پیش‌بینی تغییر کاربری اراضی و پوشش زمین با بهره گیری از داده‌های ماهواره‌ای و مدل زنجیره‌ای مارکوف (بررسی موردی: حوضة دویرج، استان ایلام)

Authors

  • حاجی کریمی دانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه ایلام
  • محسن توکلی استادیار گروه منابع طبیعی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه ایلام
  • مهدی تازه استادیار گروه منابع طبیعی، دانشگاه اردکان
Abstract:

پوشش سطح زمین و کاربری آن به دلیلی فعالیت‌های انسانی دست‌خوش تغییر و تحول زیادی می‌شود. شناسایی و کشف این تغییرات می‌تواند به مدیران و برنامه‌ریزان کمک‌کند تا نیروهای مؤثر در ایجاد این تغییرات را شناسایی‌کرده و از آن در سطوح مختلف برنامه‌ریزی استفاده کنند. بررسی مقدار تغیر و تخریب منابع در سال‌های گذشته و امکان‌سنجی و پیش‌بینی این تغییرات در سال‌های آینده می‌تواند در برنامه‌ریزی و استفاده بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیراصولی در آینده، نقش قابل توجهی داشته باشد. روش‌های متنوعی برای پیش‌بینی تغییرات پوشش و کاربری اراضی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به مدل زنجیره‌ای مارکوف اشاره کرد. در این پژوهش با بهره گیری از داده‌های ماهواره لندست، سنجده (1364) TM و (1379 و 1386)  ETM+ و اطلاعات جانبی و مدل زنجیره‌ای مارکوف، تغییرکاربری اراضی و پوشش زمین طی 22 سال در منطقه دویرج استان ایلام بررسی شده ‌است. پس از انجام تصحیحات لازم بر روی تصاویر ماهواره‌ای و انجام بازدیدهای میدانی، طبقات مختلف کاربری اراضی تعریف و نمونه‌های آموزشی انتخاب و نتایج حاصل از ارزیابی دقت طبقه‌بندی‌ها با بهره گیری از ضریب کاپا به دست آمده است. نتایج حاکی از کاهش وسعت پوشش جنگلی و مراتع متوسط حوضه (به ‌ترتیب 9/2 و 07/17 درصد) و روند افزایشی کاربری مرتع فقیر، کشاورزی، اراضی مسکونی و اراضی بایر (به ترتیب 17/9، 96/2، 40/0 و 44/7 درصد) که بیانگر تخریب کلی در منطقه و جایگزینی کاربری‌های ضعیف‌تر در منطقه است. در پایان با بهره گیری از مدل مارکوف وضعیت طبقه‌‌های کاربری اراضی 14 سال آینده (سال1400) مورد پیش‌بینی قرار گرفت. نتایج حاصل از ماتریس پیش‌بینی تغییرات بر مبنای نقشه‌های سال‌های 1379 و1386 نشان داد که در فاصلة زمانی 1400-1386، احتمال می‌رود 62% جنگل، 38% مرتع متوسط، 64% مرتع فقیر، 72% کشاورزی، 69% اراضی مسکونی و 76% اراضی بایر بدون تغییر باقی بمانند، که مرتع متوسط دارای بالاترین پایداری و از طرف دیگر مرتع فقیر کمترین پایداری را خواهند داشت. نقشه‏های کاربری شبیه‌سازی شده توسط مدل مارکوف می‌توانند به عنوان سیستم هشداریبرای پیامدها و تأثیرات آینده تغییرات کاربری به خدمت گرفته شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پیش بینی تغییر کاربری اراضی و پوشش زمین با بهره گیری از داده های ماهواره ای و مدل زنجیره ای مارکوف (بررسی موردی: حوضه دویرج، استان ایلام)

