پویش جمعیتی و الگوهای پوشش زمین در منطقۀ کلان‌شهری تهران

رشد شتابان جمعیت شهری و تمرکز فزایندۀ آن در منطقۀ کلان‌شهری تهران، بارزترین تحول جمعیتی ایران معاصر محسوب می‌شود. تمرکز جمعیت و پویش فضایی - زمانی آن، آثار معناداری بر الگوهای پوشش زمین در منطقۀ کلان‌شهری تهران گذاشته است. این مقاله تحولات فضایی - زمانی جمعیت شهری و الگوهای پوشش زمین ناشی از آن را در چند دهۀ اخیر در منطقۀ کلان‌شهری تهران بررسی می‌کند. برای دستیابی به اهداف تحقیق از داده‌های حاصل از سرشماری و تصاویر ماهوارۀ لندست استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که پویش فضایی - زمانی جمعیت شهری در منطقۀ کلان‌شهری تهران دربرگیرندۀ مراحل اصلی تمرکز جمعیت در شهر تهران، برگشت تمرکز و تمرکززدایی جمعیت در پیرامون کلان‌شهر تهران و شکل‌گیری منطقۀ کلان‌شهری تهران است. متناسب با پویش فضایی - زمانی جمعیت شهری و تغییرات پوشش زمین، الگوهای فضایی متفاوت شامل الگوی متمرکز و تک‌هسته‌ای، الگوی نیمه‌متمرکز و الگوی منظومه‌ای، مهم‌ترین الگوهای رشد شهری ناشی از تحولات جمعیتی در منطقۀ کلان‌شهری تهران‌اند.