پهنه‌بندی مخاطرۀ سیلاب به منظور تعیین حریم رودخانه‏ها

  تکرار وقوع مخاطرۀ سیلاب در سراسر جهان در حال افزایش است؛ با این حال در بسیاری از مناطق دنیا، به‌ویژه کشورهای در حال توسعه، ‌نظارتی بر داده‏های دقیق در توصیف احتمال خطر سیلاب ندارند. در پژوهش حاضر پهنه‌بندی ژئومورفولوژیکی مخاطرۀ سیلاب رودخانۀ‏ گاماسیاب انجام ‏شده‏ است که از جنوب شهر صحنه، در شرق استان کرمانشاه، جریان دارد. به منظور شبیه‌سازی سیلاب از مدل هیدرودینامیکی یک‌بعدی HEC_RAS استفاده شده ‏است و پردازش داده‏های ژئومتری در محیط GIS توسط الحاقی HEC–GEORAS انجام شده‏ است. با استفاده از نرم‏افزار SMADA با توزیع پیرسون تیپ 3، دبی پیک لحظه‏ای برای دورۀ بازگشت‏های مختلف محاسبه شد. با توجه به الگوی رودخانه، منطقه به چهار بازۀ مختلف تقسیم‏ شد و ضریب زبری مانینگ برای هر بخش جداگانه به دست آمد. نتایج به‌دست‌آمده از مدل نشان می‌د‏هد با مقایسۀ‏ دو دورۀ بازگشت 25 ساله که مساحتی حدود 87/23 کیلومترمربع و دورۀ بازگشت 100 ساله با مساحتی ‌حدود 1/42 کیلومترمربع از اراضی کشاورزی، مناطق مسکونی (روستایی) و مراتع تحت مخاطرۀ سیلاب قرار گرفته‏اند. با توجه به نتایج، میزان خسارت سیلاب 100 ساله نسبت به 25 ساله به طور متوسط بیش از 6/25 درصد بوده ‏است. همچنین، عرض پهنای سیلگیر در بازه‏های دوم، سوم و چهارم نشان می‏دهد ‌از تعیین حد بستر براساس دورۀ بازگشت 25 ساله نتایج مطلوبی به دست نیامده است و باید ویژگی‏های دیگر رودخانه از جمله مورفولوژی بستر، عمق رودخانه و الگوی رودخانه را بررسی کرد.