پوشش سطح زمین و کاربری آن به دلیلی فعالیت های انسانی دست خوش تغییر و تحول زیادی می شود. شناسایی و کشف این تغییرات می تواند به مدیران و برنامه ریزان کمک کند تا نیروهای مؤثر در ایجاد این تغییرات را شناسایی کرده و از آن در سطوح مختلف برنامه ریزی استفاده کنند. بررسی مقدار تغیر و تخریب منابع در سال های گذشته و امکان سنجی و پیش بینی این تغییرات در سال های آینده می تواند در برنامه ریزی و استفاده بهینه...

full text

پیشبینی تغییرات کاربری و پوشش زمین در شهرستان رشت با استفاده از مدل سلولهای خودکار و زنجیره مارکوف

افزایش جمعیت شهرنشین در شهرستان رشت در سه دهه اخیر موجب گسترش سریع مناطق انسانساخت شده است و در صورت ادامه این روند، تخریب سیمایسرزمین، تغییر الگو و ساختار اکوسیستمهای طبیعی و نیمهطبیعی این منطقه قابل انتظار خواهد بود. مطالعه حاضر با هدف آگاهی از تغییرات گذشته و پیشبینی تغییرات آینده این منطقه برای کمک به برنامهریزی سرزمین طراحی شده است. از این رو پایش تغییرات سرزمین با استفاده از تصاویر سنجنده...

full text

پایش و پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف و مدلساز تغییر کاربری اراضی (مطالعة موردی: دشت برتش دهلران، ایلام)

امروزه مدل­سازی و پیش­بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویرماهواره­ای می­تواند ابزار بسیار مفیدی برای تشریح روابط متقابل بین محیط طبیعی و فعالیت­های انسانی، برای کمک به تصمیم­گیری برنامه­ریزان در شرایط پیچیده باشد. روش­های متنوعی برای پیش­بینی تغییرات پوشش و کاربری اراضی وجود دارد که از جمله آنها می­توان به مدل زنجیره­ای مارکوف اشاره کرد. در تحقیق حاضر، تغییرات کاربری اراضی در دشت برتش...

full text

بررسی کارایی مدل زنجیره‌ای مارکوف در برآورد تغییرات کاربری اراضی و پوشش زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای Landsat

در دهه‌های اخیر تغییرات سریع کاربری اراضی و پوشش زمین در حومه شهرهای بزرگ ایران به‌ویژه شهر تهران به‌عنوان پایتخت، با پیامدهای مهمی مثل تخریب منابع طبیعی، آلودگی‌های زیست‌محیطی و رشد نامناسب شهرها همراه بوده است. اطلاع از تغییرات کاربری و بررسی علل و عوامل آن­ها در یک دوره زمانی خاص، می‌تواند بسیار مورد توجه برنامه­ریزان و مدیران باشد. هدف از این تحقیق بررسی کارایی مدل زنجیره‌ای مارکوف درجه اول...

full text

پایش، بررسی و پیش‌بینی روند تغییرات مکانی کاربری اراضی/پوشش زمین با استفاده از مدل زنجیره ای مارکوف

پایش و مدیریت بهینه منابع طبیعی نیازمند اطلاعات به هنگام و صحیح است. تغییرات در پوشش زمین که در سطوح مختلف فضایی و در دوره‌­های زمانی متفاوت رخ می‌­دهد، بیان­گر تعامل و تقابل نیازهای همیشگی جوامع انسانی و محیطی با زمین می‌<stro...

full text

پایش و پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف و مدلساز تغییر کاربری اراضی (مطالعه موردی: دشت برتش دهلران، ایلام)

امروزه مدل­سازی و پیش­بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویرماهواره­ای می­تواند ابزار بسیار مفیدی برای تشریح روابط متقابل بین محیط طبیعی و فعالیت­های انسانی، برای کمک به تصمیم­گیری برنامه­ریزان در شرایط پیچیده باشد. روش­های متنوعی برای پیش­بینی تغییرات پوشش و کاربری اراضی وجود دارد که از جمله آنها می­توان به مدل زنجیره­ای مارکوف اشاره کرد. در تحقیق حاضر، تغییرات کاربری اراضی در دشت برتش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 3

pages  61- 76

publication date 2014-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023