پیش‌بینی تغییرات کاربری زمین و اولویت بندی مناطق ناپایدار زیست محیطی حوضه آبریز رودخانه هلیل‌رود

پیش­بینی تغییر کاربری زمین می­تواند اطلاعات مهمی را برای تصمیم­سازی مدیریت زیست محیطی و برنامه­ریزی آینده مهیا سازد. اهداف اصلی این مطالعه ارزیابی تغییر کاربری زمین و پیش­بینی تغییر برای سال­های 2030، 2042 و 2054 با استفاده از مدل زنجیره مارکف و اولویت بندی زیرحوضه­ها با بکارگیری فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) برای شناسایی مناطق ناپایدار زیست محیطی در آینده است. تغییرات کاربری زمین با استفاده از سنجش از راه دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در حوضه آبریز رودخانه هلیل رود بررسی شد. برای این منظور، از تصاویر لندست TM، ETM و OLI و الگوریتم طبقه بندی حداکثر راستنمایی برای سال­های 1994، 2006 و 2018 استفاده شد و پنج نوع کاربری زمین شامل مرتع متوسط، مرتع فقیر، زمین کشاورزی (زراعی-باغی)، پوشش آبی (شامل آب رودخانه، سد و تالاب) و سایر کاربری­های فاقد پوشش گیاهی (شامل رخنمون سنگی، کوه، خاک، مرتع بسیار فقیر و مناطق مسکونی) در حوضه مشخص شد. نتایج نشان داد که طی سال­های 2018-2054، مراتع متوسط، فقیر و پوشش آبی به زمین­های کشاورزی و فاقد پوشش گیاهی تغییر خواهند یافت، به گونه­ای که سهم پوشش مرتعی متوسط و فقیر به میزان 12/65 درصد کاهش خواهد یافت. همچنین، نتایج حاصل از بکارگیری رهیافت FAHP نشان داد که زیرحوضه­های رودبار-جنوب و قلعه گنج در 36 سال آینده با شدیدترین بحران­های زیست محیطی روبرو خواهند شد. نهایتاً اینکه در سال 2054، شرایط کاربری زمین و زیست محیطی تمامی زیرحوضه­ها، بحرانی پیش­بینی می­شود. بنابراین، اعمال سیاست­هایی (از جمله مدیریت منابع آب) در جهت تغییر در روند تخریب زیست محیطی سطح حوضه پیشنهاد می شود.