سه ایستگاه خداآفرین، خزانگاه و جلفا با استفاده از تکنیکهای آماری چند متغیره تحلیل عاملی و تحلیل مؤلفههای اصلی بررسی شد. در مؤلفه اول که بیشترین درصد تبیین واریانس جامعه بوده است، پارامترهای Mg2+، Ca2+، HCO-3، EC و TDS بیشترین همبستگی را با این مؤلفه دارند. اعضای این مؤلفه بیشتر نشان دهنده ی...

full text

استفاده از شاخص‏های زیستی ماکروبنتوزها در تعیین سلامت اکولوژیکی آب (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بختگان)

زمینه و هدف: از آن‌جایی‏‏‏که گونه‏های ماکروبنتوزها به طور قابل توجهی نسبت به آلودگی‏های محیط‌زیست حساسیت نشان می‏‏‏‏‏دهند؛ می‏توان از تغییرات ساختار اکولوژیک آن‌ها برای استنتاج بار آلودگی وارد شده به اکوسیستم استفاده کرد. لذا مطالعه حاضر با هدف شناسایی ماکروبنتوزها ساکن و هم‌چنین به منظور ارزیابی کارایی شاخص‌های تک معیاره و چند معیاره برای تعیین سلامت اکولوژیکی آب حوضه آبخیز بخ...

full text

کاربرد منطق فازی در شناسایی و پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش مطالعه موردی حوضه آبخیز طالقان

ارزیابی زمین به‌منظور شناخت و پهنه‌بندی عرصه‌های حساس به‌ حرکات دامنه‌ای به‌ویژه زمین‌لغزش از پژوهش‌های مربوط به جغرافیدانان طبیعی به ویژه ژئوموروفولوژیست‌ها است. شناسایی و تعیین مناطق حساس و مستعد لغزش می‌تواند ضمن جلوگیری از بروز خسارت‌ها، زمینه را برای اجرای طرح‌های پایدار‌سازی دامنه‌ها فراهم آورد. در این پژوهش به‌منظور پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوضه آبخیز طالقان از متغیر‌های شیب، سوی شیب، ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 26

pages  1- 13

publication date 2018-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023