پهنه بندی و مدیریت مخاطرات سیلاب در رودخانه سیمینه رود با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC - RAS

پهنه­بندی سیل در رودخانه­ها و مسیل­ها، در دوره­های بازگشت مختلف و شناسایی و معرفی مناطق در معرض خطر وقوع سیل جزء اقدامات غیرسازه‌ای و پراهمیت در بحث مدیریت سیلاب است. هدف این پژوهش شناخت مکان‌های طبیعی مستعد سیل در منطقه و بررسی مخاطرات و پیامدهای ناشی از وقوع آن است تا بتوان از این طریق اراضی سیل‌گیر در بستر و حریم رودخانه را مشخص کرد. در این تحقیق، برای شبیه‌سازی جریان رودخانه، محاسبه و تعیین پروفیل سطح آب و سایر مشخصه‌های هیدرولیکی جریان از مدل HEC - RAS، الحاقیۀ HEC-GEORAS و نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. براساس نتایج مشاهده‌شده از پهنه‌های سیل‌گیر می‌توان گفت در تمام محدودۀ تحقیق با افزایش دورۀ بازگشت، وسعت اراضی در معرض خطر سیل افزایش داشته است و در بازه‌های مختلف مطالعاتی به تبعیت از شرایط ژئومورفولوژیکی منطقه تفاوت چشمگیری با هم دارند، به‌طوری که اگر مساحت پهنه‌های سیل‌گیر با دورۀ بازگشت 25 ساله را مبنا قرار دهیم، 43/3607 هکتار در هر سه بازه در معرض خطر سیل است که 69/2129 هکتار آن در بازۀ 3 قرار دارد؛ بنابراین، بازۀ 3 را می‌توان بحرانی‌ترین بازۀ سیل‌گیر معرفی کرد، به‌طوری که بیشترین مساحت زمین‌های زراعی و باغ‌های منطقه و مناطق مسکونی در این بازه در بستر و حریم رودخانه، در معرض خطر سیلاب قرار گرفته‌اند. میانگین ماکزیمم توان رودخانه در دوره‌های بازگشت 5/1 تا 100 ساله در بازۀ 2، بیشترین مقدار را دارد (7/573 وات بر مترمربع)، بنابراین این بازه از نظر توان رودخانه، اثرهای تخریبی آن و آسیب به مناطق مسکونی شایان توجه است و می‌تواند بحرانی‌ترین بازۀ فرسایشی در نظر گرفته شود.